اسلام اسرائیلی اردوغان

(روزنامه وطن امروز ـ 1395/01/22 ـ شماره 1855 ـ صفحه 15)

سخنگوی مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز جمعه از پیشرفت در مذاکرات با رژیم صهیونیستی خبر داده بود. اما نزدیک شدن به توافق با اسرائیلی‌ها سوالاتی را درباره زمان این توافق و شروط آن مطرح می‌کند زیرا آنکارا پیش از این از 3 شرط برای پذیرش آشتی با رژیم صهیونیستی به دنبال حمله سال 2009 کماندوهای اسرائیلی به کشتی امدادرسانی مرمره آبی (فلوتیلا) به غزه و کشته شدن چند تبعه ترک خبر داد. جالب اینکه شبکه اسکای‌نیوز عربی نیز که توسط مالکان صهیونیست و با همکاری خاندان سعودی اداره می‌شود، شروع به جار زدن جا زدن اردوغان در موضوع آرمان فلسطین کرده است. این شبکه بلافاصله پس از خبر وزارت خارجه ترکیه، به شروط آنکارا برای آشتی رسمی با تل‌آویو پرداخت که عبارت بود از پایان دادن به محاصره تحمیلی بر نوار غزه، عذرخواهی رسمی و پرداخت غرامت قتل فعالان ترکیه. اما حالا ترک‌ها اعلام کرده‌اند رژیم صهیونیستی تنها برخی شروط برای آشتی را پذیرفته است و علاوه بر عذرخواهی رسمی از حادثه مرمره، اقداماتی نیز درباره پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان این حادثه صورت گرفته است. بر این اساس روشن است که دولتمردان ترکیه از شرط سوم یعنی همان رفع محاصره تحمیلی بر نوار غزه دست کشیده‌اند. به عبارت دیگر اردوغان برای بقای خود به هر قیمت ممکن پس از اختراع اسلام وحشیانه داعشی در حال اختراع قرائتی خطرناک‌تر یعنی اسلام اسرائیلی است که چهره حقیقی سلطان نوعثمانی را نشان می‌دهد. برخی تحلیلگران معتقدند ترکیه به دنبال بحرانی شدن روابط آن با تعدادی از کشورهای منطقه، دچار نوعی انزوا شده است و گذشته از آن روابط این کشور با واشنگتن نیز در وضعیت مناسبی نیست. همچنین اختلافات آنکارا با مسکو نیز باعث تشدید انزوا و محاصره اقتصادی آن شده و اردوغان در حال حاضر به دلیل سیاست‌های خارجی و اتهامات مکرر علیه این کشور درباره حمایت از گروه‌های تروریستی در سوریه و نیز انتقادات غرب از تعامل ترکیه با پناهجویان، مواجه است.

مذاکرات 2 طرف در آنکارا آغاز شد و به ژنو انتقال یافت. آخرین دور مذاکرات نیز 2 روز قبل در لندن برگزار شد. عبدالباری عطوان، روزنامه‌نگار مطرح جهان عرب در مقاله‌ای در این‌باره نوشت: ترکیه 60 درصد از نیازهای خود به گاز طبیعی را از روسیه تأمین می‌کند، لذا به دنبال منابع جایگزین و نزدیک است تا بتواند با هرگونه توقف صادرات گاز روسیه مقابله کند. ترکیه معتقد است که اسرائیل و پس از آن قطر، راهکاری برای این موضوع هستند. این اقدام ترکیه گزینه‌ای خطرناک است که می‌تواند جایگاه و آینده سیاسی اردوغان و حزب او را به خطر بیندازد.

در همین حال استاد روابط بین‌الملل دانشگاه واشنگتن معتقد است تلاش‌های ترکیه برای بهبود روابط خود با اسرائیل، آخرین راه‌حل برای سیاست‌های شکست‌خورده اردوغان در خاورمیانه است. پروفسور «دنیل کروت» در گفت‌وگو با تسنیم، اقدامات اخیر اردوغان در قبال اسرائیل را عجیب می‌داند. او گفته است: «ایالات‌متحده همچنان بر نقش ترکیه به‌عنوان متحد خود تکیه خواهد کرد حتی با وجود اینکه آنکارا و واشنگتن اهداف بسیار متفاوتی را در ذهن می‌پرورانند و اردوغان آشکارا نسبت به سیاست‌های آمریکا موضع‌های خصمانه می‌گیرد». از نظر او سیاست‌ خارجی اردوغان بیشتر جنبه راهبردی دارد: «احتمال دارد او به دلایل استراتژیک این رویکرد را پذیرفته باشد. البته این امکان هم وجود دارد که اردوغان بعد از ممانعت از حضور نظامیان در سیاست‌های آنکارا به توصیه‌های آنان روی آورده باشد. در هر صورت، ترکیه پذیرفته است که اسرائیل می‌تواند یک متحد بالقوه و سودمند برای آن در منطقه باشد، بویژه که از این بابت می‌تواند از طریق روابط با تل‌آویو، روابط خود را با واشنگتن تقویت کرده و با کمک ایالات‌متحده به سلاح‌های پیشرفته‌تری در منطقه دست یابد. از طرفی احتمالاً باید انتظار داشت در این مقطع روابط ترکیه با کشورهای عربی منطقه سردتر شود». اما یکی از تبعات اصلی علنی شدن گرایش‌های اسرائیلی آنکارا پایان ادعاهای مسلمانی اردوغان خواهد بود. کروت در این باره می‌گوید: «اکنون‌که ترکیه خود را بیش‌ازپیش به روابط با اسرائیل نیازمند می‌داند، بنابراین اردوغان احساسات مذهبی و همچنین غرور ضداسرائیلی خود را که قطعاً هنوز هم وجود دارد، کنار گذاشته و نگرانی‌های استراتژیک فوری جای آن را گرفته‌اند. هرچند باید اذعان داشت که این سیاست‌ها برای همیشه نباشد. از یاد نبرید که ترکیه با این دست سیاست‌های خود در سال‌های اخیر جای دوستی همسایگانش را برای خود باقی نگذاشته، حتی می‌توانیم بگوییم ترکیه همسایه همراهی برای خود ندارد». این کارشناس مسائل روسیه و خاورمیانه رفتار اخیر ترکیه را به معنای پایان روابط با همسایگان توصیف می‌کند: «روسیه، ایران، عراق و دولت سوریه را باید از ردیف دوستان ترکیه خارج کرد. به همین خاطر اردوغان تصمیم گرفته با ادامه سیاست‌های اعمالی خود تمایلات و احساسات ضد اسرائیلی خود را حداقل در حال حاضر، کنار بگذارد».

http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/1855/15/155814/0

ش.د9505095