پای لنگ تصمیم‌های اوپک

(روزنامه جام جم ـ 1396/04/26 ـ شماره 4873 ـ صفحه 8)

به دنبال عربستان، کشورهای دیگر نیز این توافق را نقض کردند تا قیمت نفت روند نزولی به خود بگیرد. به نظر می‌رسد توافق بی‌سابقه تعیین سقف تولید دیگر اثر خود را از دست داده و احتمال دارد دوباره شاهد رقابت برای تولید بیشتر در بازار باشیم که نتیجه آن کاهش بیشتر قیمت نفت است. این در حالی است که روسیه به عنوان یک عضو غیراوپک همچنان بر تعهد خود برای سقف تولید پایبند بوده، اما کشور عربستان ناقض صریح این توافق بین‌المللی است. در این گزارش نگاهی به وضعیت جهانی بازار نفت انداختیم که نشان می‌دهد توافق اوپک لرزان بوده و دوام و اثر خود را از دست داده است.

فشار به ایران

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در ماه نوامبر سال گذشته زمانی که در توافق کاهش تولید، محدوده تولید 32/5 تا 33 میلیون بشکه در روز را تعیین کرد، انتظار احیای تولید نفت سه کشور ایران، لیبی و نیجریه را داشت، اما اکنون وضعیت تولید و قیمت نشان می‌دهد کشورهای دیگر با دخالت‌های بیجا در حال سنگ‌اندازی در راه ایران و دو کشور دیگر هستند. این در حالی است که اوپک به صورت رسمی اعلام کرده خواستار ترمیم ضابطه‌مند تولید نفت ایران، لیبی و نیجریه است. به نظر می‌رسد کشورهای ناقض توافق اکنون قصد فشار به ایران را دارند تا میزان تولید ایران را کاهش دهند. البته بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت قبلا در این مورد اعلام کرده بود ایران از میزان سهم خود در اوپک کوتاه نمی‌آید.

به گزارش بلومبرگ، محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک گفت، این سازمان خواهان «ترمیم ضابطه‌مند» تولید نفت ایران، لیبی و نیجریه است. در همین حال، امانوئل کاچیکوو، وزیر نفت نیجریه گفت، کشورش از محدود شدن تولید نفت این کشور حمایت خواهد کرد.

چرخش موضع عربستان در فروش نفت به خریداران آسیایی

عربستان یکی از کشورهایی است که توافق سقف تولید را نقض کرد، در این باره برخی معتقدند شرکت آرامکوی عربستان سعودی، نیاز نفت خام مشتریانش در هند و آسیای جنوب شرقی و همچنین چهار خریدار آسیای شمالی را در ماه آگوست به طور کامل تامین می‌کند. این تصمیم نشان می‌دهد عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، قصد دارد سهم بازارش در آسیا را ـ که دارای قوی‌ترین رشد تقاضا در میان سایر مناطق جهان است ـ‌ حفظ کند. یک منبع آگاه در این زمینه به رویترز گفت: در ماه آگوست هیچ کاهش عرضه‌ای حتی برای گریدهای سنگین‌تری مانند عرب مدیوم و نفت سنگین وجود ندارد. حداقل یک خریدار آسیای شمالی نیز نفت «عرب هوی» مورد تقاضایش را به طور کامل دریافت خواهد کرد. عرضه کامل نفت خام از سوی عربستان در ماه آگوست برخلاف اقدام این کشور در کاهش عرضه به این خریداران در نیمه اول سال میلادی جاری است. عربستان سعودی به اوپک اعلام کرد در ماه ژوئن تولید نفت خود را 190هزار بشکه در روز افزایش داده و به تولید 10/07 میلیون بشکه در روز رسانده که این بالاتر از سقف تولید توافق شده 10/058 میلیون بشکه در روز است که در سال گذشته تعیین شده بود. این در حالی است که تولید این کشور در ماه می 9/88 میلیون بشکه بود.

هرچند با این افزایش تولید، عربستان سعودی برای اولین ماه از سقف تولید تعیین‌شده کمی فراتر رفت، اما متوسط تولید 2017 آن همچنان پایین‌تر از مقدار هدف قرار دارد.

بازار نفت در شرایط بحرانی قرار دارد و نگرانی‌ها از این که افزایش ذخایر جهانی نفت ممکن است باعث بی‌اثر شدن محدودیت اعمال شده با اوپک و سایر تولیدکننده‌های مهم شود، در حال افزایش است. ذخایر نفت خام آمریکا بیش از صد میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج ساله خود باقی مانده است و حتی با قیمت‌های 40 تا 50 دلاری هم ظرفیت تولید نفت شیل آمریکا می‌تواند افزایش پیدا کند. همچنین افزایش تولیدات لیبی و نیجریه هم بحرانی بودن این شرایط را تشدید می‌کند. در چنین شرایطی حتی ممکن است قیمت نفت به کمتر از 40 دلار هم تنزل کند؛ مگر این که کاهش مداومی در مقدار ذخایر نفتی و تعداد چاه‌های فعال ایجاد شود. طبق تحقیقی که توسط بلومبرگ انجام شد ذخایر نفت خام آمریکا در هفته گذشته 2/85 میلیون بشکه کاهش یافت.

خروج قزاقستان از توافق اوپک

قزاقستان یکی از کشورهایی بود که قبلا به صورت غیررسمی اعلام کرده بود قصد دارد توافق سقف تولید اوپک را کنار بگذارد و اکنون این موضوع جدیت بیشتری پیدا کرده است. همان‌طور که از قبل انتظار می‌رفت، قزاقستان طی دو ماه آینده از توافق سقف تولید نفت اوپک خارج می‌شود.

کنات بزومبایف، وزیر انرژی قزاقستان دراین زمینه گفت: خروج قزاقستان از التزام به توافق سقف تولید به صورت تدریجی خواهد بود. در ماه مارچ آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد قزاقستان نه تنها تولید خود را طبق توافق 20 هزار بشکه در روز کاهش نداده، بلکه در واقع در این ماه تولید خود را بیشتر هم کرده است.

میزان تبعیت اوپک از توافق کاهش تولید پایین آمد

طبق گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی، چند عضو اوپک تولید خودشان را بیش از تعهدات افزایش داده‌اند،‌ به طوری که میزان تعهدات کشورهای تولیدکننده که پیش از این 95 درصد بوده، اکنون به 78 درصد رسیده است. در حالی که تولید نفت نیجریه و لیبی، میزان تبعیت بالای اوپک از توافق کاهش تولید را خنثی کرده، آمارهایی که اوپک از آنها برای رصد میزان عرضه نفت خود استفاده می‌کند نشان می‌دهد میزان تولید نفت این سازمان در ماه ژوئن بیش از 300 هزار بشکه در روز افزایش داشته است.

جهش در میزان تولید نفت نیجریه و لیبی بر قیمت نفت تاثیر منفی گذاشته است. ترمیم تولید نفت این کشورها موجب شده تا بحث‌هایی در میان تولیدکنندگان مبنی بر لزوم پیوستن این دو کشور به توافق کاهش تولید مطرح شود. خبرگزاری رویترز درباره دلیل کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی نوشت؛ پس از آن که آژانس بین‌المللی انرژی آمارهایی ارائه کرد مبنی بر این که کشورهای تولیدکننده نفت در ماه می‌به تعهدات خودشان عمل نکرده اند و عرضه در بازارهای جهانی افزایش یافته است، قیمت نفت مسیر کاهشی را طی کرد.

اگر توافق نفتی برای کل سال 2018 تمدید شود، قیمت نفت به طور متوسط در این سال به 58 دلار به ازای هر بشکه، یعنی معادل نقطه سر به سر تولید نفت شیل، خواهد رسید.

دلگرمی نمایندگان اوپک از اظهارات روسیه

روسیه با این که یکی از اعضای غیر اوپکی محسوب می‌شود، اکنون اعلام کرده آماده دریافت پیشنهادهایی برای بازنگری در توافق کاهش تولید است. اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو اوپک مانند روسیه موافقت کرده‌اند توافق کاهش تولید را تا پایان سه ماهه اول سال 2018 ادامه دهند، اما قیمت‌های نفت از زمان تمدید این توافق در اواخر ماه می‌بشدت کاهش یافته که تا حدودی به دلیل تولید بالاتر از سوی نیجریه و لیبی بوده است. این دو کشور عضو اوپک هستند، اما از شرکت در توافق کاهش تولید معاف شده‌اند.

وزیران انرژی مهم ازجمله وزیران عربستان سعودی و روسیه پیش از این اظهار کرده بودند نیاز فوری برای تدابیر بیشتر به منظور حمایت از قیمت‌های نفت وجود ندارد، اما وزارت انرژی روسیه اعلام کرد مسکو آماده است پیشنهادهایی ازجمله بازنگری توافق در صورت لزوم را مورد بررسی قرار دهد. اوپک و روسیه از این دو کشور آفریقایی خواهند خواست اطلاعاتی در مورد سطح تولیدی که آنها می‌توانند تولید خود را در آن سطح حفظ کنند ارائه دهند. این اولین گام به سمت محدود کردن میزان تولید این دو کشور معاف از توافق کاهش تولید است.

روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال با اشاره به برآوردهای موسسه مشورتی جی‌سی بی‌انرژی گزارش داد میزان تولید روزانه نفت لیبی از 400 هزار بشکه در ماه اکتبر به بالای یک میلیون بشکه در روز افزایش یافته است. این در حالی است که میزان تولید نفت نیجریه نیز در همین بازه زمانی از 1/4 میلیون بشکه به 1/6 میلیون بشکه در روز رسیده است.

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2919999544458664586

ش.د9603596