سند واشنگتن بیانگر دیدگاه پنج کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، عربستان سعودی و اردن برای حل بحران سوریه است، اما در واقع طرحی برای اعمال نفوذ و قیمومیت بین المللی بر این کشور است.
پایگاه شبکه المیادین اخیرا سندی را فاش کرده است که پنج کشور موسوم به «گروه واشنگتن» آن را تدوین کرده اند. این سند بیانگر دیدگاه پنج کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، عربستان سعودی و اردن برای حل بحران سوریه است، اما در واقع طرحی برای اعمال نفوذ و قیمومیت بین المللی بر این کشور است.
گروه واشنگتن که می توان آن را مجموعه ای از بازندگان بحران سوریه قلمداد کرد، چندی پیش در پایتخت آمریکا تشکیل جلسه دادند و جلسه دوم این گروه هم در پاریس در حاشیه کنفرانس پیگرد عاملان حملات شیمیایی در سوریه برگزار شد.
سند گروه واشنگتن با جزئیات کامل به ساختارهای سیاسی و حقوقی مانند اختیارات ریاست جمهوری، نخست وزیری، دولت های محلی، دستگاه قضایی و سازمان های امنیتی سوریه و چگونگی تشکیل مجلس در این کشور اشاره کرده است.
سند فاش شده شامل حذف اختیارات ریاست جمهوری، متمرکز نبودن قدرت در دست حکومت مرکزی و اعمال قیمومیت مستقیم سازمان ملل بر سوریه است. به گزارش المیادین علاوه بر اعمال قیمومیت بر سوریه، حذف اختیارات ریاست جمهوری، اصلی ترین عنوان سندی است که گروه واشنگتن آن را به عنوان پایه و اساس مذاکرات در ژنو در نظر گرفته است.
گروه واشنگتن خود را مدعی اجرای قطعنامه 2254 شورای امنیت اعلام کرده، در حالی که سند این گروه با قطعنامه مزبور مغایر است، زیرا قطعنامه 2254 تأکید می کند تدوین قانون اساسی جدید برعهده خود سوری ها است.
در این سند در مورد تشکیل هیئت حکومت انتقالی و یا کنار رفتن بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از قدرت بحثی نشده است، اما در بردارنده مقولاتی است که از قدرت مرکزی رییس جمهور و دولت به شدت می کاهد. این سند اشارات متعددی به تقسیم سوریه با عنوان مرکززدایی و تشکیل دولت های منطقه ای (اقلیمی یا فدرال) با اختیارات گسترده دارد.
همچنین سند مذکور خواهان حفظ توازن در اختیارات نهادها و ضمانت هایی برای استقلال این نهادها و دولت های محلی است. اجرای این سند در عمل، رئیس جمهور سوریه را از اختیارات قانونی خود خلع و آن را به یک ریاست جمهوری تشریفاتی تبدیل می کند. بر اساس این سند، تعیین نخست وزیر و وزرای کابینه نیازی به موافقت رئیس جمهور نخواهد داشت و رئیس جمهور سوریه حق انحلال پارلمان را نخواهد داشت.
از انجا که این سند، سوریه را در قیمومیت مستقیم سازمان ملل قرار می دهد، این سازمان خواهد توانست فصل الخطاب را درباره همه جزئیات مربوط به تدوین قانون اساسی جدید بیان کند و بر روند سیاسی از جمله برگزاری انتخابات به طور کامل نظارت و تسلط داشته باشد.
سند گروه واشنگتن به استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل و همچنین به تعدادی از کشورهای تاثیرگذار در بحران سوریه ارائه شده تحویل داده شده تا مبنای مذاکرات سوریه قرار گیرد.
واکنش ها
نخستین واکنش رسمی سوریه از زبان بشار الجعفری رئیس هیئت نمایندگان این کشور در مذاکرات وین صادر شد. وی بر مخالفت قاطعانه دمشق با سند گروه موسوم به واشنگتن که شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، عربستان و اردن است، تاکید کرد و تصریح نمود: ما این سند غیر رسمی را کاملا رد می کنیم و هرگز آن قبول نداریم.
جعفری طی سخنانی در نشست خبری خود پس از پایان مذاکرات وین درباره حل بحران سوریه گفت: تهیه کنندگان این سند غیر رسمی، در ظاهر می‌گویند که آن‌ها دوست دارند روند مذاکرات در ژنو را احیا کنند، اما آن ها در واقع به دنبال نابودی این روند هستند.
بشار الجعفری این سند را فصلی از توطئه علیه سوریه خواند و گفت: آمریکا که گروه تروریستی داعش را به وجود آورد و از آن حمایت کرد و حاکمیت سوریه را نقض کرد، چگونه از راه حل سیاسی در سوریه سخن می‌گوید؟ عربستان به عنوان یک کشور جاهلی، چگونه می تواند در ترسیم سیاست‌های آینده سوریه سهیم باشد؟
سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم ضمن ابراز تردید در مقاصد امریکا و متحدانش، اعلام کرد که مسکو نمی داند واشنگتن از ایجاد تشکیلاتی همچون گروه پنج کشور (ایالات متحده، انگلیس، فرانسه، عربستان و اردن) به دنبال چیست؟
سفیر روسیه در لبنان نیز سند واشنگتن را علیه مذاکرات جاری درباره سوریه در سوچی توصیف کرد. به گفته وی اختیارات حاکمیت و رئیس جمهور سوریه را تنها مردم سوریه تعیین می کنند و هیچ کس غیر از ملت سوریه حق تعیین شرایط آن را ندارد.
جمع بندی
در شرایطی که بحران و جنگ در سوریه رو به پایان است و این کشور پس از پیروزی های متوالی بر تروریسم تکفیری، خود را برای مرحله پساجنگ آماده می کند، نیّت آمریکا، انگلیس و هم پیمانانشان از صدور چنین سندی کاملا روشن است. گروه واشنگتن تلاش می کنند تا با طرح موضوعات مهمی همچون قانون اساسی جدید سوریه، این کشور و رئیس جمهوری آن را تضعیف کنند تا بتوانند شرایطی را که آمریکا نتوانسته است از راه جنگ بر سوریه تحمیل کند، حال از طریق روند سیاسی و مذاکرات تحمیل کنند.
سند گروه واشنگتن یک سند غیررسمی و بی اعتبار است، زیرا به مثابه دخالت آشکار در امور داخلی و تعیین سرنوشت یک کشور و ملت محسوب می شود. این که چنین سندی در این برهه از زمان ارائه می شود نشان از آن است که آمریکا و هم پیمانانش نسبت به نشست سوچی و دستاوردهای احتمالی آن نگران هستند.
نشست سوچی با ابتکار عمل روسیه شکل گرفته و آمریکا و متحدانش را به نحوی دچار انفعال کرده است. لذا تلاش دارند در آستانه این نشست، خود را فعال و تاثیرگذار نشان دهند.
این در حالی است که شرایط میدانی سوریه نیز به نفع آمریکا نیست. پیشروی های مکرر ارتش سوریه، نقاط باقیمانده تروریست ها را روز به روز تسخیر می کند. عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه نیز که به بهانه مبارزه با بقایای داعش و مهار کُردها صورت گرفته، چندان باب طبع آمریکا نیست و طرح ایجاد ارتش 30 هزار نفره در مناطق کردنشین را به چالش کشیده است. به همین دلیل واشنگتن از آنکارا خواسته است تا از حجم تنش ها در سوریه بکاهد.
از طرفی آمریکایی ها پنهان نکرده اند که خواهان کنار رفتن بشار اسد از قدرت هستند. سخنان مقامات آمریکا از جمله سخنان رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آن کشور، در دانشگاه استنفورد، حاکی از این رویکرد آمریکا نسبت به آینده سوریه است.
بنابراین در مجموع سند گروه واشنگتن را می توان تلاشی ناکام جهت اعمال نفوذ در روند سیاسی سوریه در مرحله پساجنگ دانست که هدف اصلی آن تغییر نظام و عبور از بشار اسد می باشد. در عین حال آمریکا تصریح کرده است مایل به تداوم حضور نظامی خود در سوریه است، لذا نقشه راه سیاسی آینده این کشور برای حفظ این حضور بسیار مهم است.
بی تردید ثبات و اقتداری که اکنون سوریه با کمک متحدانش در نبرد بی امان با تروریسم به دست آورده است، مانع دخالت و سلطه خارجی به ویژه آمریکا و متحدانش خواهد شد./
