نه «1+4» به تغيير برجام

(روزنامه جوان ـ 1396/07/01 ـ شماره 5195 ـ صفحه 15)

به گزارش «جوان» سه هفته مانده به 15 اكتبر (24 مهر 1396)، زماني كه دونالد ترامپ نظر امريكا را درباره پايبند ماندن يا نماندن ايران به برجام اعلام خواهد كرد، وزراي خارجه ايران و 1+5 روز پنج‌شنبه در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل تشكيل جلسه دادند، نشستي كه در آن محمد‌جواد ظريف و ركس تيلرسون وزراي خارجه ايران و امريكا نيز به دور از لنز دوربين‌ها گفت‌وگوي رو دررو انجام دادند. اين اولين ملاقات ظريف با وزير خارجه دولت ترامپ در چارچوب وزراي خارجه 1+5 است؛ ملاقاتي كه ركس تيلرسون آن را ملاقاتي آرام توصيف كرده كه به گفته او دو وزيرخارجه «به همديگر كفش پرتاب نكرده‌اند.» سي‌ان‌ان در گزارشي از نشست وزراي خارجه ايران و 1+5 نوشته است: «در حالي كه همه طرف‌ها پايبندي فني ايران به برجام را تأييد كردند، تيلرسون گفت كه امريكا معتقد است ايران به روح و توقعات برجام پايبند نيست.» اين روايت سي‌ان‌ان را ظريف نيز تأييد كرده و گفته است: «جالب است كه همه وزراي حاضر در جلسه به غير از يك نفر بر پايبندي ايران به تعهداتش صحه گذاشتند.» با اين حال، ركس تيلرسون نشست 1+5 و ايران را از اين جهت كه در آن توانسته «چشم‌انداز طرف‌هاي ديگر را نيز بشنود، «مفيد» ارزيابي كرده و در اظهاراتي كه نمايانگر جدا بود ديدگاه‌هاي او از اروپا است، گفته است: «اميدوارم آنها نيز اين نشست را مفيد يافته باشند.» تيلرسون اضافه كرده كه متحدين امريكا «خيلي محتاطانه با جاه‌طلبي‌هاي ايران، برخورد مي‌كنند.» وزير امور خارجه ترامپ مي‌گويد كه به متحدين اروپايي خود گفته كه «شما هم در نگراني‌هايي كه از رفتارهاي ايران داريد با ما اشتراك نظر داريد، پس براي فرستادن اين پيام قدرتمند كه نقض توافق هم نيست به ما ملحق شويد.»

با وجود اين درخواست وزير امور خارجه امريكا، تقريباً هيچ كدام از طرف‌هاي اروپايي دست‌كم در مواضعي كه بعد از نشست مشترك با ايران ابراز كردند، از تغيير در توافق حمايت نكردند. فدريكا موگريني، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا گفته كه طرف‌‌هاي اروپايي مايل به بازنگري در توافقي نيستند كه نهايي كردن آن دو سال طول كشيده است. موگريني گفته است: «هيچ نيازي به بازگشايي‌ توافق (برجام) نيست زيرا به طور كامل دارد كار مي‌كند.» او مي‌گويد: «اين توافقي است كه از يك برنامه هسته‌اي و احتمال يك مداخله نظامي جلوگيري كرده است. بگذاريد بازنگري در آن را فراموش كنيم.» او با اشاره به بحث‌هايي كه امريكايي‌ها درباره پايبندي ايران دارند، گفته است: «اين وظيفه يك طرف يا ديگران نيست كه پايبندي را تأييد كنند. اين كار آژانس بين‌المللي انرژي اتمي است كه با نقش مستقل فني خودش، راستي‌آزمايي كند كه ايران به توافق پايبند است. موگريني همچنين گفته است: «ما همين حالا يك بحران اتمي در كره‌شمالي داريم و يك توافق اتمي كه دارد كار خودش را مي‌كند و نيازي به از بين بردن آن نيست. يك بحران اتمي برايمان كافي است.»

مخالفت اروپا

وزراي خارجه فرانسه و انگليس در مورد محتواي نشست مشترك ايران و 1+5 اظهار‌نظر مستقيمي نكرده‌اند ولي زيگمار گابريل، وزير خارجه آلمان در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل گفته كه مخالفت امريكا با برجام مي‌تواند باعث «نابودي» اين توافق شود. به گفته گابريل، كشورهاي 1+5 همگي بر اين نظرند كه ايران به توافق اتمي پايبند است ولي امريكايي‌ها اين پيام روشن را داده‌اند كه ديگر حاضر نيستند با اين توافق همراهي كنند. او گفته كه برلين تلاش خواهد كرد امريكا را به ماندن در اين توافق متقاعد كند ولي وضعيت فعلي را «دشوار» خوانده‌ و گفته بايد در هفته‌هاي آينده تلاش‌هايي براي نجات برجام انجام بگيرد. وزير خارجه آلمان البته گفته كه آلمان هم موافق است ايران نقش سازنده‌اي در مناقشه‌هاي منطقه‌اي خاورميانه بازي نمي‌كند و درباره اين موضوع بايد صحبت كرد ولي اين موضوع را نبايد در چارچوب توافق اتمي كه در حال اجراست، مطرح كرد. وزير خارجه آلمان از كساني كه مي‌خواهند از برجام خارج شوند پرسيد كه چگونه انتظار دارند كره‌شمالي با ديدن عاقبت برجام، قبول كند كه برنامه هسته‌اي خود را در ازاي دريافت يك كاغذ امضا شده متوقف كند. گابريل ابتدا بدون نام بردن از دولت امريكا، از يكجانبه‌گرايي به عنواني عاملي براي به‌خطر افتادن امنيت بين‌الملل نام برده و گفت كه سر دادن شعار «كشور من اول» به تنش‌هاي بين‌المللي و نهايتاً به بازنده بودن همان كشور در عرصه بين‌الملل منجر مي‌شود. «ونگ يي» وزير خارجه چين گفت پكن از برجام (برنامه جامع اقدام مشترك) حمايت مي‌كند. همچنين سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه امريكا تأكيد كرد كه تحريم‌هاي جديد امريكا عليه ايران تهديدي عليه توافق هسته‌اي ايران با گروه 1+5 است.

تيلرسون به دنبال متقاعد كردن ترامپ

در واشنگتن بحث در مورد ماندن يا نماندن امريكا در توافق هسته‌اي همچنان جاري است. روزنامه وال‌استريت ژورنال روز گذشته نوشت كه ركس تيلرسون، وزير خارجه امريكا در حال تأكيد به ترامپ است تا او پايبند ماندن ايران به برجام را در گزارش 15 اكتبر خود نيز تأييد كند. وزير خارجه امريكا با اين حال، در نشست كنترل تسليحات در حاشيه مجمع عمومي ادعاهاي امريكايي‌ها درباره ايران را تكرار كرد و مدعي شد ايران درصدد حركت به سمت سلاح‌ اتمي است. تيلرسون گفت: «اينجا همچنين براي ايران هم درس‌هايي وجود دارد، كشوري كه در مسير خودش براي توليد سلاح‌هاي اتمي بود؛ اقدامي كه مغاير با تعهداتش در ان‌پي‌تي و مقررات پادمان و همچنين چندين قطعنامه الزام‌آور و قانوني شوراي امنيت سازمان ملل است. به نظر مي‌رسد كه ايران مايل است براي خودش گزينه ازسر‌گيري چنين كاري (حركت به سمت سلاح اتمي) را نگه ‌دارد در حالي كه از تروريسم بين‌المللي حمايت مي‌كند، سيستم‌هاي موشكي خودش را كه قادر به حمل سلاح‌هاي اتمي هستند، توسعه مي‌دهد و در نيل به خواست خطرناكش براي هژموني منطقه‌اي، همسايگانش را بي‌ثبات مي‌كند.» همزمان، نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل در واكنش به صحبت‌هايي كه درباره زير سؤال رفتن اعتبار امريكا در اثر خروج از برجام مطرح شده، بررسي توافق هسته‌اي با ايران را «هوشمندانه» خوانده و گفته كه خروج احتمالي امريكا از برجام نه‌تنها اعتبار اين كشور را تضعيف نخواهد كرد بلكه نشان مي‌دهد امريكا مراقب مردم اين كشور است. نيكي هيلي در نشست رسانه‌اي در نيويورك در پاسخ به پرسش‌هايي كه به سخنان اخير ترامپ داشت، تصريح كرد: «وقتي توافق‌هايي وجود دارد كه پيش از اين بر سر آن تصميم گرفته شده، هوشمندانه‌ترين كاري كه هر كشوري مي‌تواند بكند اين است كه به عقب برود و به آن بنگرد و بگويد آيا اين عمل مي‌كند؟ نه اينكه از سر غرور بگويد خب من آن را امضا كرده‌ام پس بايد آن را ادامه دهم.»

ظريف: 10 تن اورانيوم را برگردانيد

محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در گفت‌وگوي اختصاصي با روزنامه امريكايي نيويورك‌تايمز ضمن تأكيد بر «غيرقابل مذاكره بودن» برجام گفته اگر امريكا خواستار اضافه كردن متممي به برجام است، ايران هم خواستار مذاكره مجدد درباره همه بندهاي اين توافق‌ است. به گزارش بي‌بي‌سي، در اين گفت‌وگو كه نيويورك تايمز آن را پنج‌شنبه (۲۱سپتامبر - ۳۰ شهريور) منتشر كرده، ظريف گفته به عقيده او به دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور امريكا، به اندازه كافي درباره جزئيات تعهدات ايران در برجام اطلاعات داده نشده است. ظريف اظهارات دونالد ترامپ را درباره «مايه شرمساري خواندن» برجام براي امريكا كه دو روز پيش در جريان سخنراني رئيس‌جمهور امريكا در مجمع عمومي سازمان ملل متحد ايراد شد، «مهمل و پوچ» خوانده و گفته صحبت درباره مذاكره دوباره، به معناي بازگشت همه شرايط به زمان قبل از گفت‌وگوهاي هسته‌اي است، از جمله بازگرداندن ۱۰ تن اورانيوم غني شده ايران كه اين كشور پس از امضاي برجام، آن را به روسيه ارسال كرد. آقاي ظريف همچنين به نيويورك‌تايمز گفته اگر امريكا تصميم به خروج از برجام بگيرد، وجهه بين‌المللي ايالات متحده به عنوان كشوري كه «قابل اعتماد» نيست و به عهدش وفادار نمي‌ماند خدشه‌دار خواهد شد و آن وقت چه كسي حاضر به مذاكره با امريكا مي‌شود.

http://www.Javann.ir/873202

ش.د9602659