«قرارداد قرن» علیه صلح

(روزنامه آسمان آبي ـ 1396/11/01 ـ شماره 165 ـ صفحه 11)

تصمیم اخیر شورای مرکزی سازمان آزادی بخش فلسطین به معنای خروج فلسطینی‌ها از توافقنامه اسلو است. در سال 1993 یاسر عرفات رئیس وقت سازمان آزادی‌بخش فلسطین و اسحاق رابین نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی توافقنامه صلحی را در مذاکرات اسلو در نروژ امضا کردند که اولین پیمان صلح فلسطین و رژیم صهیونستی بود و در راستای آن اولین امیدواری‌ها برای تشکیل دو کشور ایجاد شد. با وجود فراز و نشیب‌های میان تل آویو و رام الله طی سال‌های گذشته، رهبران فلسطینی پایبندی خود را به توافق اسلو با هدف تشکیل کشور مستقل فلسطینی ادامه دادند، اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ در ایالات متحده و اقدامات اخیر او امیدواری‌ها را از بین برد.

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در اوایل دسامبر 2017 و در موضع‌گیری که وزیر خارجه، وزیر دفاع و مشاور امنیت ملی‌اش با آن مخالف بودند، اعلام کرد که بیت‌المقدس پایتخت رژیم صهیونیستی است و ایالات متحده قصد دارد سفارت خود را از تل آویو به بیت‌المقدس منتقل کند. این اقدام با محکومیت جهانی روبه‌رو شد، اما رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد این موضع‌گیری بخشی از طرح صلح نهایی است که برای پایان دادن به بحران میان فلسطین و رژیم تل آویو در نظر دارد و قرار است جرد کوشنر داماد و مشاور ارشد ترامپ مقدمات اجرایی شدن این سیاست واشنگتن را اجرا کند.

افشاگری دردسرساز

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، در سخنرانی دو ساعتی و آتشین خود در نشست شورای مرکزی سازمان آزادی بخش فلسطین به ترامپ حمله کرد و طرح او برای صلح خاورمیانه را نه «معامله قرن» بلکه «سیلی قرن» نامید و گفت: «ما به طرح رئیس جمهور آمریکا نه می‌گوییم و کاملا با آن مخالفت می‌کنیم. تحت هیچ شرایطی این طرح را نخواهیم پذیرفت. این چیزی که به ما ارائه شده سیلی قرن است نه معامله قرن. بیت‌المقدس پایتخت همیشگی و تاریخی جاودانه فلسطینی‌هاست و ما پیشنهاد جایگزینی ابو دیس را نخواهیم پذیرفت.»

نام منطقه ابودیس در روزهای ابتدایی تغییر سیاست آمریکا در قبال بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن این شهر به‌عنوان پایتخت سرزمین‌های اشغالی در رسانه‌ها مطرح شد. بر این اساس رسانه‌ها افشا کردند که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در سفر ماه نوامبر محمود عباس به ریاض با اعمال فشار به رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی شروط جدید ایالات متحده و رژیم صهیونستی را به اطلاع عباس رساند. بر این اساس از رئیس تشکیلات خودگردان خواسته شده بود که از ادعاهای خود درمورد بیت‌المقدس کوتاه بیاید و به جای آن ابودیس را به‌عنوان پایتخت برگزیند. ابو دیس شهرکی درحومه جنوب شرقی بیت‌المقدس است.

رژیم صهیونیستی در سال 1967 بخش شرقی بیت‌المقدس را اشغال کرد، اما براساس قوانین بین‌المللی و با گذشت پنج دهه موضع رسمی تمام دولت‌های آمریکا قبل از دونالد ترامپ این بود که شرق بیت‌المقدس را جزئی از سرزمین‌های اشغالی محسوب کنند. بر همین اساس فلسطینی‌ها شرق بیت‌المقدس را برای پایتخت کشور مستقلی که قرار است در آینده تشکیل شود در نظر دارند، اما رژیم صهیونیستی تمام بیت‌المقدس را پایتخت خود می‌داند. فلسطینی‌ها بخش شرقی این شهر که حرم شریف و دیوار ندبه در آن قسمت قرار دارد را برای پایتختی در نظر دارد. آن‌چه در روزهای اخیر باعث خشم بیشتر مقام‌های فلسطینی شده افشای برنامه‌های پنهانی ترامپ درمورد سرزمین‌های فلسطینی است. در کتاب اخیری که از سوی مایکل وولف و با نام «آتش و خشم درون کاخ سفید دونالد ترامپ» منتشر شده عبارت «قرارداد قرن» بارها مورد اشاره قرار گرفته است.

این عبارت را اولین بار عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر در سفر به واشنگتن و در دیدار با ترامپ به کاربرد، براساس برنامه موردنظر رئیس جمهور آمریکا قرار است درنهایت کنترل کرانه باختری به اردن و نوار غزه هم به مصر واگذار شود.

افشای این موضوع بیش از گذشته خشم محمود عباس را در پی داشته است. رسانه‌های رژیم صهیونیستی جزئیات بیشتری از این طرح منتشر کرده و نوشته‌اند عربستان این جزئیات را در اختیار عباس قرار داده و پس از آگاهی عباس از این موضوع، از ادامه هر گونه مذاکره با مدیریت ایالات متحده منصرف شده است.

در طرح ترامپ که از سوی جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد او نگاشته شده است تشکیل یک نهاد فلسطینی مد نظر قرار دارد که اختیاراتش کمتر از یک دولت و حتی تشکیلات خودگران فعلی است و همچنین شامل مرزهای 1967 نیست. بر همین اساس رژیم صهیونیستی کنترل مرزهای سرزمین‌ها فلسطینی را با همکاری اردن و مصر انجام خواهد داد، شهرک‌ها برچیده نخواهند شد و موضوع بیت‌المقدس نیز همچنان مورد مذاکره خواهد بود. درمورد بازگشت آوارگان فلسطینی نیز هیچ تصمیمی اتخاذ نشده است.

در همین حال در بیانیه پایانی شورای مرکزی سازمان آزادی بخش فلسطین تاکید شده است که «این شورا به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی به‌عنوان کشور یهود را به طور کامل رد می‌کند و همچنین هرگونه طرح و برنامه‌ای حتی موقت درمورد راه‌حل‌های انتقالی با مرزهای موقت را نخواهیم پذیرفت.» این شورا هرگونه هماهنگی و همکاری امنیتی با تل‌آویو را متوقف خواهد کرد و روابط اقتصادی که براساس توافق پاریس برقرار شده هم معلق خواهد شد. این شورا همچنین خواستار آن شد تا «تمام دولت‌های عرب در رابطه خود با هر دولتی که بیت‌المقدس را به‌عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی به رسمیت بشناسد و سفارت خود را به این شهر منتقل کند، تجدیدنظر خواهد کرد.»

کاهش کمک‌های مالی

بااین‌حال اقدامات ایالات متحده علیه تشکیلات خودگردان و فلسطینی‌ها در روزهای اخیر هم ادامه یافته و در تازه‌ترین اقدام و در راستای تهدید‌های اخیر ترامپ، واشنگتن اعلام کرد که کمک مالی خود به تشکیلات خودگردان را از 125 میلیون دلار به 60 میلیون دلار کاهش خواهد داد تا از این طریق با اعمال فشار به تشکیلات خودگردان، آن‌ها را مجبور به اجرای سیاست‌های موردنظر خود کند. مشخص است قطع بیش از نیمی از کمک‌های آمریکا قدم دیگری در راستای اجرایی شدن تهدید‌های ترامپ است.

او پیش از این گفته بود چرا ایالات متحده باید میلیون‌ها و میلیاردها دلار به کشورهایی کمک کند که در برابرش نه قدردانی و نه احترام دریافت نخواهد کرد. یکی از مقام‌های کاخ سفید هم پس از کاهش شدید این کمک‌ها اعلام کرد آژانس امدادرسانی به آوارگان فلسطینی (UNRWA) باید تغییرات ساختاری انجام دهد و شیوه تخصیص بودجه و عملکرد این آژانس هم باید تغییر کند. کاهش کمک‌های مالی ایالات متحده می‌تواند برای تشکیلات فلسطینی چالش‌های زیادی ایجاد کند. این نهاد علاوه بر این‌که با کمک سازمان ملل و از طریق این کمک‌های مالی، بخشی از مشکلات آوارگان و پناهجویان فلسطینی را حل می‌کند، برای پرداخت حقوق کارمندان خود نیز به این کمک مالی که از آمریکا دریافت می‌کند، وابسته است.

گیدئون لوی روزنامه‌نگار صهیونیست و ستون‌نویس روزنامه «هاآرتص» که تحولات سرزمین‌های اشغالی را پیگیری می‌کند اعتراض‌های محمود عباس علیه ترامپ و نتانیاهو را کاملا منطقی می‌داند و می‌نویسد: «چرا عباس نباید علیه ادعای ترامپ درمورد کارشکنی فلسطینی‌ها در به شکست کشاندن مذاکرات اعتراض می‌کرد؟ او کاملا حق دارد به ابرقدرتی معترض باشد که به جای حمایت از طرف اشغال شده، از اشغالگر حمایت می‌کند. این غیرقابل توجیه است که واشنگتن به جای قطع حمایت مالی و تسلیحاتی از اشغالگر، کمک مالی خود به اشغال‌شدگان برای رسیدگی به وضعیت پناهندگان را قطع کند. از نظر من عباس با خویشتنداری واکنش نشان داد. نیکی هیلی و دیوید فریدمن سفرای ایالات متحده در سازمان ملل و تل آویو دوست اشغالگران و دشمن قوانین بین‌المللی هستند. درست است که عباس را نمی‌توان دولتمردی واقعی و یک دموکرات دانست. او محبوبیت چندانی در سرزمین‌های اشغالی ندارد و به احتمال زیاد رهبری فاسد به شمار می‌آید و اصرار او برای زنده کردن راه‌حل دو کشوری هم اقدامی بسیار رقت‌انگیز است، اما با وجود این نمی‌توان انکار کرد که او مخالف جدی خشونت و صلح طلب‌ترین رهبر فعلی در میان فلسطینی‌ها به شمار می‌آید و به‌همین دلیل است که تهدیدی برای تل آویو محسوب می‌شود. از همین رو اعتراض عباس با استقبال نتانیاهو روبه‌رو شد و او مانور زیادی روی این اعتراض‌ها انجام داد تا اشغالگری را توجیه‌پذیرتر کند.»

در چنین شرایطی روز گذشته مایک پنس، معاون دونالد ترامپ پس از دو بار تعویق، سرانجام سفر منطقه‌ای خود را آغاز کرد. سفر چهار روزه پنس به سرزمین‌های اشغالی و کشورهای تاثیرگذار در این منطقه شامل مصر و اردن در حالی صورت می‌گیرد که دولت فدرال ایالات متحده به عدم تصویب بودجه موقت تعطیل شده است. هنوز مشخص نیست که مقام‌های فلسطینی پس از بروز تنش‌های اخیر حاضر به دیدار با معاون ترامپ خواهند شد یا خیر. این سفر در شرایطی انجام می‌شود که متحدان اروپایی ایالات متحده ازجمله بریتانیا، فرانسه و آلمان از واشنگتن خواستند تا در سیاست غیر سازنده و تنش‌زای خود درمورد سرزمین‌های اشغالی و بیت‌المقدس تجدیدنظر کند.

https://asemandaily.ir/post/12423

ش.د9604643