مثل آقای هاشمی برای اهل سنت تا به‌ حال نیامده‌ است

(روزنامه آسمان‌آبی - 1396/10/20 - شماره 156 - صفحه 7)

* نوع برخورد آقای هاشمی رفسنجانی و سلوک ایشان را در ممانعت از عملکرد تندروها در مواجهه با اهل سنت چگونه ارزیابی می‌کنید؟

** آقای هاشمی رفسنجانی یکی از ارکان انقلاب بود و یکی از کسانی بودند که در مسئولیت‌های مختلفی که داشتند از زمانی‌که در ریاست مجلس و ریاست جمهوری حضور داشتند تا بعد از آن، با اهل سنت در ارتباط بودند و ارتباط برقرار‌کردن اهل سنت با ایشان نیز بسیار آسان بود. آیت‌الله هاشمی همان‌گونه که حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی هم در این مراسم تاکید کردند یکی از امیدهای اهل سنت بودند. به این دلیل که هم به ایشان به‌راحتی دسترسی داشتند و هم صحبت‌ها و مطالبات خود را به ایشان می‌رساندند و بیشترین عنصری که به حفظ این رابطه کمک می‌کرد اعتدال‌گرایی و میانه‌روی ایشان بود. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شخص معتدلی بود که می‌خواست به منظور حفظ و آبادی ایران، همه ایرانیان و همه اقوام و مذاهب را در کنار خود داشته باشد.

* نقش آیت‌الله را بویژه در سال‌های پس از انقلاب در گفت‌وگو و همگرایی ادیان و مذاهب و بخصوص ارتباط بین سنی و شیعه چگونه ارزیابی می‌کنید؟ حضور ایشان تا چه اندازه امکان معتدل‌شدن فضا و رفع محدودیت‌ها را فراهم می‌کرد؟ و بعد از فوت ایشان چه فروبستگی‌هایی در این رابطه ایجاد شد و خلأ ایشان تا چه اندازه احساس می‌شود؟

** معتقدم زندگی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، دو بخش دارد؛ یک بخش تا زمان ریاست جمهوری ایشان بود و یک بخش، بعد از ریاست جمهوری‌شان. ایشان نخستین کسی بود که به سمت اتحاد و اعتدال حرکت کرد و به این سمت که همه اقوام و مذاهب را در کنار خود داشته باشد و بعد از آن نیز واقعیت این است که اگر برای اهل سنت جای نگرانی وجود داشت، برای مذاکرات رفع نگرانی‌ها و مشکلات، اگر در جاهای دیگر وقتی میسر نمی‌شد، خدمت آیت‌الله رفسنجانی می‌رسیدیم. یکی‌دو جلسه هم ما خدمت ایشان رسیدیم. واقعیت این است تنها کسی که بیشتر به فکر اهل سنت و رفع موانع بود و با آن‌ها همکاری می‌کرد آیت‌الله رفسنجانی بود.

تفکرات دینی هر کسی برای او محفوظ است اما هر کسی که در تفکرات سیاسی خود راه اعتدال را پیش بگیرد همه مردم را نیز از خود می‌داند. زمانی‌که ایشان انتخاب شدند سیاست‌های اعتدالی ایجاد شد و بعد که این سیاست‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفت و با توجه به اینکه ایشان ورود پیدا کردند، محبوبیت‌شان هم در میان اقوام و مذاهب و هم در بین همه ایرانیان بیشتر شد. در واقع، اهل سنت ایشان را فرد کاملا معتدلی می‌دانند.

* شما با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دیدار داشته‌اید، فکر می‌کنید جدی‌ترین دغدغه ایشان در این گفت‌وگوی بین شیعه و سنی چه بود و بیشتر بر چه محوری تأکید می‌کردند؟

** تاکید ایشان بیش از هر چیز بر محور وحدت بود و حتی معتقد بودند ما نباید آن اختلافاتی را که در صدر اسلام وجود داشته و مناقشاتی را بین اهل سنت و اهل تشیع باعث شده، امروز مطرح کنیم زیرا ما در این مقطع زندگی می‌کنیم و اگر بخواهیم امروز براساس اختلافاتی که در آن زمان وجود داشته زندگی و مناسبات خود را تعریف کنیم، به اجبار باید دائما آن تضادها را با یکدیگر داشته باشیم. امروز نمی‌توان برای اتفاقاتی که افتاده و اختلافاتی که ایجاد شده راهی پیدا کرد و تغییری در آن‌ها ایجاد نخواهد شد. آنچه که مهم است این است که ما بر مشترکات تاکید کنیم و اختلاف‌ها را کنار بگذاریم و با در نظر گرفتن اشتراکات در کنار یکدیگر زندگی کنیم.

* فکر می‌کنید در فقدان آیت‌الله هاشمی ادامه‌دهنده گفتمان ایشان در بدنه حاکمیت چه کسی است و ممکن است اهل سنت به چه کسی در این رابطه اقبال نشان دهند؟

** واقعیت این است که بعد از فوت ایشان و مشکلاتی که پیش آمد، بسیاری از اهل سنت نگران شدند اما در حال حاضر، خوشبختانه کسانی هستند که می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد. اما مثل آقای هاشمی برای اهل سنت تا به‌حال نیامده که مثل ایشان قد علم کند و با آغوش باز از آن‌ها استقبال کند، لااقل من تا به‌حال ندید‌ه‌ا‌م. گرچه دولت آقای روحانی نیز در مجموع، دولت امیدوارکننده‌ای است و به اهل سنت بیش از پیش بها و ارزش داده و ارتباطات اهل سنت با دولت او بیشتر شده و دغدغه‌هایی که دارند را می‌توانند مطرح کنند. این دولت در مجموع، جایگاه ایشان را تا به حال پرکرده‌است.

* فکر می‌کنید اگر اهل سنت در حال حاضر، یک دغدغه و مطالبه جدی از دولت داشته باشد که به نظر می‌رسد ادامه‌دهنده گفتمان آیت‌الله هاشمی است، آن مطالبه چه می‌تواند باشد؟

** یکی رفع تبعیض بین شهروندان است، اینکه همه را یکسان ببینند و ایرانی بودن همه را مدنظر قرار دهند و دوم اینکه دغدغه‌های دینی و مذهبی­ اهل سنت را مدنظر قرار دهند و محدودیت‌هایی را که در ایران و بخصوص در تهران با آن مواجه هستند برطرف کنند.

https://asemandaily.ir/post/11677

ش.د9604832