مهم تر از برجام

پایگاه بصیرت / گروه سیاسی/مصطفی قربانی

ازجمله هدف‌های آمریکا در نقض برجام و سرانجام، خروج از آن، تبدیل کردن برجام به ابزاری برای شعله‌ورسازی منازعات سیاسی در فضای سیاسی و عمومی ایران است. به عبارت دیگر، آمریکایی‌ها تلاش دارند تا در ایران، حول محور برجام، دوقطبی مضر و غیرقابل‌ترمیمی شکل بگیرد تا بر مبنای آن، بتوانند به سایر اهداف خود در قبال ایران جامه‌ی عمل بپوشانند. بنابراین، برای مقابله و خنثی‌سازی این نقشه باید تدابیر لازم و منطقی اندیشیده شود. به عبارت دیگر، در شرایط موجود همه‌ی نیروهای سیاسی، بویژه منتقدان دولت و به طور اخص، منتقدان برجام باید توجه کنند که مسأله‌ی اصلی نه خود برجام یا سیاست دولت اعتدال در قبال آن است، بلکه آنچه در این زمینه مسأله‌ساز بوده است، نقض‌عهد و پیمان‌شکنی آمریکا می‌باشد. بنابراین، منتقدان باید نوک پیکان انتقاد و حمله‌ی خود را متوجه آمریکای غدّار کنند و از انتقادهای تند و تیز و اتهام‌زنی به دولت و تیم‌مذاکره‌کننده پرهیز کنند. در همین زمینه باید توجه داشت که تاریخ روابط جمهوری اسلامی ایران و آمریکا نشان می‌دهد که آمریکا در هیچ برهه‌ای حاضر به رسمیت شناختن مواضع ایران و برقراری روابط با این کشور براساس احترام متقابل نبوده است. درواقع، این همواره آمریکایی‌ها بوده‌اند که در قضایای مختلف با سیاست مشت آهنین با ایران برخورد کرده‌اند. 

از سوی دیگر، از آنجا که همواره در درون دولت، زمزمه‌هایی مبنی بر تمایل برای پذیرش برجام‌های 2 و 3 و مذاکره در حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای مطرح می‌شود، اعضای دولت و وابستگان به آن باید از طرح بحث‌های غیرضرور و مضر به حال منافع ملی مبنی بر آمادگی برای مذاکره در خصوص موضوع‌های غیرهسته‌ای اجتناب کنند. توجه به این موضوع بویژه با توجه به اینکه به احتمال بسیار زیاد، از سوی طرف‌های اروپایی در دستورکار قرار خواهد گرفت، بسیار ضروری و مهم است. به عبارت دیگر، در تحلیل مواضع طرف‌های اروپایی که با اعلام خروج آمریکا از برجام از لزوم پایبندی به برجام توسط خود و ایران سخن گفتند، بر اساس سابقه‌ی این کشورها در اجرای برجام، باید با تأمل جدی نگریست. درواقع، از آنجا که بعد از امضای برجام، شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی از ترس جریمه و تحریم‌های آمریکا حاضر به برقراری روابط تجاری با ایران نشدند، به نظر می‌رسد اکنون با خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و برگشت تحریم‌ها، عملاً این وضعیت تشدید خواهد شد. حال در این وضعیت، زمانی اروپایی‌ها حاضر به مقاومت در مقابل آمریکا، اجرای برجام و همکاری با ایران خواهند شد که پای توافق‌های مکمل در میان باشد و ایران آماده امضای توافق‌های دیگر باشد. این قضیه باتوجه به تلاش ترامپ برای به اصطلاح تکمیل کردن برجام، می‌تواند مأموریتی نیز از سوی آمریکا به اروپایی‌ها باشد. از این‌رو، برای مقابله با این وضعیت باید از هرگونه ابراز تمایل در داخل کشور برای مذاکره در موضوعات غیرهسته‌ای با طرف‌های اروپایی اجتناب شود. 

بنابراین، با خروج آمریکا از برجام، آنچه بیش از همه ضروری حال و شرایط کشور است، حفظ وحدت و انسجام داخلی، حفظ آرامش و اعتماد در فضای سیاسی، خودداری از ارسال پیام ضعف به خارج و پرهیز از اتخاذ مواضع جنجالی می‌باشد.