حرف روز/ عبرت برجامی

پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

یادداشت: هرچند آمریکا پیش از خروج از برجام، به طرق گوناگون، روح و جسم آن را لگدمال کرده بود و در عمل، پیش از خروج نیز تعهدی به اجرای برجام نداشت؛ اما اعلام رسمی خروج این کشور از برجام به معنای پایان حیات برجام تلقی می‌شود. بنابراین، در این وضعیت اعتماد به کشورهای اروپایی برای ادامه‌ برجام، سرابی بیش نیست؛ زیرا کشورهایی که در روزگار حیات برجام با حضور آمریکا، از ترس این کشور، تعهد چندانی به اجرای برجام نداشتند، اکنون و با خروج آمریکا از برجام، به مراتب بیشتر از گذشته نسبت به اجرا نکردن برجام مصمم‌ هستند. افزون بر این، تحریم‌های مالی، بانکی و تحریم نفت، مهم‌ترین تحریم‌های ضد ایرانی هستند که آمریکا در قالب تحریم‌های ثانویه علیه کشورمان اعمال کرده است و با برگشت تحریم‌های آمریکا، این تحریم‌ها مجدد علیه کشورمان اعمال خواهد شد؛ یعنی مهم‌ترین هدف کشورمان از برجام که رفع تحریم‌های مذکور بود، با پایبندی آمریکا به برجام محقق می‌شد و حال بودن یا نبودن اتحادیه‌ اروپا تأثیری بر این تحریم‌ها ندارد. بنابراین، اکنون در شرایطی که برجام و امیدها و توقعات شکل‌گرفته پیرامون آن به خط پایان خود رسیده است، مسئولان و تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران اقتصادی کشور باید نهایت دقت و حساسیت را در روی آوردن به استعدادها و ظرفیت‌های درونی برای مقابله با شرایط تحریمی پیش‌رو به کار بندند. در واقع، با بازگشت تحریم‌های فلج‌کننده و ضد ایرانی آمریکا، نباید تصور کرد که دست ما برای مقابله و خنثی‌سازی این تحریم‌ها یا کاهش اثرات آنها بر حیات اقتصادی کشور بسته است. واقعیت آن است که کشور از ظرفیت‌های بالقوه‌ فراوانی، چون خیل جوانان متخصص و متعهد به سرنوشت کشور، مزیت نسبی در تولید برخی کالاها و محصولات، تنوع اقلیمی و آب‌وهوایی، موقعیت کریدوری و راهبردی در تولید و انتقال انرژی، همسایگی با حدود 15 کشور با جمعیتی نزدیک به 600 میلیون نفر، داشتن توانایی‌های راهبردی مانند دانش‌های راهبردی و... برخوردار است و در وضعیت کنونی که با وحشی‌گری‌های آمریکا، برجام نقش بر آب شده است، باید با قطع امید از بیرون، اعتماد به این ظرفیت‌ها و شکوفایی آنها، برای حل مشکلات اقتصادی کشور تلاش کرد. به عبارت دیگر، تجربه‌ پنج سال گذشته‌ کشور نشان داد، نگاه به بیرون سراب بوده و حلّال مشکلات کشور نیست و باید در این نوع نگاه، به طور اساسی تجدیدنظر کرد.