نقش گمرگ در تحقق اقتصاد مقاومتی

ویژگی مهم اقتصاد مقاومتی درون زا بودن آن در راستای حمایت از تولید ملی و اتکا به توانایی های داخلی است که در نتیجه، موجب ارتقاء جایگاه اقتصادی کشور در منطقه و جهان می شود. ( و این همان ویژگی برون زایی اقتصاد مقاومتی است)
یکی از مهمترین ابزار تحقق اقتصاد مقاومتی سیستم گمرکی کشور است. اساسی ترین مأموریت گمرک صادرات و واردات و تبادل کالاست؛ به بیان دیگر گمرک نبض اقتصادی هر کشوری محسوب می شود و بخش عمده تبادلات اقتصادی کشورها از طریق گمرک صورت می گیرد.
هدف اصلی گمرک باید اجرای سیاست های اقتصادی کشور باشد، در غیر این صورت عامل عقب ماندگی اقتصاد خواهد بود؛ یعنی فعالیت های گمرکی باید در مسیری قرار گیرد که منجر به بهبود و شتاب دهی در توسعه پایدار اقتصاد یک کشور گردد. اداره گمرکی در یک کشور سهم قابل توجهی در میزان بازیگری یک کشور در فرایند جهانی شدن دارد؛ به این معنی که ادارات گمرکی می توانند محرکی برای اجرای استراتژی اقتصادی یک کشور در حوزه های ملی، منطقه ای و بین المللی باشند.
امروزه اهمیت و تأثیر گمرک در اقتصاد کشورها تا جایی است که کارشناسان مکاتب مختلف مهمترین علل توسعه آلمان را وجود سیاست گمرکی موثر و مفید می دانند. کشور آلمان با وضع سیستم تعرفه ای مناسب از صنایع تولیدی خود حمایت نمود و هرگز اجازه ورود کالاهای بی کیفیت و ارزان کشورهای دیگر را نداد.
در واقع نبود سیستم گمرکی مناسب باعث آن خواهد شد که اقتصاد کشورها توسط رقبای خارجی بلعیده شود؛ بلایی که امروز بر سر کشورهای جهان سوم آمده است. بانک جهانی در سال های اخیر وضعیت گمرگی کشورهای جهان را مورد بررسی  قرار داد تا ازآن طریق بتواند بازده گمرگی و شفافیت مرزی کشورها را مورد ارزیابی قرار دهد. در گزارش بانک جهانی، توسعه یافته ترین کشورها در ردیف اول یا دهم بازده گمرگی قرار گرفته اند. در واقع این گزارش از تأثیر شگرف گمرگ در توسعه اقتصادی حکایت دارد.
یکی از پپشرفته ترین کشورها در حوزه گمرک، کشور سنگاپور می باشد. این کشور از سال 2003 با تغییر ساختار در اداره گمرگی خود توانست بهترین سیستم گمرگی دنیا را راه اندازی نماید و با ایجاد پست های بازرسی در زمین، هوا و دریا نقش قابل توجهی در توسعه امروزی سنگاپور بر عهده بگیرد.
با نگاهی به وضعیت اقتصاد ج. ا. ایران به خوبی قابل درک است که قاچاق کالا عامل مهم در عدم توسعه اقتصادی کشور می باشد. در واقع با مقایسه اعلام گمرگ کشورهای صادر کننده کالا به مقصد ایران با آمار کمرگ ایران نشان می دهد که در سال 95 نزدیک 2 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد ایران شده است. قاچاق کالا باعث گردیده است که تولید در کشور به حاشیه رانده شود. به بیان بهتر، عدم توجه به گمرگ باعث شده که قاچاق کالا از طریق مبادی گمرگی به سهولت انجام گیرد و در نتیجه گمرگ به جای توجه به صادرات، مشغول خدمات دهی به قاچاق کالا باشد. بنابراین برای رونق تولید ملی همواره باید سیستم گمرکی و مرز اقتصادی کشور را با جامعه بین المللی کنترل و تقویت نماییم. این سیستم باید طوری طراحی شود که به سهولت، صادرات انجام شود و در عین حال کالاها نیز از سیستم تعرفه ای مناسب و منطقی ای برخوردار باشند.
برای تقویت سیستم گمرکی و کارآمد نمودن آن نیازمند اصلاح عوامل متعددی هستیم که تعدادی از آن ها در ادامه اشاره می شود:
1-استفاده از تکنیک ها و روش های کنترلی و نظارتی قوی
2-تجهیز گمرکات به امکانات سخت افزاری و نرم افزاری به روز
3-اصلاح نظام تعیین ارزش
4-ایجاد امنیت شغلی و ارتقاء روحیه خدمتی کارکنان گمرک
5-ایجاد ساختار قوی همچون وزارت و یا حداقل اختصاص یکی از معاونت های وزارت اقتصاد به امور گمرکی کشور
6-بهره گیری مناسب از فن آوری اطلاعات و ارتباطات