چرا کپسول گاز در سیستان و بلوچستان نایاب شد؟

سیستان و بلوچستان آخرین استان ایران بود که به شبکه گاز متصل شد و از همین رو همچنان بخش‌هایی از این استان برای تامین سوخت مورد نیاز خود در مصرف خانگی، ‌از سوخت‌های مایع مانند گاز مایع و یا نفت سفید استفاده می‌کنند.

بر این اساس خانوارهایی که به شبکه گاز متصل نیستند سالانه حواله هزار لیتری نفت سفید دریافت می‌کنند و در کنار آن نیز از کپسول‌های گازی که توسط شرکت‌های خصوصی توزیع می‌شود،‌ بهره می‌برند.

در حالی که این روند همه ساله ادامه داشته اما امسال با آغاز سردی هوا، صف‌های عریض و طویل برای دریافت کپسول گاز در استان سیستان و بلوچستان شکل گرفت. موضوعی که از همان ابتدا عجیب و غیرمعمول بود.

ابتدا این موضوع به وزارت نفت و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران ارتباط داده شد اما مشخص شد توزیع کپسول گاز بر عهده دولت نیست و در این میان شرکت‌های خصوصی مسوولیت توزیع را بر عهده دارند.

شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به ایرنا اعلام کرده که از نظر تولید و تامین ال پی جی و تحویل آن به ۷۴ شرکت توزیع‌کننده هیچ گونه مشکلی وجود ندارد و شرکت‌های پالایشی با تمام ظرفیت در حال تولید هستند.

این شرکت تاکید کرده که اولویت توزیع ال پی جی با خانوارهای شهری، روستایی و عشایری است که از نعمت گاز برخوردار نیستند و پس از آن اولویت با تعدادی صنوف و گروه‌های خدماتی است که به شبکه گاز دسترسی ندارند.  

با این حال بخش زیادی از مصرف ال پی جی مربوط به مصرف‌کننده‌های غیرمجاز به ویژه به عنوان سوخت خودرو است که غیرقانونی، غیرایمن و بسیار خطرآفرین است.

بنابراین با توجه به این موضوع و همچنین حواله هزار لیتری نفت سفید،‌ نباید مشکلی در تامین سوخت سیستان و بلوچستان وجود داشته باشد. پس صف‌های طولانی کپسول گاز از کجا می‌آید؟

نگاهی به آمار آخرین سرشماری نفوس و مسکن نشان می‌دهد که جمعیت زاهدان ۶۷۲ هزار و ۵۸۹ نفر و شامل حدود ۱۵۰ هزار خانوار است و با توجه به نرخ رشد جمعیت،‌ این تعداد تفاوت چندانی نکرده است بنابراین فرضیه افزایش مصرف به دلیل افزایش جمعیت قابل دفاع نیست.

از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد که سهمیه ال پی جی یا همان گاز مایع به سیستان و بلوچستان امسال در مقایسه با سال گذشته ۶۹ درصد بیشتر شده است تا آنجا که  سهمیه ال پی جی این استان در آذرماه ۹۷، ۱۳ هزار تن و این سهمیه در آذرماه امسال، ۲۲ هزار تن بوده است.

از سوی دیگر با توجه به اینکه سهمیه ال پی جی سهیمه کل کشور در آذر ۹۸، ۱۷۵ هزار تن بوده بیش از ۹۴ درصد یعنی ۱۶۴ هزار تن به استان سیستان و بلوچستان اختصاص پیدا کرده است.

همچنین تعداد مشترکان گاز زاهدان در پایان آبان ماه سال گذشته، ۱۳ هزار و ۸۰۰ مشترک بوده که با رشدی ۱۱۳ درصدی در پایان آبان ماه امسال به ۲۹ هزار و ۵۲۵ مشترک رسیده است و تنها از ابتدای سال تاکنون ۱۱ هزار و ۵۰۰ مشترک جدید در این شهر به شبکه گاز متصل شده‌اند.

تاکنون ۹۳۷ کیلومتر شبکه در زاهدان احداث شده که از این رقم ۳۹۰ کیلومتر تزریق گاز شده است. بنابراین به نظر می‌آید کمبودی در تامین سوخت و به ویژه گاز مایع سیستان و بلوچستان وجود ندارد و دلیل مشکل را باید در آن سوی مرزها جستجو کرد.

در واقع با توجه به آمار باید تقاضا برای ال پی جی در این استان با توجه به افزایش گازرسانی کاهش پیدا می‌کرد اما خلاف انتظار، ‌شاهد افزایش تقاضا برای ال پی جی هستیم.

نفت سفید و گاز مایع در همسایگان شرقی ایران مشتریان پر و پا قرصی دارد و این بازار برای قاچاقچیان نیز شرایط مطلوبی ایجاد کرده است زیرا قیمت هر تن ال پی جی که در داخل کشور ۹۰۰ هزار تومان معامله می‌شود، ارزشی ۵ میلیون تومانی در آن سوی مرز دارد.

همچنین افرادی که حواله‌های هزار لیتری نفت سفید را دارند در مواردی با هدف کسب سود، ‌این حواله‌ها را به قاچاقچیان می‌فروشند و از همین رو برای تامین نیاز سوخت خود به ال پی جی بیشتری نیاز دارند.

از همین رو باید ریشه صف کپسول گاز در سیستان و بلوچستان را نه در این استان و مرزهای ایران بلکه در جیب قاچاقچیان و مشتریانشان دنبال کرد.