چند نکته برای مأموریت امداد

در دیدار فرماندهان و مدیران شرکت‌کننده در مجمع عالی فرماندهان سپاه با رهبر معظم انقلاب، ایشان هشت مأموریت را برای سپاه در قالب یک باز تعریف مأموریتی بیان داشتند که حفظ «آماده به‎کاری» در مواجهه با حوادث بزرگ از جمله این مأموریت‎ها بود. ایشان در مصادیق این آماده به‌کاری هم موضوعاتی، مانند خدمت‌رسانی و محرومیت‌زدایی، مقابله با دشمنی‏ها، آمادگی علمی و عملی، استحکام سازمانی و آگاهی‎های سیاسی را برشمردند. گویا این بند از مأموریت‏های سپاه حال و روز امروز این نهاد است. نواختن سیلی اول انتقام سخت، امدادرسانی در سیل اخیر و نیز آمادگی و آگاهی‌بخشی در زمینه اهمیت انتخابات اسفند مهم‌ترین موضوعاتی بوده که سپاه در این فصل از سال ۱۳۹۸ با آن درگیر بوده یا خواهد بود.

اما در موضوع امدادرسانی سپاه چند نکته قابل توجه است که باید به آنها توجه شود؛ اول آنکه سپاه و بسیج گسترده‎ترین شبکه توزیع شده نیرو و سازمان را در کشور دارند که به مثابه بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی حقیقی در کشور گسترش یافته است؛ از این رو تجربه‎های مختلف ثابت کرده، اولین گروه‎های سازماندهی شده در وقایع و سوانح بسیجیان و پاسداران هستند که حاضر شده و عملیات امدادی حداقلی را آغاز می‎کنند. این عملیات امدادی بنا به شرایط هم ممکن است تا برگرداندن کامل وضعیت به قبل از سانحه ادامه داشته باشد؛ مانند زلزله کرمانشاه که تا مرحله اسکان کامل روستایی‌های مناطق زلزله‌زده عملیات سپاه ادامه داشت. نکته دوم اینکه بنا به مأموریت فرمانده معظم کل قوا و شرایط چند سال اخیر، به نظر می‌رسد آرایش تاکتیکی و دکترین‌های عملیاتی سپاه و بسیج برای یگان‎های صفی باید متحول شود و همه رده‌های صف و ستاد در این حوزه به یگان‌های واکنش سریع تبدیل شوند. هرچند در گذشته نیز بنا به احساس مسئولیت بسیجیان و پاسداران این اتفاق افتاده؛ اما باید آن را در قالب سازمان گنجاند و مبتنی بر آن تجهیز امکانات هم صورت گیرد. در واقع، بسیج در دل خود ظرفیت قوی‎تری برای انجام مأموریت‏های جمعیت هلال احمر دارد و الگوی بسیج به روز شده‎تر از الگوی امروزی این جمعیت در قالب صلیب سرخ جهانی و هلال احمر است که به نظر می‌رسد در آینده برای کارآمدتر شدن عملیات امداد و نجات باید فکری برای این موضوع کرد.

اما در موضوع سیل اخیر در جنوب شرق کشور و نیز سیل ویرانگر ابتدای سال و تجربیات حاصل شده از زلزله‎های سال‌های اخیر باید گفت که هنوز سازوکار لازم در سپاه و بسیج برای عملیات امداد و حضور نیروهای واکنش سریع امدادی فراهم نشده است که البته تحقق این مهم، بخشی به مصوبات قانونی در مجلس نیاز دارد و بخشی هم همت دولت را می‎طلبد و سپاه باید از طریق قانونی پیگیری‎های لازم را برای این منظور انجام دهد. بر اساس این، بخشی از گردان‏های تخصصی بسیج و سپاه‎های استانی باید در قالب یگان‎های واکنش سریع به تجهیزات دو منظوره دفاع عامل و غیرعامل مجهز شوند تا کارآیی نیروهای سپاه و بسیج در عملیات امداد و نجات و تداوم آن تا پایان وضعیت دو چندان شود. از سویی، سپاه باید پروتکل‌‎های جدیدی برای این مأموریت در همه سطوح رده‎های خود تعریف کند.