ماهیت جنگ قدرت در حکومت قبیله‌ای

یادداشت: هرقدر دنیا رو به جلو حرکت می‌کند، خاندان پادشاهی عربستان در حکومت قبیله‌ای خود به عقب‌تر می‌رود. خبر دستگیری چند نفر از مقامات بلندپایه سعودی، از جمله «امیر احمدبن عبدالعزیز» برادر پادشاه و «محمد‌بن‌نایف» ولی‌عهد پیشین بار دیگر گمانه‌های مربوط به جنگ قدرت در خاندان سعودی را برجسته کرده است.
گمانه‌زنی‌ها بر این است که «بن‌سلمان» قصد دارد از طریق ارعاب، «هیئت بیعت» را تحت سیطره خود درآورد تا در صورت مرگ پادشاه، انتقال قدرت به ولی‌عهد به آسانی و بدون دردسر انجام شود.
بسیاری از مقامات و نوادگان سعودی با ارسال پیام‌های بیعت و وفاداری قصد دارند از یک ‌سو از خشم ولی‌عهد و دستگیری احتمالی در امان بمانند و از دیگر سو، در ساختار قدرت آینده که قرار است ولی‌عهد جوان سال‌ها در رأس آن قرار گیرد، جایگاه مطمئنی بیابند.
درباره علت دستگیری‌ها چنین گفته شده است که بن‌سلمان این افراد را به کودتا علیه حکومت با کمک برخی قبائل دارای نفوذ و در سایه حمایت بعضی کشورهای خارجی متهم کرده است؛ اما درباره اینکه چرا بن‌سلمان در مقطع فعلی اقدام به این کار کرده، دو دلیل عمده مطرح است: دلیل اول ترمیم موقعیت خود به عنوان چهره‌ای تحول‌خواه و معتدل است، خصوصاً که ولی‌عهد هنوز از تبعات قتل «جمال خاشقجی» رهایی نیافته و این جنایت دستاویز کافی به معارضان داده است تا علیه او سخن بگویند یا حتی وارد عمل شوند. دلیل دوم به آماده‌سازی و تعدیل هیئت بیعت بازمی‌گردد؛ هیئتی که مخالفانی چون امیر احمد در آن حضور دارند و در نشست پیشین به ولی‌عهدی بن‌سلمان رأی نداده بودند.
ماجرای هیئت بیعت به این علت مهم است که برخی پیش‌بینی می‌کنند «ملک سلمان» قصد دارد پیش از مرگ به نفع پسرش از قدرت کناره‌گیری کند؛ از این رو هیئت مذکور باید آماده برگزاری نشست و رأی‌دهی به بن‌سلمان به عنوان پادشاه جدید سعودی باشد.
«ملک عبدالعزیز» بنیان‌گذار سعودی وصیت کرده بود: تا فرزندانم زنده هستند، قدرت به نوادگان نخواهد رسید. دستگیری امیر احمد که فرزند بلافصل عبدالعزیز است در این راستا قابل ارزیابی است. با این حال، با توجه به سنت‌شکنی صورت‌گرفته، بن‌سلمان با این کارها تلاش دارد پیشاپیش موانع احتمالی را برطرف کند. قسمت جالب ماجرا اینجاست که آمریکا و دموکراسی‌هایی که از دوشیدن عربستان منفعت به دست می‌آورند، در این زمینه از این حرکت‌ها حمایت می‌کنند!