حرف روز/ فلسفه صندوق توسعه

یادداشت: چند روز پیش رئیس‌جمهور طی نامه‌ای به محضر رهبر معظم انقلاب درخواست مجوز برداشت از صندوق توسعه ملی را خدمت ایشان ارسال کرد. امام خامنه‌ای پس از بیان رهنمودهایی از جمله مسیر استفاده از آن برای افزایش توان تولید داخل در حوزه مقابله با بیماری، موافقت نهایی خود را با برداشت یک میلیارد یورو اعلام کردند.

نکات تحلیلی:

1ـ بعد از تجربه نه‌چندان موفق حساب ذخیره ارزی، راه‌اندازی صندوق توسعه ملی با تصویب قانون پنجم توسعه در دستور کار قرار گرفت تا محلی امن و با چارچوبی مطمئن‌تر از گذشته برای ذخیره بخشی از ارز ناشی از نفت باشد.

2ـ درآمدهای صندوق توسعه ملی از منابع زیر تأمین می‌شود: حداقل معادل 30 درصد از منابع حاصل از صادرات نفت (نفت خام، میعانات گازی، گاز و فرآورده‌های نفتی) در سال‌های برنامه و تعیین مبلغ آن در قوانین بودجه سنواتی، حداقل 20 درصد ارزش صادرات تهاتری اقلام فوق‌الذكر و 50 درصد مانده نقدی حساب ذخیره ارزی در پایان سال 1389 و سال‌های بعد نیز به حساب صندوق توسعه ملی واریز می‌شود.

3- منابع صندوق توسعه برای موارد زیر هزینه می‌شود: اعطای تسهیلات به بخش‌های خصوصی، تعاونی و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به مؤسسات عمومی غیردولتی برای تولید و توسعه سرمایه‌گذاری‌‌های دارای توجیه فنی، مالی و اقتصادی، همچنین اعطای تسهیلات صادرات خدمات فنی و مهندسی به شرکت‌های خصوصی و تعاونی ایرانی كه در مناقصه‌های خارجی از طریق منابع خود یا تسهیلات اتحادیه‌ای (سندیكایی) برنده می‌شوند.

4ـ هدف از راه‌اندازی صندوق توسعه ملی این است که کشور به‌تدریج از اقتصاد وابسته به نفت خارج شود و پول‌های اندوخته از این صندوق در مصارف صنعتی، تعاونی و مقابله با بحران‌ها به کار گرفته شود.

نکته راهبردی

در شرایط فعلی که درآمدهای نفتی کشور کاهش یافته است، دولت باید به فلسفه تشکیل این صندوق متعهد باشد و از اندوخته‌های این صندوق کمتر به عنوان محلی برای تأمین نیازهای مالی جاری، کم‌بازده و غیرمولد که بخش قابل توجهی از آن به هزینه‌های دولت بازمی‌گردد، استفاده کند. دولت نباید این صندوق را به وضعیت صندوق ذخیره ارزی دچار کند؛ زیرا این صندوق پس‌اندازی برای نسل‌های آینده است، نه قلک مصارف یومیه دولت.