چالش مطبوعات الکترونیک!

مطبوعات با سابقه‌ای بیش از چهار قرن، تا چند دهه قبل وسایل اصلی ارتباط جمعی بودند؛ اما با رشد و توسعه ارتباطات، به ویژه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، مطبوعات در دهه‌های اخیر با چالش جدی مواجه شدند. بروز و ظهور رسانه‌های جدید با امکانات و قابلیت‌های متفاوت و در عین حال جذاب، سبب شد رسانه‌های سنتی، از جمله مطبوعات، با تغییراتی خود را با محیط جدید رسانه تطبیق دهند؛ از این‌رو موضوعی به نام «روزنامه‌نگاری الکترونیک» پدید آمد.

در ماه‌های اخیر و با شیوع ویروس کرونا که بهداشت و سلامتی انسان‌ها را در معرض تهدید قرار داده است، مطبوعات هم از شر این ویروس منحوس در امان نماندند و با تصویب ستاد ملی کرونا، مقرر شد برای مدتی روزنامه‌ها و نشریات چاپ نشوند که البته از این هفته انتشار کاغذی با محدودیت‌هایی از سرگرفته شد. بسیاری از این رسانه‌ها در مدت زمانی که با محدودیت چاپ مواجه بودند، شیوه انتشار الکترونیکی را جایگزین کردند و از شرایط ایجادشده به عنوان فرصتی برای بهره‌گیری از قالب‌های نوین استفاده کردند. در این بین بودند مدیرانی که نسبت به انتشار الکترونیکی مقاومت نشان دادند و به سبک و سیاق انتشار سنتی نشریات تحت مدیریت خود اصرار داشتند که این موضوع نشان‌دهنده عدم به‌روز‌شوندگی و آرایش متناسب با وضعیت‌های مختلفی است که ممکن است به وجود بیاید؛ از این‌رو از جمله نقدهایی که به شیوه انتشار الکترونیک مطرح شد، عدم دسترسی عموم مردم به محتوای الکترونیکی و نهادینه نشدن سیستمی فراگیر برای درآمدزایی از نسخه الکترونیکی روزنامه‌ها بود.

اما نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت این است که کارکردهای رسانه‌ها در فضای افکار عمومی به نحوی است که به هیچ وجه تعطیلی‌بردار نیستند، اما شرایط و اقتضائاتی وجود دارد که به دلایل قابل درک، ممکن است این هدف از مسیر و شکل دیگری پیگیری و در غالب متفاوت‌تری دنبال شود و گردانندگان رسانه‌ها باید آمادگی مواجهه با چنین شرایطی را داشته باشند.

در این میان، اما، تغییر شیوه انتشار از کاغذی به الکترونیکی کافی نیست و باید نسخه الکترونیکی در قالب‌ها و اندازه‌هایی متناسب با بسترهای مطالعه آن‌ که رایانه، تلفن همراه و مواردی از این دست است، تهیه و تولید شود. نکته‌ای که اکثریت قریب به اتفاق روزنامه‌ها بدون توجه به آن در هفته‌هایی که گذشت، با همان سبک و سیاق قدیم به تولید محتوا دست زدند و آن را منتشر کردند.

در پایان ناگفته نماند، هفته‌نامه «صبح صادق» نیز در این شرایط، چاره‌اندیشی کرد که چگونه به فعالیت اطلاع‌رسانی و بصیرت‌افزایی خود ادامه دهد و تصمیم بر این شد تا با فاصله زمانی کمتری در اختیار مخاطبان قرار گیرد؛ از این‌رو از 18 تا 27 فروردین به صورت روزانه منتشر شد و از طریق شبکه داخلی، اینترنت و فضای مجازی در اختیار مخاطبان قرار گرفت که با توجه به مناسب‌سازی عناوین و حجم مطالب با فضای مجازی، این شیوه رضایت مخاطبان را در پی داشت، تا جایی که درخواست‌هایی مبنی بر ادامه انتشار نسخه روزانه صبح صادق‌ ـ حتی در کنار انتشار هفته‌نامه‌ ـ به دست ما رسید که همکاران ما در تحریریه و بخشی فنی نشریه مشغول بررسی آن هستند.