نقدینگی سرگردان

به نظر شما علت افزایش بی ‏سابقه نرخ ارز و گرانی‏ های افسارگسیخته اخیر چیست؟

یک مسئله، پتانسیل تورم در اقتصاد ایران است و علت آن هم نقدینگی شدیدی است که در خلال این سال‎ها مرتب رشد کرده است، برای نمونه سال گذشته، حدود ۳۲ درصد رشد نقدینگی داشتیم، در حالی که اساساً رشد اقتصادی سال گذشته ما منفی بوده است؛ یعنی پولی که ما برای انجام مبادلات نیاز داریم با اینکه تعداد مبادلات کم شده و اقتصاد کوچک‏تر شده، اما مقدار این پول بیشتر شده است؛ بنابراین اگر بخواهیم ریشه آن را بشناسیم، این پتانسیل تورم‎زایی در ایران است. این پتانسیل در یک برهه‎هایی فعال نیست، به عبارتی مانند گسل‎هایی می‎ماند که فعال نیستند، اما یک زمان‏هایی فعال می‏شوند، به ویژه یک‌سری متغیرها مانند ارز و طلا. بازارهایی که معمولاً در تورم‎های شدید می‏توانند سرمایه‏ها و نقدینگی‏های سرگردان را به خود جذب کنند، پیشرو و بقیه قیمت‏ها پیرو می‏شوند که به تبع، اینها شروع به افزایش می‏کنند؛ البته نرخ ارز یک متغیر مؤثر در تولید ماست؛ چراکه تولید ما، مستقل نیست، چه در بحث مواد اولیه و چه ماشین‎آلات و تعمیرات، همگی نیازمندی‏های ارزی دارد و هنگامی که نرخ ارز بالا می‏رود، حتی تولیدکنندگان پیشاپیش تغییر قیمت می‏دهند تا اینکه بتوانند در آینده خود را در مقابل نرخ ارز، حفظ کنند. این مسائل ظرفیت‏های گرانی و افزایش قیمت در اقتصاد ایران است و وقتی افزایش قیمت در یک بازار یا دو بازار یا بازارهای مؤثری مانند ارز شروع می‏شود، به تبع آن بقیه بازارها پیرو می‎شوند و این افزایش قیمت را دنبال می‎کنند.

برای اینکه این افزایش قیمت‎ها به مردم کمتر فشار بیاورد، کمیسیون اقتصادی مجلس چه برنامه‎هایی دارد؟

راهکار کوتاه‌مدت آن، این است که تلاش شود افزایش قیمت ارزاق عمومی و کالاهای اساسی کُند باشد یا تثبیت شود که معمولاً دولت‎ها قیمت را در رسانه‏ها اظهار می‏کنند، اما این راهکار کوتاه‌مدت است، در حالی که راهکار بلندمدت و اساسی این موضوع، کنترل نقدینگی است؛ یعنی تا زمانی که ما نقدینگی را کنترل نکنیم، هر روز این ظرفیت و پتانسیل وجود دارد که وارد یک حوزه‎ای شود، یک روز ارز، یک روز مسکن و روز دیگر خودرو و طلا. این ظرفیتی که می‎بینید چندمیلیون نفر حاضر به خرید خودرو هستند که همه آنها نیاز مصرفی خودرو ندارند و به دنبال سرمایه‎گذاری غیرمولد هستند که با افزایش قیمت خودرو بتوانند دارایی‎های خود را حفظ کنند یا افزایش دهند؛ به محض اینکه اقتصاد، نابه‌سامان و ناپایدار می‎شود و نوسانی اتفاق می‎افتد، این بازارها ملتهب می‏شوند که پتانسیل آن را نقدینگی سرگردان فراهم می‏کند. با توجه به اینکه کمیسیون اقتصادی مجلس یکشنبه هفته گذشته، اول تیرماه تشکیل و شروع به کار کرد، ما از همان روز ارز را به عنوان یک متغیر پیشرو در دستور کار قرار دادیم و روز دوشنبه معاونان وزیر کشاورزی، صنعت و خارجه را دعوت کردیم و راجع به کالاهای اساسی، برنامه ارزی کشور و تأمین مبادلات ارزی کشور جلسه مفصل داشتیم. همچنین با آقای «همتی» رئیس‌کل بانک مرکزی، نیز جلسه داشتیم که درباره مضیقه‎های ارزی صبحت شد و پیشنهادهای متعددی درباره راهکارهایی که می‎توانیم آن را جبران کنیم از طرف دوستان نماینده ارائه و قرار شد ما این کار را هر هفته در حوزه ارز با دوستان بانک مرکزی ادامه دهیم، تا اینکه در بحث نظام ارزی کشور به یک ثباتی برسیم.  در حال حاضر، بحث ارز را که از متغیرهای پیشرو است شروع کرده‏ایم و به مرور، سراغ بقیه نیازمندی‎های اصلی مردم هم می‎رویم؛ قرار است سراغ مسکن نیز برویم و کمیته‎ای با مدیریت آقای «خاندوزی» و تعدادی دیگر از نمایندگان که کار مسکن را دنبال می‏کنند تشکیل شده است و قرار است در آن مسائلی که مشکلات اصلی مردم در حوزه معیشت و زندگی است را دنبال ‎کنیم.

پس مردم امیدوار باشند که مشکلات ناشی از گرانی‎های اخیر کمتر شود؟

به امید خدا، تمام تلاش ما همین موضوع است و ان‌شاءالله بتوانیم با سرعت این کار را انجام دهیم، تا قبل از اینکه زندگی مردم دشوارتر شود. با توجه به اینکه مجلس یازدهم تازه شروع شده است، همکاران انرژی خوبی دارند و وقت می‎گذارند، اما مجری دولت است و ما هم تا حدی می‎توانیم پیش ‎رویم که این نکته را باید لحاظ کنیم.