تورم برای دهک‌های پایین بیشتر است

در آخرین آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه در آبان ماه 1399 به 46/4 درصد رسید. این در حالی است که افزون بر اعلام نرخ عمومی تورم، نرخ تورم برای دهک‌های گوناگون درآمدی (دهک یک تا ده) نیز به صورت مجزا منتشر می‌شود. بر همین اساس، نرخ تورم برای دهک اول 46 و برای دهک دهم 58 درصد اعلام شده است.

این موضوع به این معناست که نرخ عمومی یا نرخ کل تورم برای دهک دهم (ثروتمند) حدود 12 درصد از دهک اول (فقیر) بیشتر است. تا این جای کار مسئله طبیعی است؛ اما زمانی که نرخ تورم گروه‌های کالایی را بررسی می‌کنیم، موضوع کاملاً متفاوت بوده و در گروه کالایی خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نرخ تورم برای دهک اول بالاتر از دهک دهم است؛ یعنی در این بخش فشار تورم روی دهک‌های پایین جامعه بیشتر از دهک‌های بالا و برخوردار است.

تورم فقرا زمانی از ثروتمندان بیشتر می‌شود که عمده بار تورمی روی کالاهای مربوط به مواد غذایی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها باشد؛ چرا که دایره کالاهای مورد استفاده ثروتمندان بسیار وسیع‌تر از فقراست. نکته جالب و البته نگران‌کننده در اعلام آمار نرخ تورم نقطه‌ای آبان ماه، پیشی گرفتن نرخ تورم کالاهای خوراکی در دهک اول نسبت به دهک دهم (طبقه برخوردار جامعه) است.

از آنجا که دهک برخوردار جامعه (دهک‌های 8، 9 و 10) با توجه به درآمد و امکانات بیشتر سبد مصرفی بزرگ‌تری دارند و مواردی چون تفریحات، سفر، آموزش، پوشاک و... سهم قابل توجهی در سبد مصرفی این دهک دارد؛ اما در دهک اول تا سوم این سبد مصرفی کوچک‌تر بوده و عموماً به الزامات زندگی، از جمله مسکن و خوراک محدود است.

در حال حاضر، تورم خانوارهای فقیر ۱۱ درصد بیشتر از خانواده‌های ثروتمند شده است. تورم نقطه‌ای آبان ماه در حالی 46 درصد بیان شده که این تورم در بخش کالاهای غیر خوراکی و خدمات برای دهک دهم 60 درصد، اما برای دهک اول یعنی فقیرترین دهک حدود 31 درصد بوده است؛ یعنی افزایش قیمت در کالاهای غیر خوراکی و خدمات برای دهک ثروتمند جامعه هزینه بیشتری به همراه داشته است.

اما ماجرا در کالاهای خوراکی متفاوت است. تورم نقطه‌ای آبان ماه در خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها برای دهک اول، یعنی فقیرترین دهک جامعه حدود 63 درصد است؛ اما برای دهک دهم، یعنی ثروتمندترین دهک جامعه 52 درصد است.

این موضوع به معنای ایجاد فشار مضاعف تورمی بر دهک‌های پایین جامعه است؛ چرا که در یک سال اخیر شاهد افزایش شدید قیمت‌ها در گروه مواد خوراکی و مسکن به عنوان دو گروه کالایی بوده‌ایم که سهم بسیار بالایی در سبد مصرفی خانوارهای فقیر جامعه دارند.