سرنوشت رئیس‌جمهور جنجالی

پس از حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره، که سبب کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر در واشنگتن شد، ترامپ  که تا کنون هیچ گاه پیروزی جو بایدن را به رسمیت نشناخته بود  برای نخستین بار است، آشکارا از پذیرش پایان دوره ریاست‌جمهوری خود و تفویض قدرت به رئیس‌جمهوری منتخب سخن  گفت.

متمم 25 قانون اساسی فعال می‌شود؟

در نخستین گام (قبل از دادگاهی کردن ترامپ)، دموکرات‌ها و حتی عده‌ای از سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان ایالات متحده قصد دارند رئیس‌جمهور جنجالی این کشور را از قدرت برکنار کنند. این اقدام می‌تواند به دو صورت انجام گیرد:

نخست اینکه، «مایک پنس» معاون رئیس‌جمهور آمریکا متمم 25 قانون اساسی این کشور را فعال کند. در این متمم تأکید شده است، اگر رئیس‌جمهور (بنا بر تشخیص اکثریت اعضای کابینه) صلاحیت روانی لازم برای اداره کشور را نداشته باشد، باید از سمت خود برکنار شود و فوری معاون رئیس‌جمهور مسئولیت‌های وی را بر عهده بگیرد. این اقدام باید از جانب «مایک پنس» معاون ترامپ صورت گیرد. پس از تأیید نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر 2020 از سوی مایک پنس، که مترادف با رسمیت یافتن پیروزی جو بایدن در آوردگاه سیاسی بود، مناسبات ترامپ و معاونش تیره و تار شده است. ترامپ معتقد است، مایک پنس می‌توانست اقدامات جدی‌تری در راستای جلوگیری از رسمیت یافتن پیروزی بایدن در انتخابات صورت دهد، اما پنس بارها به ترامپ تأکید کرده است وی قدرت لازم برای جلوگیری از تأیید نتایج انتخابات ایالتی را ندارد و نقش وی در بسیاری از موارد تشریفاتی است. در چنین شرایطی، مایک پنس از سوی بسیاری از سیاستمداران آمریکایی بابت فعال‌سازی متمم 25 قانون اساسی ایالات متحده تحت فشار قرار دارد. دو مشاور پنس اعلام کردند معاون رئیس‌جمهوری حتی قصد ندارد که در روند برکناری ترامپ بر اساس متمم ۲۵ مشارکت کند. همین مسئله سبب می‌شود تا مسیر دوم (برکناری ترامپ) فعال شود.

در دومین گزینه، کنگره (هر دو مجلس نمایندگان و سنا) باید بر سر برکناری ترامپ از قدرت رأی‌گیری کنند. در صورتی که بیش از دو سوم اعضای هر دو مجلس، به برکناری ترامپ رأی دهند، وی باید مسند قدرت را ترک کند و معاونش تا زمان پایان دوران ریاست‌جمهوری، در رأس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن حضور پیدا کند.

اصرار کنگره بر عزل ترامپ

مقامات کنگره آمریکا در صددند به هر نحو ممکن، مقدمات عزل ترامپ از مسند ریاست‌جمهوری را فراهم کنند. در جدیدترین این موارد، «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از مایک پنس خواست با اجرای متمم ۲۵ قانون اساسی دونالد ترامپ را از ریاست‌جمهوری برکنار کند. همچنین تأکید کرد در این صورت دونالد ترامپ بار دیگر استیضاح خواهد شد. وی در بخش دیگری از سخنانش گفت، برکناری ترامپ «فوریت بسیار بالایی» دارد.نانسی پلوسی افزود، هر روز از ۱۳ روز باقی مانده از ریاست‌جمهوری ترامپ ممکن است به «نمایشی از وحشت» تبدیل شود. او همچنین دونالد ترامپ را خطری «مرگبار» توصیف کرد. وی تهدید کرد که در صورت برکنار نشدن ترامپ مجلس نمایندگان طرح استیضاح را بار دیگر بررسی و تصویب خواهد کرد.

گام بعدی علیه ترامپ

مناقشه بر سر حضور یا عدم حضور ترامپ در قدرت، معطوف به تاریخ بیستم ژانویه 2021 است. با این حال، ترامپ پس از خروج یا اخراج از کاخ سفید، با بحران‌های دیگری نیز مواجه خواهد بود که به سادگی نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. حتی اگر کنگره در فرآیند استیضاح ترامپ ناکام بماند و او تا بیستم ژانویه (آخرین روز ریاست‌جمهوری) در کاخ سفید حضور پیدا کند، دموکرات‌ها قصد دارند به واسطه جرایم صورت گرفته از سوی هواداران ترامپ در روز ششم ژانویه امسال، پرونده قضایی وی را به جریان بیندازند. در این صورت، ترامپ از مشارکت در صحنه سیاسی آمریکا منع خواهد شد و رؤیای تأسیس حزب خود را بر باد رفته می‌بیند.

نکته مهم‌تر اینکه حتی ممکن است در صورت اصرار دموکرات‌ها و ساختار قضایی آمریکا، ترامپ راهی زندان شود. به نظر می‌رسد، پیگیری پرونده‌های قضایی، سیاسی و مالیاتی ترامپ به صورت جدی، از سوی دموکرات‌ها و حتی برخی سران حزب جمهوری‌خواه در آینده‌ای نزدیک مورد توجه قرار گیرد.