کسری بودجه؛ مسئله اصلی دولت سیزدهم

دولت سیزدهم کمتر از 40 روز دیگر سکان اداره کشور را در دست خواهد گرفت، این در حالی است که کشور در شروع کار خود با دو مسئله کلان در حوزه اقتصاد مواجه است؛ ازیک‌طرف مشکلات اقتصادی کشور بسیار گسترده و بلاتکلیف است و از طرف دیگر انتظارات برای رفع مشکلات اقتصادی در بازه زمانی کوتاه‌مدت بسیار بالاست. در این شرایط یکی از ضرورت‌های بازگشت آرامش به کشور، مدیریت افکار عمومی و منطقی کردن خواسته‌هاست. ازجمله چالش‌های اساسی دولت سیزدهم در شش ماه اول عمر خود، حل معضل کسری بودجه 500 هزار میلیارد تومانی است.

1- افزایش هزینه‌های دولت به دلیل تورم بالا در سال گذشته و عدم پیش‌بینی منابع مالی مشخص باعث شده است که در سال جاری با کسری بسیار زیادی مواجه باشیم؛ یکی از اختلافات اصلی مجلس و دولت در بررسی لایحه بودجه 1400 نیز شفاف نبودن منابع آن بود. آینده فروشی از طریق انتشار اوراق قرضه، انتظار فروش روزانه 2300000 بشکه نفت و میعانات گازی و دل بستن به انجام توافق و آزادسازی منابع ارزی ایران، ازجمله منابع کسری آفرین در بودجه 1400 می‌باشند. 2- یکی از دلایل اصلی تورم در طول سال‌های گذشته کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی بوده است؛ یعنی برای پرداخت هزینه‌های ضروری مانند حقوق کارکنان، دولت اقدام به چاپ پول می‌کند. درحالی‌که دولت فعلی با کمبود منابع مالی مواجه است، هزینه‌های جاری همه دستگاه‌ها را مدام افزایش داده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بانک مرکزی فقط در دوره مسئولیت آقای همتی پایه پولی کشور را از 220 هزار میلیارد تومان به 489 هزار میلیارد تومان افزایش داده است. 3- درحالی‌که به نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی در چنین شرایطی بانک مرکزی اقدام به فروش اوراق قرضه نماید تا لااقل اثرات تورمی کمتری داشته باشد، مشاهدات نشان می‌دهد که بازار فروش اوراق در فصل اول سال 1400 بسیار راکد بوده است و دست دولت برای تأمین منابع موردنیاز از این طریق نیز باز نیست. ضمن اینکه فروش اوراق در سال‌های گذشته که بازخرید آن‌ها باید در سال جاری صورت گیرد، یکی از محل‌های کسری بودجه دولت است!

نکته راهبردی: هرچند رفع مشکلات اقتصادی کنونی با اقدامات فوری قابل حل نیست ولیکن به اذعان کارشناسان اقتصادی و با توجه به ظرفیت های موجود کشور، همانطور که رئیس جمهور منتخب نیز تأکید دارند، سر و سامان دادن به برخی مشکلات اقتصادی در کشور مدت زمان طولانی طول نخواهد کشید که موجب سرخوردگی و ناامیدی مردم شود.