در حال حاضر شاهد هستیم که حتی کالاهایی که با ارز نیمایی یا آزاد تامین می‌شوند نیز برای ترخیص از گمرکات کشور دچار مشکل هستند. این مسئله نشان از بروز برخی مشکلات در ترخیص کالاها از گمرک دارد.
مهرداد جمال ارونقی معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران در پاسخ به سوالی در همین خصوص گفت: واقعیت این است که دربحث ترخیص کالاها در سال گذشته مشکلات عدیده‌ای خصوصا در بحث کالاهای تولیدی و نهاده‌های تولید وجود داشت. علیرغم دستورات متعددی که حتی از سوی شخص رییس جمهور در تیر ماه ابلاغ شد، گمرک با مشکلات زیادی مواجه شد و این کالاها اجازه ترخیص را نداشتند.
وی در توضیح دلیل این مشکلات گفت: صاحب کالا باید کد رهگیری که نشان دهنده تامین ارز نیمایی یا دولتی از سوی سیستم بانکی است را به گمرک ارائه کند. این یک فرآیند زمانبری بود و گمرک هر چه تلاش کرد، به نحوی جلوی آن را گرفتند تا این کالاها ترخیص نشود. در نهایت با مصوبه‌ای که در آبان و آذر سال گذشته ابلاغ شد گمرک توانست این کالاها را به صورت درصدی ترخیص کند.
ارونقی با بیان اینکه در اینجا عملا صورت مسئله پاک شده است، گفت: در حال حاضر هر کسی نهاده تولیدی داشته باشد معمولا 90 درصد آن ترخیص می‌شود و آن فرد کالا را به خط تولید می‌برد و پس از آن می‌آید و کد رهگیری بانک را ارائه می‌کند.
وی افزود: فرآیند اشتباهی که وجود دارد این است که فرض کنید کالایی را با ارز آزاد که از طریق صرافی تامین کردید و به گمرک رساندید. این بدین معنا است که ارز منتقل شده و کالا نیز تامین و به گمرک رسیده و در انتظار ترخیص است.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران در ادامه گفت: این قسمت را بانک نمی‌پذیرد و می‌گوید من کاری ندارم که شما از طریق صراف این کار را انجام داده‌اید و باید بیایید در صف ارز نیمایی یا ارز آزاد من قرار بگیرید و مجدد ارز را از طریق بانک مرکزی یا دیگر بانک‌های عامل تامین کنید تا پس از آن بتوانید کالای خود را ترخیص کنید.
وی تاکید کرد: در واقع صاحب کالا برای وارد کردن کالای خود دو بار ارز می‌گیرد. در این شرایط صاحبان کالا که مجبور هستند در صف نیمایی بایستند و از این ارز نیمایی که به حساب فروشنده واریز می‌شود، برای خریدهای بعدی استفاده می‌کنند.
ارونقی گفت: خریدار کالا منتظر نمی‌ماند تا این فرآیند زمانبر طی شود و به یک نحوی ارز مورد نیاز خود را از صرافی‌ها یا از طریق منابع خارجی خودش تامین می‌کند. بانک مرکزی این فرآیند را به هیچ عنوان قبول ندارد و می‌گوید شما باید در صف نیما قرار بگیرید.
وی افزود: این بدین معنا است که اگر من بیایم و ده فاکتور یا رسید هم به بانک عامل ارائه کنم تا اثبات شود که این مبلغ از طریق صرافی تامین و تراکنش انجام شده است آن را نمی‌پذیرند و می‌گویند این غیر قانونی است و شما باید حتما در صف ارز نیمایی قرار بگیرید.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران با بیان اینکه در حال حاضر برای یک کالا دو بار ارز می‌گیرند، گفت: یک بار از کف بازار آن را می‌گیرید و به خارج از کشور منتقل می‌کنیم و یک بار هم از طریق ارز نیمایی این اتفاق رخ می‌دهد. در اینجا حق یک فرد دیگر که در صف سامانه نیما قرار دارد ضایع می‌شود. این فرآیند را ما در جاهای دیگر دنیا مشاهده نمی‌کنیم.
لازم به ذکر است، این مسئله مربوط به تامین مواد اولیه تولید و سایر کالاهای غیر اساسی می‌شود چرا که منبع تامین ارز کالاهای ساسی ارز دولتی است. بنابراین ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای اساسی مستقیما از طریق سیستم بانکی تامین می‌شود و این روند را طی نمی‌کند.
