مسکن‌سازی مدرن

درباره موضوعات اقتصادی، از جمله مسئله مسکن باید توجه داشت که این مسائل همواره پیوند نزدیکی با مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه دارند. بنابراین، برای حل این مشکلات در ابتدا باید به ارتباط بین آنها توجه شود. به نظر می‌رسد، در سال‌های گذشته در حوزه مسکن راهبرد حل مسئله به اشتباه ترسیم شده است؛ به گونه‌ای که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به جای ارائه یک برنامه و راهبرد مشخص در حوزه مسکن، مدام از عملکرد دولت قبل در این حوزه انتقاد می‌شد؛ برای نمونه، وزیر راه و شهرسازی این دولت اعتقاد داشت طرح‌های مسکن دولت گذشته مزخرف بوده و اصولاً دولت هیچ نقشی در ساخت و تولید مسکن بر عهده ندارد، در صورتی که باید در دوره مدیریتش در این وزارتخانه کارهای شکل گرفته را به صورت آرام پیش می‌برد و از مزیت‌های نسبی مسکن مهر استفاده و اگر ضعفی در این زمینه وجود داشت، این ضعف‌ها را برطرف می‌کرد. در سال‌های گذشته، موضوع مسکن بر این اصل استوار بود که دولت و وزارت راه و شهرسازی هیچ راهبردی برای حل مشکل مسکن ارائه ندادند؛ در حالی که باید با شناسایی نقاط قوت و ضعف و بررسی تهدیدها و فرصت‌ها در این زمینه اقدام می‌کردند؛ اما متأسفانه در این زمینه دولت و وزارت راه و شهرسازی طی سال‌های گذشته توفیقی نداشتند، به همین دلیل تولید مسکن طی یک دهه اخیر به حداقل ممکن رسید.

همان‌طور که گفته شد، اگر ما به مسائل جامعه به صورت ارگانیسمی نگاه کنیم بسیاری از مشکلات موجود رفع می‌شود. اگر چه اقداماتی چون ارائه زمین با مختصات اجاره ۹۹ ساله و... می‌تواند اقدامات مناسبی در راستای تشویق به ساخت مسکن و رونق گرفتن این حوزه باشد، ولی اینکه بتوانیم با پرداخت وام و تسهیلات انبوه‌سازی را در کشور انگیزه‌مندتر کنیم، قطعاً مفیدتر خواهد بود. برای نمونه، هر گاه زیرساخت‌های مورد نیاز ساخت مسکن در کشور فراهم شده است، ما شاهد افزایش حضور بخش خصوصی و انبوه‌سازان در این حوزه بوده‌ایم و بیشترین تولید مسکن نیز اتفاقاً در این دوران بوده است. اگر چه اقداماتی، مانند مسکن مهر نیز اقدام درستی بود، اما باید جوانب آن به خوبی دیده و سنجیده می‌شد که این اتفاق رخ نداد؛ از این رو به نظرم مهم‌ترین راهکار حل مشکل مسکن این است که مردم به میدان آمده و ساخت‌وساز انبوه از سوی مردم و بخش خصوصی شکل بگیرد. در این میان، طرح‌ها و اقداماتی شبیه مسکن مهر یا فروش متری مسکن نیز از موارد خوب برای پاسخ به تقاضای مصرفی فعلی است؛ اما در نهایت این طرح‌ها نسخه‌های کاملی نیستند.

مشکل دیگری که امروز در حوزه صنعت ساخت‌وساز کشور وجود دارد، این است که مسکن‌سازی در کشور ما هنوز مدرن نشده و همچنان با روش‌های قدیمی دنبال می‌شود. با وجود اینکه می‌توان در این زمینه به فناوری‌های جدیدی رسید، ولی تاکنون اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفته است. تا زمانی که زیرساخت‌های این موارد ایجاد نشود، ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در کشور بسیار پرهزینه و زمان‌بر خواهد بود.