از آفات جامعه امروز ما این است که در فضای مجازی افراد توان این را دارند که اظهارنظرهای خود را درباره هر موضوعی در صفحات مجازی به اشتراک بگذارند[...]
از آفات جامعه امروز ما این است که در فضای مجازی افراد توان این را دارند که اظهارنظرهای خود را درباره هر موضوعی در صفحات مجازی به اشتراک بگذارند و گاه بازتاب نگرشها، برداشتها و سوءبرداشتها از موضوعات مختلف تا جایی قدرت اشاعه پیدا میکنند که به بستری برای ایجاد یک جریان تبدیل میشوند. در این میان، اغلب آب بهاندازهای گلآلود میشود که فرصت را به دست دشمنان قسم خورده این مرز و بوم داده و برای ابراز وجود آنها در رسانههای مجازی بستری گشوده میشود. با فرارسیدن ایام عزاداری سرور سالار شهیدان و اربعین حسینی، بار دیگر بحثهای تکراری و دور از شأن عدهای کوردل فضای مجازی را پر کرد؛ با این مضمون که «عاشورا را سیاسی نکنید» البته این نخستین بار نبود که چنین سوءبرداشتهایی از یک واقعه دینی نشر پیدا میکرد، با این همه چندی پیش «حسن رحیمپورازغدی» در یک گفتوگوی تلویزیونی قاطعانه پاسخ این ابهام را داد. او در جواب کسانی که میگویند «عاشورا را سیاسی نکنید» به صراحت گفت: «نفهم! کل کربلا و عاشورا سیاسی و دعوا بر سر بیعت و حکومت است و امام حسین(ع) صریح میفرمایند: ««اینا احق بالبیعة و الخلافه» باید مشخص شود کدام یک از ما شایسته خلافت و حکومت هستیم، ما یا آنها».
عاشورا یک حرکت سیاسی بود
تأکید به این امر ضروری است که قیام امام حسین(ع) علیه بنی امیه، اقدامی سیاسی بود؛ چرا که معاویه در خروج از مسیر سنت نبوی و شکستن عهد و پیمانش با امیرمؤمنان(ع) و امام حسن(ع) به جایی رسید که رسماً فرزندش را به عنوان خلیفه تعیین کرد و خواست از حسینبنعلی(ع) هم بیعت بگیرد و امام حسین(ع) هم حرکتش را شروع و با جریان حکومت اموی مقابله کرد. تردیدی نیست که این یک حرکت سیاسی است که دنبال برهم زدن نظم سیاسی حاکم بود که به نام دین، سنتهای باطل را تقویت میکرد. با این همه باید توجه کرد که هدف از حرکت سیاسی سالار شهیدان، رسیدن به قدرت یا تفرقهافکنی نبود؛ بلکه این اقدام با هدفی والا در جهت اصلاح امور و رد منکر حکومت یزید کوشید و این دقیقا نقطهای است که به هر گونه شبههای در جهت سوءبرداشت از این قیام پایان میدهد. تاریخ گویای این امر است که در سال 61 هجری قمری امویان در اوج قدرت بودند و هرگونه جنگ و مقابله به مثلی با آنها موجب موفقیت سیاسی نمیشد. از این رو بود که همه نزدیکان، امام حسین(ع) را از این رویارویی نهی کردند، اما امام(ع) بر اساس اراده الهی که فوق ارادههاست، بدون هیچ تردیدی به مقابله به امویان برخاست.
ابعاد اجتماعی و سیاسی قیام حسینی
بنابراین با خوانش علمی واقعه عاشورا در میابیم که این حادثه صرفا بُعد ملکوتی و معنوی نداشته؛ بلکه از جنبه سیاسی و اجتماعی نیز حائز اهمیت است. باید بپذیریم که همواره نسبت به جنبههای اجتماعی این قیام توجه چندانی نشده است؛ گواه این مطلب هم آن است که هر ساله با پایان اربعین حسینی توجه به عاشورا تمام میشود و از آنجا که فرهنگ ایثار و شهادت در حادثه کربلا جنبه غالبی داشته است، از سهم سیاسی و اجتماعی و اشاعه آن در جامعه امروز جا میمانیم. در صورتی که توجه به تمام ابعاد قیام عاشورا و جاری کردن این نهضت در جامعه امروز، موجب افزایش نظم سیاسی، اجتماعی و اخلاقی خواهد شد. با این همه، در سالهای اخیر توجه به یک موضوع موجبات تغییر در نگرش به قیام عاشورا را فراهم کرده و آن «پیادهروی اربعین» است. صاحبنظران معتقدند، در منابع دینی برای پیامبر(ص)، فاطمه زهرا(س) یا حضرت علی(ع) اربعین نیست و فقط برای امام حسین(ع) اربعین تعیین شده است. حال در جامعه امروز ما اربعین حسینی(ع) به نمادی برای قدرتنمایی جامعه اسلامی و مکتب اهلبیت(ع) تبدیل شده است که به جهانیان نمایش بزرگی از اقتدار و ظرفیت جامعه اسلامی را نشان میدهد.
قدمت چند صد ساله پیادهروی اربعین
پیادهروی اربعین یکی از مناسک مهم مسلمانان به ویژه شیعیان است که قدمت چند صد ساله دارد، اما حدود 10 سال است که به شکل عمومیتر با حضور تمام مردم از سراسر دنیا حتی غیرمسلمانان با شور و اشتیاق عظیم دلدادگان به حضرت اباعبدالله(ع) برگزار میشود. در این باره حجتالاسلام جعفریان در گفتوگویی مطرح کرده است: «امام زمان(عج) در نامهای که به شیخ مفید نوشتند، در بخشی از نامه میفرمایند اگر شیعیان ما که خدا آنها را موفق بدارد به طاعت خود دلهایشان استماع کنند و در کنار یکدیگر قرار بگیرند برای وفای به عهدی که بر عهدهشان است، اگر این اجتماع قلوب موفق شود. اربعین و پیادهروی اربعین در عصر حاضر در واقع میتواند یکی از مصادیق این اجتماع قلوب باشد. اجتماع دلهای شیعیان برای وفای به عهدشان که نسبت به اهل بیت(ع) و پیامبرشان بر عهده آنهاست، دقیقاً همان چیزی که امام حسین(ع) دنبال آن بود. اربعین ذاتاً یک حرکت سیاسی است که به نفع سیاست اسلام و دیانت است. قرار است شیعه امام حسین(ع) قبله آمال خود را منشأ خیزش و حرکت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر اساس فرهنگ عاشورا و کربلا تعیین کند. جالب است که در اربعین تحرک، عاطفه و عقلانیت است و تمام ظرفیتهای مادی و معنوی در اربعین در مسیر سیاست امام حسین(ع) به کار میرود.
دشمنان، دشمن اربعین
باید توجه داشت که جنبه سیاسی اربعین بهاندازهای جهانی شده که دشمنان نمیخواهند اربعین اهمیت پیدا کند، به همین دلیل با ترسی که در دلشان نشسته، هر ساله در ایام محرم و پیادهروی اربعین، به سانسورهای عظیمی دست میزنند تا از قدرت این رویداد فرهنگی کم کنند غافل از اینکه پیادهروی اربعین با فراگیر شدن خود، بیش از گذشته استکبار جهانی را رسوا کرده است؛ چرا که نخستین پیام پیادهروی اربعین مبارزه با ظلم و استکبار بود که این امر مختص شیعه نیست و هر ساله در کربلا امت واحدهای را شاهد هستیم که پا را از معنای قومیت و دین فراتر گذاشته و در قالب زائر امام حسین(ع) همایشی عظیم را میآفرینند. بنابراین با سانسورهای گسترده دشمن و گاه سکوتشان دربرابر چنین اتحادی، در مییابیم که در وهله نخست پیادهروی عظیم اربعین حسینی به نوعی مانور وحدت و اقتدار شیعه در میدان عمل است. در همین راستاست که خداوند میفرماید: «اگر شما قدمی بردارید که مایه ناراحتی و ترس کفار شود، این عمل شما عبادت است.» از این رو پیادهروی اربعین هر ساله به گونهای در دل دشمنان اسلام و تشیع به ویژه تکفیریها رعب و وحشتی ایجاد میکند که آنها لحظهای از دشمنی دست برنمیدارند. به همین دلیل میتوان گفت، پیادهروی اربعین مانوری در راستای تبری جستن از اقدامات ضد بشری تکفیریها و دشمنان اهل بیت(ع) و البته اعلام وفاداری و علاقه شدید مردم به ساحت مقدس امام حسین(ع) است.
جان کلام
1400 سال از متوکل تا صدام بر آن شدند با جنایتهای مختلف و بیحرمتی به ساحت امامان، مخالفت خود را با شیعه به خصوص امام حسین(ع) و قیام عاشورا اعلام کنند؛ غافل از اینکه «حب الحسین یَجمَعُنا». در سالهای اخیر پیادهروی اربعین با جمعیت 1 میلیون نفر شروع شد و پیش از شیوع کرونا به 20 میلیون نفر رسید. این جمعیت برای دشمنان خطر بزرگی به شمار میآید و آنها سعی دارند با برنامهریزی، ایجاد تفرقه، تحریف در بیان حادثه کربلا و استفاده از ناآگاهی قشر نوجوان در فضای مجازی این حرکت عظیم را سبک بشمارند. به حول و قوه الهی و عنایات اهل بیت(ع)، خاصه حضرت ولی عصر(عج) امید است این حرکت عظیم منجر به انسجام و اقتدار هرچه بیشتر شیعه در دنیای کنونی و نابودی دشمنان اهل بیت(ع) خدا روی زمین شود.