اهمیت مردم و توده ملتها و تأثیر آنها در سرنوشت سیاسی و بقای حکومتها و دولتها به هیچوجه انکارپذیر نیست و حتی حکومتهای دیکتاتوری بر اساس پذیرش(ترس، تطمیع یا...) عمومی شکل میگیرند.
نگاهی اجمالی به تاریخ نشان میدهد، این مهم در جوامع دینی و به شکل ویژه در حکومتهای دینی نمود بارزتری دارد. حکومت دینی پیامبر اسلام نیز با همکاری و پذیرش مردم صورت گرفت. در مقابل، ناآگاهی مردم موجب خانهنشینی امام علی(ع) به مدت 25 سال شد. بعد هم با شورش مردم و قیام علیه خلیفه سوم و گرایش به امام علی(ع) و حمایتهای مردمی از ایشان با وجود از دست دادن زمان و فرصتهای عالی بعد از رحلت پیامبر و با گذشت دو دهه، به ناچار رأی و اقبال مردم برای حکومت را پذیرفت و با بیعت آنان حدود چهار سال حکومت اسلامی را رهبری کرد.
در تاریخ معاصر ایران اسلامی، سیره حضرت امام خمینی(ره) به خوبی تأییدکننده نظریه پررنگ مردممحوری در افکار متعالی ایشان است. انقلاب اسلامی ایران با حضور گسترده مردم با ایثار و حماسهآفرینی تحت زعامت و رهبری حضرت امام خمینی(ره) شکل گرفت.
امام خمینی(ره) پیرامون نقش مردم در حکومت و اعتماد به مردم و مردمگرایی مباحث و مطالب فراوانی را یادداشت کرده و گفتهاند. این مطالب عبارتند از: «مردم صاحبان اصلی انقلاب و کشور هستند»، «مردم ولی نعمت ما هستند»، «حکومتها باید خدمتگزار ملتها باشند، چنانچه در اسلام این سیره بود که حکومت در خدمت مردم بود و ارتش در خدمت مردم بود. حکومتها از مردم انشا میشدند و ارتش نیز از آنها. اگر حکومتها و ملتها به سیره رسول اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) عمل میکردند، آرامش در همه جای ارض بود و این اختلافات و خونریزیها نبود.»، «حکومتی که در راس جامعه بوده است با مردم دیگر فرقی نداشته است؛ بلکه زندگیاش پایینتر بوده است.» «امروز مردم از وضع دولت مطلعند و شما مردم را از پشتیبانی خود لازم دارید. دولت بدون پشتیبانی مردم نمیتواند کاری بکند و هریک از وزارتخانهها باید این مسئله را مدنظر داشته باشند که برای رضای خدا مردم را راضی نگه دارند. اگر شما تاریخ پنجاه سال سلطنت را ملاحظه کنید آن وقت تکلیف خودتان را میدانید که با ملت بودن چیست و بدون ملت بودن چیست.»
بنابراین از پشتوانهها و سرمایههای مهم هر نظام اعتماد متقابل مردم و حکومت است که موجب اقتدار آن نظام میشود. این مهم در هنگام خطر خود را نشان میدهد؛ آنجا که مردم پای کار نظام میآیند و ضامن بقای آن میشوند. این مودت و وحدت جز با صداقت، عطوفت، مهربانی، اظهار محبت و حمایت، تفقد از مردم از طرف زمامداران و حکومتها حاصل نمیشود. وقتی حاکمان و مسئولان حکومتی سادهزیست باشند، شریک غم و شادی مردم باشند و شبیه آنان زندگی کنند، این مودت شکل میگیرد.
از این منظر است که روزنامه آمریکایی «یواسایتودی» به نقل از اندیشکده «امریکن اینترپرایز» در خصوص رهبر معظم انقلاب مینویسد: «بزرگترین مشکل آمریکا در ایران حضور یک «ابر حریف» به نام آیتالله خامنهای است که نقشه راه را میشناسد و مردم به او اعتماد آمیخته با اعتقاد دارند.»