«شجاعت» از فضایل اخلاقی و به معنای دلیری و دلاوری است که در علم اخلاق آن را حد وسط بی‌باکی و ترس قرار داده‌اند. در آیات و روایات، شجاعت یکی از چهار فضیلت اخلاقی برتر و از ویژگی‌های نبوت، امامت و فرماندهی در جنگ و همچنین از صفات امامان معصوم دانسته شده است. اثر این صفت در میدان جنگ، این است که انسان از خطر نمی‌هراسد، وارد میدان می‌شود و با به‌کارگیری نیروی خود، بر دشمن غلبه کرده و به پیروزی می‌رسد؛ شناختی که بیشتر مردم از شجاعت دارند، این گونه است.
رهبر معظم انقلاب به داشتن شجاعت در بقیه میدان‌های زندگی نیز اشاره کرده و می‌فرمایند: «غیر از میدان جنگ، میدان‌های دیگری هم برای بروز شجاعت وجود دارد که اثر شجاعت در آنها از میدان جنگ مهم‌تر است. میدان زندگی، میدان تلاقىِ حقّ و باطل، میدان معرفت، میدان تبیین حقایق و میدان موضع‌گیری‌هایی که در طول زندگی برای انسان پیش می‌آید، از آن جمله است. شجاعت در چنین میدان‌هایی است که اثر خود را نشان می‌دهد. یک آدم شجاع، وقتی حق را دید و شناخت، آن را دنبال می‌کند، از چیزی نمی‌هراسد، رودربایستی مانع او نمی‌شود، خودخواهی مانع او نمی‌شود، عظمت جبهه دشمن یا مخالف مانع او نمی‌شود. اما یک آدم غیرشجاع چنین نیست. بحث این است که گاهی بنای حقیقت، با شجاع نبودن انسان‌ها‌ـ به خصوص اگر دارای منزلت و مرتبه‌ای در جامعه باشند‌ـ فرو می‌ریزد. به عبارت دیگر، گاهی حقّی به‌خاطر شجاع نبودن یک انسان در اظهارنظرش، ناحق می‌شود و باطلی به کسوت حق درمی‌آید.»
این کلیدی‌ترین سخن در جهاد تبیین است؛ به ویژه برای کسانی که موقعیت و مرجعیتی در جامعه و نزد مردم دارند. همان کسانی که در ادبیات دینی با عنوان «خواص» جامعه از آنها یاد می‌شود. خواص و چهره‌های مشهور و دارای نفوذ کلام، اگر در عرصه‌های جهاد تبیین شجاعت نداشته باشند، از ایفای نقش تاریخی و بهنگام خود در همراهی جبهه حق باز می‌مانند. این بازماندن فردی نخواهد بود و اثر اجتماعی هم خواهد داشت. در حقیت، این خواص اگر قدرت شناخت درست مسائل و شجاعت بیان و موضع‌گیری به موقع به نفع حق را داشته باشند، در راهیابی مردم به سعادت و طریق درست سهیم و مأجور خواهند بود. البته گاهی عرصه چنان فتنه‌گون می‌شود که در راه تبیین باید از مال، جان و ابرو هزینه کرد تا مانع خروج عده‌ای از مسیر امن الهی شد. خداوند در آِیه شریفه 29 سوره احزاب شجاعت در بیان حق و حقیقت را ویژگی کسانی می‌داند که جز خدا از کسی و چیزی و قدرتی باکی ندارند.
