دولت سیزدهم در حالی روی کار آمد که باید با چالش‌های اقتصادی، مانند کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی و تورم بالاـ که ماحصل هشت سال سیاست‌گذاری نادرست و ناکارآمد بودـ دست‌وپنجه نرم می‌کرد. در این میان، راهبردی که سیدابراهیم رئیسی در بدو تشکیل کابینه‌اش پیش گرفت، تقویت ارتباط و استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه، آمریکای لاتین و دو کشور مهم چین و روسیه بود که از رونق دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم خبر می‌داد. در همین راستا، از مهر 1400 تا مهر 1401 که روزهای سختی برای کشورمان بود، دکتر رئیسی توانست ایران را در مسیری قرار دهد که هم به عضویت سازمان شانگهای درآمد و هم اجرای قرارداد 25 ساله با چین مسیر خود را به‌درستی پیمود. همچنین، در تاریخ 25 اسفند 1400، پس از گذشت بیش از چهل سال، ۵۳۰ میلیون دلار از اموال بلوکه شده کشور در جریان مبادله یک زندانی سیاسی، با دستور دولت انگلستان آزاد شد و در اختیار ایران قرار گرفت. این موارد از مهم‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم در امر دیپلماسی اقتصادی است که آینده‌ای روشن را نوید می‌دهد.
رشد صادرات نفت
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که در سایه برجام بی‌نتیجه و خروج ایالات‌متحده از آن و نیز ضعف در برقراری ارتباط دولت تدبیر و امید با کشورهای همسایه، تولید نفت در سال 1399 به کمترین میزان خود، یعنی زیر ۲ میلیون بشکه در روز رسید؛ از این رو کاهش تولید و فروش نفت در کنار افزایش روزبه‌روز قیمت دلار در دولت دوازدهم، تورمی بی‌سابقه را به دنبال داشت؛ اما پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم در سایه دیپلماسی اقتصادی، تولید نفت در کشور به ۳ میلیون بشکه در روز رسید. به‌عبارت‌دیگر، می‌توان گفت صادرات نفت ایران هیچ‌گاه به صفر نرسید، اما در دولت حسن روحانی با کاهش قابل‌ملاحظه‌ای مواجه بود. این در حالی است که با وجود ایجاد ناامیدی در کشور از سوی طرفداران دولت لیبرال گذشته، از سال 1400 با وجود تمام تحریم‌ها راهکارهای متعددی برای افزایش فروش و صادرات نفت مورد توجه دولت سیزدهم قرار گرفته است. تا آنجا که طبق آمار منتشرشده، صادرات نفت به وضعیت مطلوب نزدیک شده و ایران به منابع مالی خود در خارج از کشور دسترسی بیشتری پیدا کرده است.
عصبانیت آمریکا
موفقیت ایران در فروش و صادرات نفت آنچنان چشمگیر بوده که رئیس‌جمهور آمریکا را به واکنش وادار کرد. رئیس‌جمهور آمریکا آبان ماه ۱۴۰۰ در سخنانی که در عمل خلاف وعده‌های کاخ سفید برای لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران و بازگشت واشنگتن به برجام است، خواستار کاهش خرید نفت ایران از سوی کشورهای واردکننده شد. این اظهارنظرها نشان می‌دهد، ایران در فروش و صادرات نفت خود مسیر درستی را پیش گرفته است. آمارهای اقتصادی نیز نشان می‌دهد، رشد اقتصادی کشور با نفت بیشتر از رشد اقتصادی بدون نفت است که از افزایش درآمدهای نفتی ایران حکایت دارد. در ادامه باید گفت، موفقیت دولت در یک سال گذشته تنها در افزایش فروش و صادرات نفت خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در سایه سیاست اقتصادی دولت، شاهد افزایش ۲۵ درصدی حجم صادرات گاز کشور و رشد ۴۳ درصدی صادرات گاز به عراق در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۱ نسبت به بازه مشابه سال ۱۴۰۰ بوده‌ایم. افزون بر این، افزایش ۱۵ درصدی صادرات گاز مایع کشور و کاهش ۱۰ درصدی گاز مایع سوزانده شده در هفت ماه پایانی سال ۱۴۰۰ نسبت به بازه مشابه سال قبل، توفیق دیگر دولت سیزدهم در صنعت نفت بوده است.
سوآپ
در راستای سیاست تعامل با همسایگان، هفتم آذرماه سال 1400، قرارداد سوآپ گازی سه‌جانبه بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان امضا شد. طبق این قرارداد، قرار است سالانه 1/5 تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد؛ از این رو می‌توان گفت، امضای قرارداد سوآپ گازی ایران با ترکمنستان و آذربایجان از سه بعد اقتصادی، سیاسی و ترانزیتی برای ایران حائز اهمیت است و فواید گوناگونی دارد، همچنین نشان می‌دهد سیاست دولت سیزدهم در گسترش همکاری‌ها با همسایگان مؤثر واقع شده است.
