چشم‌انداز روشن پویانمایی ایرانی؛ با «پسر دلفینی» و «لُپتو»

با «شاهزاده روم» بود که این صنعت نوپا در کشورمان رنگ دیگری به خود گرفت. شاید کسی فکرش را هم نمی کرد که روزی محصول این صنعت، سالن سینماهای از رونق افتاده کشورمان را پُر کند. اما با فروش حدود 5 میلیارد تومانی شاهزاده روم مشخص شد که این صنعت آینده بسیار روشنی خواهد داشت؛ به شرط آنکه جدی‌تر گرفته شود و جدی هم گرفته شد.

پس از آن بود که انیمیشن‌های دیگری مانند «فیلشاه» و «آخرین داستان» نیز توانستند تأثیر بسزایی در پیشرفت انیمیشن (پویانمایی) در کشورمان داشته باشند. صنعتی که شاید در کشور ما دیر کلیدش زده شد اما بنظر می‌رسد که با وارد شدن جوان‌های تازه نفس و با انگیزه قصد دارد با سرعتی قابل قبول، راه نرفته را طی کند.

به طوری که هم اکنون و در حالی که بسیاری از فیلم‌های سینما فروش چشمگیری ندارند در همین چند ماه اخیر انیمیشن «پسر دلفینی» توانسته مخاطبان زیادی را به سینما بکشاند. این انیمیشن که در روسیه بسیار خوش درخشید، تمامی حواس‌ها را به سمتِ این صنعت برد و حالا بسیاری از فعالان فرهنگی و هنرمندان بیشتر از گذشته به اهمیت این صنعت پی برده‌اند. صنعتی که در کنار صنعت بازی‌های رایانه‌ای، سهم بسزایی در اقتصاد و مهمتر از آن فرهنگ کودکان و نوجوانان این مرز و بوم خواهد داشت.

یکه‌تازی «پسر دلفینی» و «لُپتو»
پس از آن که پسر دلفینی سالن‌های سینماهای روسیه را فتح کرد، حالا نوبت این است که تولیدکنندگان ببینند آیا انیمیشن در کشور خودشان نیز خوب خواهد درخشید یا خیر؟ محمد امین همدانی تهیه‌کننده پسر دلفینی در این رابطه گفته است: «اکران در ایران و اینکه مردم خودمان فیلم را ببینند و به آن بازخورد نشان دهند، برایمان از همه چیز مهمتر است. بالاخره ما این فیلم را برای این مردم ساختیم».

اما پسر دلفینی در ایران نیز توانست سالن سینماها را پُر کند، آن هم در زمانی که فضای عمومی کشور، به دلیل حوادث و ناآرامی‌های اخیر، مکدر شده است.

تاکنون این انیمیشن حدود 17 میلیارد تومان فروش داشته است. این فروش بالا نشان می‌دهد که صنعت انیمیشن جاپای خود را در میان مخاطبان سینمایی باز کرده و بنابراین می‌توان از این ظرفیت بزرگ در حوزه اقتصاد و به خصوص فرهنگ استفاده زیادی کرد.

البته در چند هفته گذشته انیمیشنی دیگر به نام «لُپتو» نیز بر روی پرده سینماها رفته است. لپتو نیز با استقبال بی‌نظیری از سوی مخاطبان به ویژه کودکان و نوجوانان روبرو شده است؛ به طوری که در هفته گذشته حتی صدرنشین جدول فروش شد و توانست 940 میلیون تومان در یک هفته فروش داشته باشد.

انیمیشن سینمایی «لُپتو» به کارگردانی عباس عسکری و تهیه‌کنندگی محمدحسین صادقی نخستین محصول سینمایی مرکز انیمیشن سازمان سینمایی سوره است که با تکنیک سه بعدی در استودیو فراسوی ابعاد، توسط هنرمندان کرمانی تولید شده است.

نام این انیمیشن که به زبان کرمانی به معنای اسباب‌بازی و عروسک‌های دست‌ساز است، گویای این موضوع است که سازندگانِ انیمیشن‌ها خیلی خوب متوجه شده‌اند باید از ظرفیت‌های بومی در جهت تولید آثار استفاده کرد.

امید به روزهای خوب پویانمایی ایرانی

واقعیت این است که در سال‌ها و شاید بهتر بگوییم دهه‌های گذشته هرچه انیمیشن می‌دیدیم، همگی وارداتی بود و برگرفته از فرهنگ و سبک زندگی کشورهای غربی.

قصد نداریم تمامی آن کارها و آثار را نیز زیر سوال ببریم اما واقعیت این است که دهه هشتادی‌های ما با انیمیشن‌های خارجی بزرگ شده‌اند که نشانی از فرهنگ ایرانی در آن نبوده است. اما حالا می‌توان امید داشت که دهه نودی‌ها و کودکان و نوجوانان آینده نیز با انیمیشن‌هایی روزگار کودکی و نوجوانی‌شان را پشت سر می‌گذارند که هم هنرمندانه تولید شده و هم برگرفته از فرهنگ بومی خودشان است.

اما آنچه مهم است دقت به این موضوع است که نباید فقط به ساخت و پخش و توزیع این انیمیشن‌ها فکر کرد و به فروش‌های میلیاردی که البته بخش مهمی از کار است، دلخوش کرد؛ بلکه مهمتر از آن، این است که از این ظرفیت‌ها در جهت فرهنگ‌سازی استفاده کرد.

سال‌های سال، عکس باربی و فروزن و پاندای کونگ‌فو‌کار روی دفاتر و قلم دانش‌آموزان بوده است. هر چند در حوزه نوشت افزار نیز کارهای جدی و فرهنگ‌سازی‌های خوبی صورت گرفته اما الان می‌توان از همین انیمیشن‌ها در جهت برندسازی‌های بزرگ‌تر نیز بهره گرفت. در هر حال قدم‌های خوبی که در حوزه انیمیشن برداشته شده، امید و روح تازه‌ای به سینمای ایران دمیده و امید می‌رود که مسئولان فرهنگی کشور هم از این فرصت در جهت تبیین فرهنگ اسلامی ایرانی بهره بیشتری ببرند.