نوآوری و خلاقیت

در دوران کنونی و با پیشرفت‌های سریع علوم در عرصه‌های گوناگون فرهنگ و فناوری که به عصر «انفجار اطلاعات» لقب یافته از یک ‌سو و درخشش اسلام ناب محمدی(ص) و اوج‌گیری تفکر فرهنگی انقلاب اسلامی در سراسر جهان و ایجاد عرصه‌های جدید برای تعمیم و بسط ندای تعالیم آسمانی از سوی دیگر، لزوم شناخت عمیق‌تر از مسئله جهاد تبیین و توجه به اصول و راهکارها و شیوه‌های آن مضاعف شده است. تبیین مفاهیم، هنری بزرگ است و شخصی که عهده‌دار این امر خطیر می‌شود، یک هنرمند بزرگ است. هنر تبیین در به کار گرفتن شیوه‌های مؤثر در انتقال پیام‌های مد نظر است. یکی از مهم‌ترین الزامات در جهاد تبیین «نوآوری» است. مجاهدان عرصه جهاد تبیین باید تمام قدرت و خلاقیت خود را به کار ببرند تا بتوانند مطالب حقه خود را با شیوه‌های نوین، با زبان روزآمد و استدلال‌های جدید و یک چینش مناسب در اختیار مخاطبان خود قرار دهند. یک مطلب را می‌توان به گونه‌های مختلفی بیان کرد، اما کسی که دغدغه تبیین حقایق و واقعیت‌های مرتبط با انقلاب و اسلام و کشور را دارد، لازم است خود را به بهترین شیوه بیان مسلح و مجهز کند و به مهارت‌‌اندوزی روشی و محتوایی در زمینه تبیین مستمر بیندیشد. برای نمونه، در بحث‌های فقهی که فقها تمام تلاش‌شان در بیان احکام و استنباط احکام بوده، با تمام تلاش‌های مخلصانه حرف‌های نگفته و فکرهای نو می‌توان تصور کرد؛ در حالی که در بقیه ساحت‌های معرفتی، چون تفسیر و اصول معارف اخلاق و آداب اسلامی و همه علوم اجتماعی و عرصه‌های تبیینی به مراتب این نوآوری و استدلال‌ها سهل‌تر و آسان‌تر قابل تصور است که باید از آنها نهایت بهره را جست. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی سراسر کشور در تاریخ 1372/2/6 درباره نوآوری در بیان و استدلال‌ها اینگونه فرمودند: «باید نوآوری کنید. همه‌ قدرت‌های انسانی و فکری خودتان را به کار بیندازید، برای اینکه حرف حق را با شیوه‌های نو، با زبان‌های جدید و با استدلال‌های تازه و آرایش خوب بیان کنید... اگر ما یک مطلبِ واحد را هم که دیگران فراهم کرده باشند بخواهیم بیان کنیم، چند گونه می‌توانیم بیان کنیم. باید بگردیم شیوه‌ خوبش را پیدا کنیم؛ چه برسد به اینکه بخواهیم مطالب را با استدلال‌ها و شیوه‌های گوناگون بیان کنیم. می‌شود مطالب جدید خلق و تولید کرد. شما خیال نکنید که حرف، هرچه بوده، گفته شده است؛ نه. به قول صائب: «یک عمر می‌توان سخن از زلف یار گفت»؛ تا زمان ظهور ولیّ عصر(ارواحنافداه). بعد از آن را ما نمی‌دانیم چگونه است؛ اما تا زمان ظهور آن بزرگوار، هرچه طول بکشد، اگر هزاران متفکّر بیایند، از همین منابع فعلی ما، هزارها هزار حرف نو و جدید می‌توانند بیرون بیاورند. خیال نکنید که آردها را بیخته‌اند و غربیل‌ها را آویخته‌اند؛ هرچه بوده، گویندگان گذشته گفته‌اند و قضیه تمام شده است. خیر؛ این حرف‌ها نیست». این موضع حکیمانه و مشوقانه، یعنی عرصه برای نوآوری روشی و محتوایی در راستای جهاد تبیین باز است.