نگاهی به اهمیت علم توحید و خداشناسی در ساحت تبیین و کاربست اقناعی آنها در جهاد تبیین، جایگاه بهره‌گیری از این مسائل بنیادین را نشان می‌دهد.
اولین نکته درباره اهمیت علم توحید، این است که خداشناسی مهم‌ترین شناخت است. دلیل این مطلب، این است که همان‌طور که بزرگان و علما گفتند، شرافت یک علم به شرافت موضوع آن علم است. نکته دوم در اهمیت خداشناسی این است که توحید و خداشناسی نقطه آغازین و محوری دین است. دین، راه رسیدن انسان به سعادت است و شناخت خدا، نقطه آغاز دین است و بدون شناخت خدا، شناخت دین ممکن نیست؛ لذا از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که فرمودند: «اوّل الدِّینِ مَعْرِفَتُهُ»؛ اولین گام در دین، معرفت خداوند است. نکته سوم اینکه شناخت خدا در کنترل شهوات نفسانی و رسیدن به ملکات اخلاقی هم تأثیر دارد. جالب است که در قرآن کریم ابتدا در برخی از آیات تذکر می‌دهد: شما که به خدا ایمان دارید باید بدانید که خدا ناظر است و از انسان و رفتار او آگاه است.﴿أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرى﴾ مگر ندانسته که قطعاً خدا [همه کارهایش را] می‌بیند؟
نکته چهارم در اهمیت خداشناسی، این است که خداشناسی بالاترین آرامش و لذت را به انسان می‌بخشد. قرآن کریم هدایت‌شوندگان را کسانی می‌داند که به خدا ایمان آورده‌اند و دل آنها با یاد خدا آرام می‌گیرد. بعد از بیان این مطلب، می‌فرماید: ﴿أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾ در روایتی امام صادق(ع) می‌فرمایند: «اگر مردم فضیلت معرفت به خدا را می‌دانستند، هرگز به شادی‌ها و نعمت‌های دنیوی که به دشمنان آنها رسیده، چشم نمی‌دوختند و دنیای آنها در نظرشان از چیزهایی که بر آنها قدم می‌گذارند، کمتر جلوه‌گر می‌شد و در عوض از معرفه‌الله بهره‌مند می‌شدند و از آن لذت می‌بردند، همانند کسی که در باغ‌های بهشت با اولیاء‌الله هم‌نشین هستند و آنجا با خوشی و لذت به سر می‌برند. همانا معرفه‌الله مایه آرامش انسان در هر وحشت، همراه او در تنهایی، روشنایی در هر تاریکی، توانایی در هر گونه ناتوانی، شفا و تندرستی از هر بیماری است.» مقام معظم رهبری در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی در باب اهمیت موضوع خداشناسی در جهاد تبیین فرمودند: «اولین مسئله‌ای که باید در نظر گرفته شود، مسئله مبدأ است، مسئله توحید است؛ «انّالله و انّا الیه راجعون». مهم‌ترین مشکل دنیایی که امروز رنگین‌ترینش در غرب متجلی است و به آن داریم اشاره می‌کنیم، جدایی از خدا و اعتقاد به خدا و التزام به اعتقاد به خدا است. البته شاید اعتقاد ظاهری و صوری و اینها وجود دارد، لیکن به اعتقاد به خدا التزام نیست. اگر مسئله مبدأ حل شد، بسیاری از مسائل حل خواهد شد». در واقع، بینش و منش توحیدی، دشمن و طراحی‌های آن را در نظر انسان معتقد حقیر می‌کند.
