پرسش: اگر دو نفر درباره معامله‌ای گفت‌وگو کرده و به توافق برسند و مشتری مبلغی را بابت بیعانه به فروشنده بپردازد و درباره آن، سند کتبی تنظیم کرده و در آن شرط کنند که اگر یکی از آنان از تمام کردن معامله خودداری کند، باید مبلغی به دیگری بپردازد، آیا این مدرک به تنهایی سند بیع به شمار میآید؟ به این معنا که مجرد توافق و اراده طرفین بر انجام بیع، برای انعقاد و تحقق آثار آن کافی باشد تا اینکه اگر یکی از آنان از قطعی کردن معامله خودداری کند، طرف دیگر حق داشته باشد او را به عمل به شرط ملزم کند؟
پاسخ: مجرد قصد بیع یا توافق بر آن یا وعده انجام آن هرچند با نوشتن سند کتبی درباره آن همراه باشد، بیع محسوب نمی‌شود و برای تحقق آن هم کافی نیست و شرط هم تا در ضمن عقد و معامله نباشد یا عقد مبتنی بر آن منعقد نشود، اثری ندارد. بنابراین، تا بیع و نقل و انتقال بر وجه صحیح شرعی منعقد نشود، هیچ یک از طرفین نسبت به طرف دیگر از جهت توافق و وعده انجام معامله، حقی پیدا نمی‌کنند.
(آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، اجوبة‌الاستفتائات، سؤال 1626)
