وحدت ملی و انسجام اجتماعی

ایران اسلامی در پی دفاع مقدس به دستاوردهای بیشماری در عرصه اجتماعی دست یافت و شاید انسجام اجتماعی ملت و وحدت ملی میان تمام اقوام و قومیت‌ها از شیعه و سنی تا کرد و ترک و لر و بلوچ و فارس را بتوان مهمترین دستاورد فرهنگی و اجتماعی در پی جنگ تحمیلی دانست.دستاوردی که سبب شد در خرمشهر و در روزها و ساعت‌هایی که می‌رفت تا دشمن شهر را اشغال کند، همه رزمندگان حتی با تفنگ‌های بدون گلوله و بدون امکانات و تجهیزات تنها با اتحاد و همبستگی از شهرهای کشور در مقابل دشمن تا بن‌دندان مسلح بعثی روزها و ساعت‌ها ایستادگی و مقاومت کنند. هر چند شهر در آن زمان اشغال شد؛ اما نیروهای رزمنده از شمال و جنوب و شرق و غرب کشور با رهبری فرزانه انقلاب و با قوای تازه‌ای بازگشتند و شهر را از اشغالگران بعثی بازپس گرفتند. دفاع مقدس سوای تمام سختی‌ها، ارمغان زیبایی به نام «همبستگی ملی» به همراه داشت.

رسوایی دشمن داخلی

دیگر دستاورد دفاع مقدس در عرصه اجتماعی رسوا شدن دشمنان داخلی انقلاب از منافقین و ملی‌گرا‌ها تا لیبرال‌ها در میان بدنه اجتماعی کشور بود تا دیگر مردم به آنها اعتماد نداشته و آنها را با خود یکی ندادند و به اعتماد و امید اجتماعی جامعه آسیب وارد نشود. ایجاد روحیه قناعت و صرفه‌جویی در میان تمام اقشار جامعه در سال‌های جنگ و تحریم دشمنان خارجی سبب شد تا ملت ایران آن برهه سخت و آن آزمون اجتماعی را به خوبی پشت سر بگذارند.

همبستگی و اتحاد

تقویت روحیه همبستگی و همکاری و یاری و کمک به یکدیگر در روزهای نیاز رزمندگان اسلام در جبهه از دیگر دستاوردهایی بود که سبب شد کشور و آحاد مردم در اتحاد با هم آن روزها را به خوبی بگذرانند. روزهایی که دختران و بانوان سرزمینم در مساجد گرد هم می‌آمدند و با تدارک ملزومات رزمندگان در پشت جبهه، بسیجیان در میدان نبرد و مسئولان در عرصه عملیات جنگ نظامی و اقتصادی راهبری می‌کردند تا امروز جهانیان انگشت به دهان بمانند که چطور انقلابی تازه نفس بدون امکانات و تجهیزات و تسلیحات و کمک‌های مالی و نظامی توانست هشت سال دفاع کند و در نهایت پیروز میدان شود و از آن روزها تا امروز هم همچنان در عرصه‌های گوناگون پیشرفت داشته باشد. باید اذعان داشت، انسجام اجتماعی و همبستگی ملی مهم‌ترین دستاورد دفاع مقدس در عرصه اجتماعی است.

رشد باورهای دینی و معنوی

ابتکار عمل در ساخت قطعات، وسایل و تجهیزات مورد نیاز، خودکفایی در کالا‌ها و تجهیزات اساسی در مقابل تحریم‌های اقتصادی و رشد باور‌های دینی و معنوی را می‌توان از دیگر دستاوردهای دفاع مقدس در عرصه اجتماعی دانست. برخی تحلیلگران جنگ از تولد تفکر بسیجی به منزله ایدئولوژی کارآمد دفاع مقدس نام می‌برند؛ امری که در کنار رشد باورهای دینی و معنوی به خودباوری و به ثمر نشستن میوه انقلاب ختم شد. تفکر بسیجی در جامعه ایران سبب شد جوانان و حتی نوجوانان به عشق وطن، امام و آب و خاک کشور داوطلبانه برای دفاع به کارزار مقابله با متجاوزان اعزام شوند و چنان در اتحاد و همبستگی با دیگر رزمندگان و فرماندهان و مهندسان جنگی پیش بروند که امروز الگوی بی‌بدیلی برای تمامی جوانان آزادی‌خواه دنیا باشند. فضایل اخلاقی و معنوی در میان رزمندگان اسلام به سرعت رشد ‌یافت و آموزه‌های دینی و اسلامی سبب شد تا دفاع در برابر تجاوز دشمن بعثی یک وظیفه و تکلیف تلقی شود.

ایثار و فداکاری

رواج فرهنگ ساده‌زیستی به جای فرهنگ رفاه‌طلبی و سرمایه‌داری در دوران دفاع مقدس هم در کنار تجلی یافتن اتحاد و همبستگی امت، شکوفایی روحیه ایثار و فداکاری را به دنبال داشت. چنانچه در میان رزمندگان اسلام و مدافعان وطن از هر قشر و طبقه‌ای از پولدار و بی‌پول، بنا و معمار و مهندس و پزشک و سرمایه‌دار و تاجر هم به چشم می‌خورد و این همان دستاوردی است که شاید بدون سال‌های جنگ تحمیلی و دفاع مقدس هرگز میسر نمی‌شد.

محوریت مساجد

جنگ هشت ساله، ملت را آبدیده، شجاع و متکی به نفس کرد و همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، سبب احیای نقش محوری مساجد در دفاع مقدس از تدارکات پشت جبهه با ایجاد گروه‌های جهادی بانوان تا ساماندهی نیروهای مردمی و آموزش نظامی و اعزام به جبهه‌ها شد. همین روحیه جهادی و انقلابی نشئت گرفته از دوران دفاع مقدس بعد از جنگ هم سبب کمک به بازسازی کشور بدون وابستگی به غربی‌ها شد تا جایی که نیروهای مردمی و خودجوش با کمک سپاه مردمی و مدافع وطن و ارتش مقتدر کشور دست در دست هم مشغول بازسازی و آبادانی کشور شدند.

شکوفایی استعدادها

بالندگی شعر و ادبیات مقاومت، هنر سینما و تئاتر دفاع و مقاومت و باور ما می‌توانیم در عرصه‌های مختلف علم و فناوری از دیگر دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی دفاع مقدس بود که خود ارمغان‌آور رشد و پیشرفت و آبادانی میهن اسلامی شد. باید گفت در کنار تمام آنچه عنوان شد، بر پایه یک نظام اجتماعی منسجم در زمان جنگ، فعالیت متکی بر توانایی‌های خود برای تولید سلاح و ارزاق به دست آمد که خود موجب انواع ابداعات و اختراعات شد که این خود شکوفایی استعدادها و خلاقیت را به دنبال داشت. به این ترتیب، نظام اجتماعی ایران در پی جنگ در بهترین شرایط قرار گرفت. تمام لحظات دوران دفاع مقدس سرشار از دستاورد‌های مهمی است که یقیناً ذخیره مفیدی برای سربلندی و سرافرازی ملت خواهد بود. گسترش عدالت اجتماعی، مبارزه با فساد، ایستادگی در برابر زورگویان و خودباوری را می‌توان از دیگر دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی دفاع مقدس به شمار آورد.