ماه‌های سخت سفته‌بازان

یکی از اتفاقات مهم اقتصادی در کشور طی یک سال اخیر را می‌توان وجود ثبات نسبی در قیمت کالاهایی دانست که از آنها به کالاهای سرمایه‌ای یاد می‌شود. اگر چه تورم بالا در اقتصاد ایران همچنان محسوس بوده و عموم مردم از رشد قیمت‌ها و افزایش هزینه‌های زندگی گلایه دارند، اما در حوزه فعالیت سفته‌بازان و هجوم نقدینگی به سمت کالاهای سرمایه‌ای، مانند بازار ارز، طلا، ملک و... می‌توان به جرئت گفت وضعیت طی یک سال گذشته تا حدودی کنترل شده است. این موضوع از این نظر اهمیت دارد که برخی از اتفاقات مثبت در اقتصاد نتایج آنی نداشته و در صورت تداوم آن می‌تواند هم به اتفاقات مثبت اقتصادی در آینده منجر شده و هم مانع تداوم روند مخرب شکل گرفته شود. برای نمونه، وقتی ساختمانی نیازمند تعمیر، نگهداری و بهسازی است، ممکن است اقدامات و هزینه‌های صورت گرفته به بهبود وضعیت زندگی در آن ساختمان منجر نشود؛ اما این تعمیرات برای تداوم امکان زندگی در آن ساختمان ضرورت دارد. در واقع، جنس برخی از اقدامات دولت به گونه‌ای است که در صورت انجام ندادن آن امکان سایر اقدامات روزمره نیست. برای نمونه، چند اتفاق مهم در دولت سیزدهم که نشان‌دهنده کاهش فعالیت‌های سفته‌بازانه است، به شرح زیر است:
1‌ـ کاهش خرید کالاهای بادوام: عموماً زمانی که میل به فعالیت‌های سفته‌بازی در اقتصاد افزایش داشته یا ارزش پول مدام در حال کاهش است، منابع ریالی به سمت تبدیل به کالاهای با دوام و سرمایه‌ای حرکت می‌کنند. در واقع، وقتی کاهش ارزش پول ملی سرعت می‌گیرد، دارندگان منابع ریالی به این سمت می‌روند تا پول خود را به کالاهای با دوام، از جمله ارز و طلا و... تبدیل کنند. روندی که بر اساس آمارها کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته و ثبات نسبی موجود در بازار این کالاها نشان‌دهنده آن است.
2‌ـ کاهش خرید خانه در ترکیه: یکی از مسائلی که طی سال‌های اخیر به شدت مطرح بود و از آن به خروج سرمایه یاد می‌شد، خرید خانه در ترکیه از سوی شهروندان ایران بود. خریدهایی که با توجه به قوانین موجود در ترکیه گاهی به آسیب‌های مالی زیادی برای ایرانیان منجر می‌شد. آمارهای اخیر نشان می‌دهد، کاهش و سپس ثبات نرخ ارز طی یک سال اخیر سبب شده است خرید ملک در ترکیه از سوی شهروندان ایرانی در ماه‌های اخیر به شدت کاهش پیدا کند. به گونه‌ای که میانگین خرید ماهانه آپارتمان در ترکیه از سوب ایرانی‌ها از 1000 واحد طی سال‌های 2018 تا 2022 به حدود 300 واحد طی ماه‌های اخیر رسیده است.
3‌ـ رشد سپرده‌های بلندمدت: در حالی که ثبات اقتصادی در کشور حاکم نباشد، عموماً منابع بانکی از سپرده‌ای بلندمدت (غیر دیداری) به سمت سپرده‌های کوتاه‌مدت (دیداری) حرکت می‌کنند؛ چرا که به اصطلاح پول مانند سیب داغ عمل کرده و دارندگان پول تمایل چندانی به نگهداری آن ندارند و تلاش می‌کنند پول را به یک کالای دیگر تبدیل کنند؛ اما با ایجاد ثبات در اقتصاد این روند تغییر می‌کند. آمارهای منتشر شده از سپرده‌های بانکی در چهار ماهه اول سال 1402 نشان می‌دهد، روند سپرده‌گذاری از حساب‌های کوتاه‌مدت با رشد قابل توجهی به سمت حساب‌های بلندمدت حرکت کرده است.