پاسخ هر پرسشی که درباره کفر و ایمان، سازش و جهاد، تسلیم و ایستادگی، ظلم و مظلوم، شکست و پیروزی، شناخت دشمن و دوست، نافرمانی و اطاعت، فلسفه مقاومت و شهادت، وظیفه در برابر دشمن و... می‌خواهید، می‌توانید در سوره «آل عمران» پیدا کنید. این سوره به همه شبهات درباره جهاد و شهادت پاسخ می‌دهد و می‌تواند قلب مؤمنان را آرام کرده، اراده آنان را بیش از پیش مستحکم کند. در این روزها که اتفاقات ناگواری در جهان در جریان است و مردمی به دست دشمنان خدا و انسانیت تحت ظلم و ستم قرار دارند، این آیات می‌تواند در تمام موضوعات و جوانب این جریان به ما کمک کند. خداوند در ابتدای این سوره خودش را معرفی می‌فرماید و از بندگان مطیع و خوش قلبش می‌گوید که وقتی گناه می‌کنند، رو به سوی پروردگار خود کرده و ابراز پشیمانی می‌کنند. سپس از تفاوت میان کافران و مؤمنان می‌گوید و جایگاه آنان را معرفی می‌فرماید. این معرفی کامل و جامع دلیلی ندارد جز شناخت موقعیت امروز و فردای کافران و بی‌ارزش دانستن دستاوردهای کاذبی که در دنیا دارند و فکر می‌کنند کسی جلودار آنان نیست و گرفتار عقوبت رفتار و گفتار نفرت‌انگیزشان نمی‌شوند. همان کسانی‌که شهوات دنیایی و مال و اموال‌شان موجب فریب‌شان شده است و فکر می‌کنند می‌توانند با این توانایی‌های دنیایی آخرت خود را بخرند و از عذاب نجات پیدا کنند. آنچه در این سوره باید مورد نظر ما قرار داشته باشد، این است که اولاً خداوند خودش به مقابله فکری و علمی با کافران توصیه دارد و نحوه این محاجه یا مقابله گفتاری و علمی یا همان مناظره را به مؤمنان آموزش می‌دهد.
ثانیاً فحوای کلام خداوند می‌تواند دست ما را در دلایلی که باید در مقابله فکری و رسانه‌ای با دشمنان داشته باشیم، پر می‌کند؛ اما پیش از این اقدام باید خودمان پاسخ پرسش‌های‌مان را از این آیات بگیریم و گره‌های ذهنی‌مان را باز کنیم. برای نمونه، این سؤال در ذهن ما وجود دارد که چرا دشمن این‌طور به کشتار و ظلم دست می‌زند و هیچ‌کسی در برابر او نمی‌ایستد یا بر فرض هم که بایستد، نمی‌تواند انتقام تمام و کمالی از او بگیرد؟! خداوند در آیات این سوره بر این مهم تأکید می‌کند که آثار رفتارها و گفتارهای‌تان را به این دنیا محدود ندانید و مطمئن باشید در آخرت جزای رفتارهای خوب و بدتان را دریافت می‌کنید. این اطمینان به دلیل این است که ما در اقدامات‌مان در برابر دشمن سست نشویم و از مقابله با او هراسی به دل راه ندهیم. آیا جز این است که اگر خداوند ما را به پاداش نیک وعده نمی‌داد و نمی‌دانستیم که چه اجری در انتظار شهیدان است، نمی‌توانستیم در مقابل دشمن قد علم کنیم و با امید به آینده‌ای روشن در راه خدا جهاد کنیم و او را به عقب برانیم؟
سؤال دیگر آن است که آیا خداوند درباره دشمنان فقط وعده به آخرت می‌دهد یا در این دنیا هم عذاب می‌شوند؟ در آیه 56 این سوره می‌فرماید: «ذلّت، خواری و سرافکندگی و شکست دشمن هم در این دنیا وجود دارد و هم در آخرت.» اگر به تاریخ بشریت نگاه کنیم چیزی جز این نمی‌یابیم که دشمنان خدا همیشه در ضعف بودند و همیشه به دست انسان‌های آزاده لگدمال می‌شدند و شکست می‌‌خوردند. هشدارهای این سوره هم به‌کار دشمنان خدا می‌آید و هم به‌کار دوستان خدا؛ سؤال بعدی درباره این است که آیا ما باید از مظلوم در هر جای دنیا دفاع کنیم و با توانی که داریم به آنان کمک کنیم؟ پاسخ این پرسش نیز در این سوره وجود دارد. در آیه‌های 104 و 110 سوره آل‌عمران، خداوند از مؤمنان می‌خواهد در اشاعه معروف و مقابله با منکر اقدام کنند و فراموش نکنند که خداوند شاهد رفتار آنان و موضع‌گیری‌های آنان در برابر دوست و دشمن است.
خداوند می‌داند که گاهی مؤمنان در مقابل دشمن و در حین جهاد با او خسته و ناامید می‌شوند و شک و تردید به دل‌شان می‌افتد که آیا این اقدام ما و مبارزه ما نتیجه دارد یا نه؟ پروردگار عالم برای اطمینان دل مؤمنان می‌فرماید: «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ»؛ اگر مؤمنيد سستى نكنيد و غمگين نشويد كه شما برتريد.(آل‌عمران/139) مؤمنان چه با پیروزی واقعی، چه با شکست ظاهری و چه در حالات و اتفاقات دیگر، از هر نظر و با هر نگاه از دشمنان برتر هستند؛ زیرا ایمانی که در دل‌شان وجود دارد، در دل دشمنان دیده نمی‌شود و این ایمان هم موجب زیبایی رفتار مؤمنان است و هم سبب برتری آنها. به‌عبارتی، مهم این است که خداوند ما را دوست داشته باشد و اینکه خالق یکتا ما را دوست داشته باشد بسیار با اهمیت است و موجب خوشحالی و آرامش ما می‌شود. پس هیچ ثروت و زیبایی و قدرتی در دنیا نمی‌تواند به این اندازه برای مؤمنان لذت‌بخش باشد که خداوند آنان را دوست داشته و مورد توجه او باشند. این موضوع آنقدر اهمیت دارد که اگر همه بلاهای دنیا بر سر مؤمن بیاید، حاضر نیست این محبت و رضایت را با چیز دیگری عوض کند.
