اولین انتخابات در جمهوری اسلامی را‌ـ که انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی باشدـ می‌توان یکی از رقابتی‌ترین انتخابات دانست که با حضور همه مدعیان قدرت در این کشور شکل گرفت. رقابت‌های انتخاباتی با تبلیغات گسترده انتخاباتی همراه بود. صداوسیما فرصت‌های برابری را در اختیار نامزدها قرار داده بود تا با مردم سخن بگویند. همه احزاب و گروه‌های سیاسی ریز و درشت، نشریه و مطبوعه داشتند و هیچ محدودیتی برای ابراز نظر و عقیده در این نشریات وجود نداشت و در سطح گسترده‌ای در سراسر کشور توزیع می‌شد. اجازه برگزاری میتینگ‌های بزرگ به همه گروه‌های سیاسی داده شده بود.
برای نمونه، حزب توده در روز چهارشنبه 10 مرداد، دو روز پیش از برگزاری انتخابات همه هواداران خود را به زمین چمن دانشگاه تهران فراخوانده بود تا با حضور سه نامزد اصلی خود در تهران، مواضع، دیدگاه‌ها و خواست‌های این حزب از قانون اساسی شرح داده شده و فضا را برای رأی آوردن کاندیداهای این حزب فراهم آورد. نکته تأمل‌برانگیز آنکه امنیت این میتینگ از سوی سپاه پاسداران کاملا تأمین می‌شود؛ به گونه‌ای که در پایان مراسم با شعار «درود بر پاسدار» از این محافظان نظم و امنیت قدردانی می‌شود.
با وجود چنین شرایطی، برخی جریان‌های سیاسی معترض روند انتخابات بودند. در مجموع انتقادات آنان به این انتخابات شامل دو محور بود. آنها در درجه نخست مدعی انحصارگرایی جناح خط امام و برنامه‌ریزی آنان برای کسب کرسی‌های خبرگان بودند و در درجه بعد از تضییقات دوران تبلیغات انتخاباتی، مانند حمله به میتینگ‌ها و پاره کردن پوسترهای نامزدهای انتخاباتی انتقاد داشتند.
در روزهای نزدیک به انتخابات، همه گروه‌ها هواداران خود را به میدان آورده بودند تا بروشورها و پوسترهای خود را در سراسر کشور توزیع کنند. در پوستر فهرست مورد حمایت حزب جمهوری تصویری از امام آمده بود و در ذیل آن این جمله از امام(ره) نوشته شده بود: «حرف ما این است که برای اسلام باید مردم کسانی را که مسائل اسلام را می‌دانند و علاقه به اسلام دارند، انتخاب کنند.»
سازمان مجاهدین خلق با انواع و اقسام اعلامیه‌ها در سایزهای گوناگون به میدان آمده بود که در اغلب آنها نام نامزد منحصر به فرد آنها «مسعود رجوی» به چشم می‌خورد. سازمان چریک‌های فدایی خلق نیز که ابتدا از تحریم دم می‌زد و انتخابات را مهندسی شده و عملیاتی مردم‌فریبانه معرفی می‌کرد، برای آنکه کلاهش پس معرکه نماند، با همه توان وارد گود شده و سعی می‌کرد تا اصولی از پیش‌نویس قانون اساسی را مورد هجمه قرار دهد تا آنکه فرد خاصی را مستقیم تبلیغ کند. حزب توده نیز بیکار نمانده و با توجه به تجربه بالایی که داشت، برای نامزدهای مختلف خود تبلیغ کرده بود. دیگر گروه‌های ریز و درشت که اغلب گرایش‌های چپ داشتند نیز در این معرکه وارد شده بودند.
در این بین، بیشترین هجمه‌ها به حزب جمهوری اسلامی بود. این حزب از جانب نیروهای مخالف متهم بود که در جریان میتینگ‌های انتخاباتی گروه‌های رقیب اختلال ایجاد می‌کند و مزاحم تبلیغ آزادانه آنان می‌شود. «آیت‌الله بهشتی» دبیرکل حزب این انتقادها را رد می‌کرد و به صراحت هرگونه اختلال در جریان تبلیغات را یک منکر شرعی و قانونی می‌دانست. او در یکی از اظهارنظرهایش پیرامون گروه‌هایی که تظاهرات و میتینگ‌ها و سخنرانی‌های احزاب دیگر را به هم می‌زنند یا عکس‌ها و پوسترها و اعلامیه‌های احزاب دیگر را پاره می‌کنند، گفت: «این مسائل اصلا به حزب جمهوری اسلامی مربوط نیست و حزب هیچ رابطه‌ای با این افراد ندارد.» بهشتی در اظهارنظر دیگری اتهام تمامیت‌خواهی و انحصارطلبی را نیز رد کرد و اظهار داشت: «حزب جمهوری اسلامی بر پایه قدرت‌طلبی تأسیس نشده است، بلکه هدف از تأسیس این حزب صرفا این بوده که جای مناسبی برای سازمان‌یابی و تشکل نیروها و استعدادهای مردان و زنان انقلابی مسلمان که تاکنون در هیچ تشکیلات سیاسی سازمان‌یابی نداشته‌اند، فراهم کنیم.»
یکی از معضلات این انتخابات پاره کردن اعلامیه‌ها و تراکت‌های تبلیغاتی بود که در در و دیوار شهر نصب شده بود و هواداران جریان رقیب آنها را پاره می‌کردند! این مسئله هم رقابت انتخاباتی را غیراخلاقی می‌کرد و هم زمینه‌های درگیری و تنش در انتخابات را افزایش می‌داد که عملاً هم به صورت پراکنده دعوا و درگیری به وجود آمد. اظهارات عجیب «مهندس صباغیان» وزیر کشور نیز بیش از آنکه فضا را آرام کند، ملتهب کرد. وی گفته بود: «اصولاً پاره کردن اعلامیه یک مبارزه تبلیغاتی است و این کار به یک دستگاه اجرایی ارتباطی ندارد.»
در میان این همه جنجال و هیاهوی گروه‌های سیاسی، حضرت امام(ره) از ورود و به مناقشات جناح‌ها پرهیز کردند و اجازه دادند تا رقابت‌های سیاسی سیر طبیعی خود را بگذراند و محدودیتی حاصل نشود و دولت موقت به عنوان متولی برگزاری انتخابات خود میدان‌دار مدیریت صحنه باشد. حضرت امام(ره) در این میان رهنمودهایی عمومی را بیشتر خطاب به ملت ایراد داشتند و درباره چگونگی انتخاب نمایندگان سخن گفتند و توصیه کردند تا «یک اشخاص صحیحی، یک اشخاص مسلمانی، یک اشخاص متعهد به اسلام، یک اشخاص معتقد به اینکه این مکتب است که میتواند ما را مستقل قرار بدهد، یک همچو اشخاصی را تعیین بکنید تا بروند به مجلس.» ایشان در جایی دیگر تأکید کردند: «اشخاص خبره را فکر بکنید چه اشخاصی باید انتخاب بکنید؛ اشخاص سالم، اشخاصی که نه شرقی باشند، نه غربی باشند، اعتقاد به جمهوریت اسلامی داشته باشند، ایمان به خدا داشته باشند، اهل علم باشند.» امام(ره) در جمع مردم بار دیگر توصیه کردند: «خبرگان خودتان را اشخاص متدین، اشخاص عالِم، علمای بزرگ بلاد، اشخاصی که نه به راست و نه به چپ انحراف دارند، اشخاصی که به صراط مستقیم انسانیت، به صراط مستقیم اسلام، در صراط مستقیم اسلام هستند، اشخاص معتمد، اشخاص امین، اشخاص وطن‌خواه، اشخاص اسلام‌خواه، این اشخاص را تعیین کنید برای تعیین سرنوشت خودتان. امروز سرنوشت شما در دست خود شماست.»
هشدار دیگر امام(ره) نسبت به حفظ نظم و امنیت انتخابات بود و هوشیاری به مردم که از تفرقه‌افکنان پرهیز کرده و اجازه ندهند تا توطئه بدخواهان، روند انتخابات را مخدوش کند. ایشان با صراحت اعلام داشتند: «این موقع از هر وقت حساس‌تر و سرنوشت ملت ما در این موقع باید تعیین شود و اساس مملکت ما باید تعیین شود، توطئه‌هایی در دست اجراست، ملت هوشیار باشد!»
