دولت سیزدهم در شرایطی روی کار آمد که بیماری کرونا روزانه 700 نفر فوتی داشت و کسبوکار عموم مردم رو به تعطیلی رفته بود. قاعدتاً فضای فرهنگ و هنر نیز از این مسئله مستثنا نبود و همان فعالیت کم رونق قبلی آن، رو به خاموشی رفته بود؛ اما خوشبختانه دولت توانست در مدت زمان کمی، شیوع این بیماری را حتی زودتر از کشورهای غربی مهار کند.
آنچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آغاز کار، به منزله هدف نهایی خود تعریف کرد، مسئله عدالت فرهنگی بود که شخص آقای رئیس‌جمهور بر آن تأکیدات ویژه‌ای داشت. مردمی‌سازی فرهنگ و هنر مسئله‌ای بود که به عنوان لازم و ملزوم عدالت فرهنگی پیگیری شد. در همین راستا، دولت توانست در 100 روز نخست مسئله آموزش رایگان هنر را در تعداد قابل توجهی از مناطق محروم کلید بزند.
آنچه در ارزیابی امکانات فرهنگی و هنری مناطق محروم نمود یافته بود، وجود ظرفیت‌هایی مانند مساجد بود که آن طور که باید، بهره‌برداری نشده بود. ایجاد کتابخانه در این دسته از اماکن و تجهیز آن به به‌روزترین‌ها و همچنین فراهم آوردن شرایط تدریس رشته‌های مختلف هنری، از جمله اقداماتی بود که در همان ماه‌های ابتدایی شکل‌گیری دولت انجام شد.
آموزش رایگان هنر در مناطق محروم
طبق گفته وزیر فرهنگ، رویکردی که در این اقدامات دنبال می‌شد، آموزش هنر به منظور ایجاد کسبوکار و رسیدن به درآمدزایی بود؛زیرا همیشه نگاهی که به امور هنری و محصولات وابسته به آن وجود داشته است، نگاهی صرفاً مصرفی بوده که نیازمند حمایت از جانب دولت بوده است؛ اما آنچه در پس این اقدامات دنبال می‌شد، مسئله اقتصاد، فرهنگ و هنر بود. البته این نگاه کلانی بود که دولت در دیگر امور برنامه فرهنگی و هنری خود نیز دنبال میکرد. به خصوص اینکه در تعطیلی‌های ناشی از همه گیری کرونا، فرهنگ و هنر بیشتر از کسب و کارهای دیگر آسیب دید.
تعطیلی دو ساله نمایشگاه فیزیکی کتاب، سینما، تئاتر، کنسرت‌ها، جشنواره‌ها و الباقی موارد، ضربه اقتصادی سنگینی به اهالی فرهنگ و هنر وارد کرد. هر چند راه‌اندازی بسترهای جایگزین مانند نمایشگاه مجازی کتاب یا اکران‌های برخط کمی از شدت وخامت ماجرا کم کرد، اما نتوانست خسارت‌های وارده را جبران کند.
تحقق رؤیایی به نام خودکفایی کاغذ
البته همه این کسادی بازار به تعطیلی‌های ناشی از کرونا باز نمی‌گشت، بلکه بخشی از آن پیامدهای اقتصاد ورشکسته دولت قبل بود. برای نمونه، در حوزه کتاب، مسئله گرانی کاغذ، عامل اصلی و انکارناپذیر افت فروش کتاب بود. به همین دلیل، دولت در همان سال اول، پیگیر این ماجرا شد و در سال گذشته با بهره‌برداری از کارخانه تولید کاغذ در فارس، به خودکفایی کاغذ رسیدیم.
تشکیل کارگروه کاغذ در دولت به ریاست معاون اول، بازدید از پروژه‌های نیمه‌کاره تولید کاغذ همچون کارخانه کاغذ زاگرس و تأکید بر حمایت همه‌جانبه از حرکت چرخ تولید کاغذ در کشور، از جمله فعالیت‌های رئیس‌جمهور شهید در حوزه کاغذ بود.
در سال 1401، سالن‌های سینما توانستند رکورد گیشه را جابه‌جا کنند و رونق از دست رفته را بازیابند. سالن‌های تئاتر، کنسرت‌ها و جشنواره‌ها در حال جان گرفتن بود که با شکل‌گیری آشوب‌های پاییز 1401، دوباره وضعیت رو به کسادی رفت؛ اما این بار عامل، تحریم و تهدیدی بود که از جانب برخی سلبریتی‌ها صورت می‌گرفت. شرایط به گونه‌ای بود که اگر هنرمندی هم می‌خواست کار خود را به روی صحنه ببرد، مورد هجمه شدید هم طیف‌های خود قرار می‌گرفت و همین عامل هراس و عقب‌نشینی تعداد قابل توجهی از هنرمندان برخلاف میل باطنی‌شان شد. کما اینکه در ایام برگزاری جشنواره فیلم فجر نیز برخی با انصراف حضور فیلم‌های‌شان از جشنواره و برخی دیگر با حاضر نشدن در نشست‌های خبری تلاش کردند به ایجاد این بحران دامن بزنند؛ اما دولت با هوشمندی تمام تلاش کرد ضمن ثبات قدم در خطوط قرمز و حفظ ارزش‌های نظام، مشی مدارا در پیش بگیرد و هنرمندان را زیر چتر حمایت خود نگاه دارد و البته این تلاش‌ها بی‌ثمر نماند و جشنواره سال فتنه به خوبی برگزار شد.
به‌روزرسانی زیرساخت‌های سینما
سازمان سینمایی در راستای تحقق عدالت فرهنگی به اقدامات قابل توجهی دست زد. در حالی که تعداد سالن‌های سینما در دولت قبلی حدود 500 باب بود. این رقم طی این دو سال و نیم فعالیت به نزدیک 800 رسید و اگر عمر دولت زودتر از موعد پایان نمی‌یافت، طبق وعده «محمد خزاعی» تا پایان سال به هزار عدد می‌‌رسید.
اقدام ویژه دیگری که این سازمان انجام داد، به روزرسانی زیرساخت‌ها و تجهیزات پخش فیلم بود. تا قبل از آن لازمه اکران فیلم‌ها در شهرستان‌ها این بود که فایل فیلک روی هارد از طریق بسته پستی برای سینما داران ارسال شود که در خیلی از موارد هم بعد از رسیدن مرسوله، هارد مزبور در سیستم خوانده نمی‌شد و همین مسئله اکران‌های استانی را دچار مشکل میکرد، اما با اقداماتی که سینما شهر صورت داد، زیرساخت‌ها برای دریافت فیلم‌ها در بستر سامانه ابری فراهم شد.
پوشش بیمه برای اهالی هنر
بخش قابل توجهی از اهالی فرهنگ و هنر که تحت پوشش بیمه قرار نداشتند، با عضویت در صندوق هنر توانستند مشمول بیمه شده و از دیگر امکانات حمایتی از این دست بهره‌مند شوند.
برگزاری جشنواره‌های تئاتر در سطح استان‌ها از جمله برنامه‌هایی بود که در راستای شناسایی و کشف استعدادهای جوان و جدید انجام شد.
رکوردشکنی در گیشه سینما
در نخستین سال دولت سیزدهم(۱۴۰۱) مخاطبان فیلم‌های اکران شده در سال ۱۴۰۱، ۱۳ میلیون و ۵۳۹ هزار و ۳۹۳ نفر بود و میزان فروش هم به رقم ۴۱۵ میلیارد و ۴۶۶ میلیون و ۶۹۲ هزار تومان رسید. سینما در سال ۱۴۰۲ بیش از هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان فروش داشت. همچنین فروش سینمای ایران در فروردین۱۴۰۳ به بیش از ۱۴۶میلیارد و ۸۵۱ میلیون تومان رسید.
تولیدات سینمایی
در دولت سیزدهم بیش از ۱۸۰فیلمنامه سینمایی مجوز تولید گرفته‌اند که تلاش شده علاوه بر رعایت تنوع ژانر و گوناگونی موضوعات، به لحاظ ترکیب و تنوع سینماگران نیز از چهره‌های شاخص و پیشکسوت تا سینماگران تازه‌کار و کمتر شناخته شده در جدول دیده شود.
برگزاری 7 هزار نوبت کنسرت
در سه سال گذشته در مجموع بیش از هفت هزار کنسرت موسیقی در پایتخت و دیگر شهرهای کشور برگزار شده است. تعداد کنسرت‌های برگزار شده در سال ۱۴۰۱ در کل کشور ۳۹۱۳ کنسرت بود که در سال ۱۴۰۲ تعداد کنسرت‌ها به چهار هزار و ۹۷۰ نوبت رسید.
افزایش تولیدات نمایشی
تا پایان تیر سال گذشته، تعداد تولیدات نمایشی، نزدیک به هشت هزار عنوان نمایش بوده و این تعداد اجرا در نیمسال دوم نیز افزایش داشته است. تولید و اجراهای نمایشی در مقایسه با سال۱۴۰۱ رشد بیش از ۳۰ درصدی داشته است.
در مجموع اقدامات دولت برای تحقق عدالت فرهنگی قابل توجه و تأمل بوده است و فهرست آن در این مقال نمی‌گنجد؛ اما تلاش شد تا اهم این اقدامات در این سطور محدود مرقوم شود و تلاش‌های رئیس‌جمهور شهید، در حوزه فرهنگ پیش چشم مخاطبان قرار بگیرد.
