غدیرخم راه رفتن به سمت حق است و نخستین کسی که در این جاده قدم نهاد و آن را افتتاح کرد، پیامبر اسلام(ص) بود.
آغاز امتسازی از روز غدیرخم شروع شد. حضرت رسول اکرم(ص) پس از ۲۳ سال جهاد و تبلیغ مستمر در روز ۱۸ ذیالحجه و در آن صحرای سوزان از جانب حضرت حق مأمور شد تا دین خود را کامل کند. این در حالی بود که پیامبر اسلام(ص) تا قبل از آن روز تمام حلال و حرامهای دین را به مردم ابلاغ کرده بود و تنها یک مسئله باقی مانده بود که اگر آن را نادیده میگرفت، زحمات 23 سالهاش بر باد میرفت و مصداق این آیه میشد که «وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»؛ یعنی انگار هیچ رسالتی را انجام نداده است، چرا که بدون وجود امام انحراف قطعی بود، کما اینکه گروهی حتی پس از ابلاغ رسالت، علیه حکومت و شخص حاکم توطئه کردند و به قول شهید مطهری(ره)، برخی از مسلمانان هم اغفال شدند.
مسئله امامت و ولایت، تمام پیام غدیر است. امامتی که ادامه مسیر نبی و سرپرستی امت به دست فردی است که أشبهالناس به رسول خداست. در واقع، این غدیر نشان داد که با فوت یا شهادت پیامبر(ص)، اهداف مبتنی بر رسالت نبوی بسته نمیشود و باید برای جامعه ولی قرار داد تا با هدایت و سکانداری وی، جامعه به سمت صلاح و فوز عظیم حرکت کند.
امام نعمت الهی برای مردم است و میتواند با ابزار حکومت، امت زمان خود را با هدایتگری منطقی و عقلانی، به سرانجام نهایی(حرکت در مسیر رشد و تعالی) برساند. امام خامنهای درباره فلسفه روز غدیر میفرمایند: «ماجرای تعیین غدیر، ماجرای تعیین ضابطه است، تعیین قاعده است. یک قاعدهای در اسلام درست شد؛ پیغمبر اکرم در ماههای آخر عمر، این قاعده را وضع کرد؛ آن قاعده چیست؟ قاعده امامت؛ قاعده ولایت.»
پس از انتصاب امام تکلیفی به گردن امت افتاد و آن، وفاداری و اطاعت نسبت به رهبر جامعه بود. همانطور که امام علی(ع) در خطبه ۳۴ نهجالبلاغه میفرمایند: «اى مردم! مرا بر شما حقى است و شما را بر من حقى؛ اما حق شما بر من (نخست) این است که از خیرخواهى شما دریغ نورزم و بیتالمال را در راه شما بهطور کامل بهکار گیرم و شما را تعلیم کنم تا از جهل و نادانى رهایى یابید و اما حق من بر شما این است که در بیعت خویش وفادار باشید و در آشکار و نهان، خیرخواهى را (در حق من) به جا آورید و هر وقت شما را بخوانم، اجابت کنید و هر زمان به شما فرمان دهم، اطاعت کنید.» این نکته را هم نباید فراموش کرد که مسئله امامت، یک مسئله مخصوص مسلمانها یا مخصوص شیعیان نیست. امامت یعنی یک فردی، یک گروهی بر یک جامعهای حکمرانی میکنند و جهت حرکت آنها را در امر دنیا و در امر معنویت و آخرت مشخص میکنند. بنابراین، این یک نسخه همگانی و برای همه جوامع بشری است.