تقریبا تمامی صاحبنظران هم عقیدهاند که صحنه انتخابات ریاست جمهوری سال 1403، فرصت جدیدی را در همه عرصههای حکمرانی کشور به وجود آورده است و اذهان عمومی اعم از آنان که رای داده اند و آنان که با صندوق رای قهر کردهاند، از این پس با چشمانی باز، ناظر بر شرایط ویژه دولت چهاردهم خواهند بود.در دوران رقابت انتخاباتی، آقای دکتر پزشکیان بر اهمیت کلیدی دو حوزه " سلامت و آموزش " با رویکردی عدالت محورانه تاکیدکردهاند؛ حال باید دید وزیری که سکاندار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد شد باید واجد چه مشخصه هایی باشد تا بتواند از دغدغده های رئیس دولت در حوزه سلامت و آموزش پزشکی، بکاهد.همانطور که دکتر پزشکیان بارها عنوان کردهاند قوانین و برنامههای بر زمین مانده در همه حوزهها، آنقدر زیاد است که کارگزاران دولت چهاردهم باید قبل از هر گونه اقدامی، اهتمام ویژهای برای اجرائی کردن این اسناد بالادستی داشته باشند.از جمله اسناد بالادستی در حوزه سلامت و آموزش پزشکی میتوان به بیانیه گام دوم انقلاب، سیاستهای کلان سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، برنامه هفتم توسعه و ... اشاره کرد.وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی یک سازمان بسیار بزرگ است که ساختار آن از کوچکترین روستاها تا پایتخت گسترانیده شده است، در دهههای اخیر نظام سلامت شاهد اتخاذ تصمیمات و سیاستهای گوناگون و حتی در بعضی مواقع متضاد با هم بوده است و آثار مستقیم و غیر مستقیم اجرای این سیاستها و راهبردها در زندگی فرد فرد جامعه مشهود است.
شک فردی که قرار است در قامت " وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی " نقش آفرینی کند باید چهرهای شناخته شده با عملکردی شفاف باشد، عملکردی که در منظر عمومی ، بیانگر توانائی موفقیت آمیز او در حیطه هایی از قبیل وجاهت علمی و اجتماعی، تجربه ریاست برکلان دانشگاهها، تجربه پروژههای ملی ، دیپلماسی علمی، پاکدستی، مدیریت شرایط بحرانی، استفاده حداکثری از سرمایه انسان ، تعامل با نهادهای نظارتی و فساد ستیزی، تصمیمات فراجناحی باشد.یکی از مهمترین الزامات یک وزیر بهداشت، تعامل گرا بودن است؛ چرا که او باید از یک سو با وزارت رفاه و امور اجتماعی و سازمانهای بیمه گر به عنوان خریداران خدمات بهداشتی و درمانی، همکاری داشته و بدنبال احقاق حقوق و دریافت بموقع مزالبات بیمهای باشد و از سوی دیگر با دانشجویان و تشکلهای دانشجوئی رفتاری پدرانه داشته باشد، از وزیر انتظار میرود تا در کنار و حامی اعضای هیات علمی دانشگاهها باشد و از هر گونه برخورد قهرآمیز با دانشجویان و اعضای هیات علمی جلوگیری کند.بخش سلامت و آموزش پزشکی بعد از بخش آموزش و پرورش دارای بیشترین تعداد کارکنان دولت است و با بدنه کارکنان بخش غیر دولتی، بخش عظیمی از جمعیت فعال و شاغل کشور را تشکیل میدهد، همچنین از نظر سطح علمی ، اعضا هیات علمی و کارشناسان این بخش ، بی اغراق از بالاترین سطوح علمی و تجربی برخوردارند و وزیری که قرار است با این عزیزان در مسیر نیل به اهداف نظام سلامت و آموزش پزشکی همسفر شود میبایست دارای وجاهت علمی و اجرائی باشد.
در این مسیر طولانی توجه آقا یا خانم وزیر باید به موسسات و جمعیت های مردم نهاد و سازمانهایی که از نظر صنفی و قانونی ، دارای وظائفی خطیر هستند باشد بعنوان مثال سازمان نظام پزشکی ، سازمان نظام پرستاری ، مجمع خیرین سلامت و ده ها انجمن علمی و تخصصی می توانند به وزارت بهداشت کمک کنند و این امر در صورت وجود اقبال عمومی و سرمایه اجتماعی شخص وزیر بسهولت در دسترس است .
سوابق مدیریتی وزیر در سطح دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک ، شناخت همه جانبه نقاط قدرت و ضعف آنها را در پی داشته باشد و فردی که قبلا در کسوت ریاست دانشگاه بوده ، از آگاهی محیطی بسیار بالایی از فرصتها و تهدیدات پیش رو برخورد دار خواهد بود ، دانشگاه های علوم پزشکی دارای سیستم ها و زیر سیستم های بسیار پیچیده و گسترده ای هستند و تجربه عملی مدیریت بر این سازمانهای بزرگ برای موفقیت وزیر بهداشت امری کارگشا و کلیدی است . دکتر پزشکیان در طول زمان حضور خود در مجلس شورای اسلامی ، بارها و بارها به مبحث تعارض منافع و پدیده شوم زیر میزی پرداخته و بعنوان نماینده مردم برخورد با این مسائل را از وزاری بهداشت وقت مطالبه نموده است ، حال که ایشان از سوی مردم برای تصدی پست ریاست جمهوری انتخاب شده اند تعیین وزیری که خود دچار تعارض منافع مثلا در صنعت دارو و تجهیزات پزشکی نباشد امری بدیهی باشد . قطعا سوابق و گذشته کاندیدای وزارت ، نشانگر نحوه ایفای نقش او در پیچ و خم های تاریخی و بحران های نظام سلامت می باشد ، نحوه برخورد و میزان موفقیت دولتها در مواجه با محدودیتها و شرایط ویژه ای از قبیل جنگ ، زلزله ، سیل ، بلایای طبیعی ، شیوع بیماری های واگیردار ، همواره در تاریخ ماندگار می شود ، نمونه آن شیوع پاندمی کرونا در آخرین سالهای دهه 90 بود .
کشور ایران در شرایط ویژهای قرار گرفته و این امر بر کسی پوشیده نیست و همانگونه که دکتر پزشکیان پس از پیروزی در انتخابات دست یاری به سوی همه مردم دراز کردند و استفاده از ظرفیت همه جناحها را از اهداف خود بیان کردند ، شاید شنیدن اینگونه مطالب پس از پیروزی کاندیدای ریاست جمهوری در ادوار مختلف، برای مردم تکراری شده باشد و اقشار و صنوف مختلف جامعه در برخورد با ادارات و وزارتخانهها، خلاف آن را تجربه کرده باشند؛ بنابر این روی کار آمدن مجدد مدیرانی که جناح بازی و قبیله گرائی برای آن بیش از صلاح مملکت، اولویت دارد، موجب دلسردی و کاهش امید به اصلاح امور خواهد شد. لذا انتظار میرود
در سوابق وزیری که به مجلس شورای اسلامی معرفی میشود، استفاده حداکثری از سرمایههای انسانی نظام سلامت، فارغ از جناح بندیهای مرسوم، تخریبها و پرونده سازیهای غیر منصفانه، مشهود باشد.سلامت مردم امری غیر سیاسی است و نمیتوان بهداشت و درمان کشور را به امور سیاسی گره زد، اعتقاد، باور و مهارت " سیاست زدائی " از امور حاکمیتی سلامت و آموزش ، باید از شاخصهای اصلی وزرای انتخابی باشند و تنها راه راستی آزمائی این امر، کنکاش در گذشته افراد و میزان تلاش ایشان برای محقق کردن این امر حیاتی است.در حال حاضر تنها توصیهای که میتوان به ریاست جمهورکرد، توجه ویژه به نکاتی که ذکر شد و انتخاب افراد شاخص و اصلح برای دستگاههای اجرائی از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.