لاکچری‌بازی یلدایی به سبک بلاگرها!

به انتهای خیابان آذر که می‌رسیم، پاییز را چمدان‌ به‌دست می‌بینیم که عزم رفتن دارد و قرار است در بلندترین شب‌ سال او را همراهی کنیم. شب یلدا را می‌گویم، همان شبی‌که چند وقتی است نامش در تقویم به روز «ترویج فرهنگ مهمانی و پیوند با خویشان» تبدیل شده است.

شاید درستش هم همین باشد، چراکه سالیان سال است ایرانیان برای همین یک دقیقه بیشتر و طولانی‌ترین شب و کوتاه‌ترین روز سال و برای استقبال از عروس فصل‌ها گرد هم جمع می‌شوند تا دل‌های‌شان به یکدیگر بیشتر گرم شود. اما چند سالی است که این شب آیینی و سنتی، به لطف ترویج‌کنندگان مصرف‌گرایی به چنان تشریفاتی آراسته شده که گویی رنگ‌وبوی دیگری به خود گرفته است. گویا دیگر خبری از آن شب‌های خاطره‌انگیز و فلسفه اصلی این شب نیست. شاید بهتر باشد نامش را یک شب‌نشینی مجلل بنامیم! شبی که به لطف حضور فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی مختلف، بلاگر‌ها و کمی هم چاشنی چشم‌وهمچشمی، به یک شب تمام‌عیار برای دوستداران لاکچری‌باز تبدیل شده است. از میز‌های آنچنانی با تم‌های هندوانه و انار گرفته تا دکور‌ها و تزئیناتی که با یلدا‌های گذشته‌مان فرسنگ‌ها فاصله دارد؛ و حالا فناوری‌های نوین به متهم ردیف اول دور شدن خانواده‌ها از یکدیگر تبدیل شده‌اند. فرقی هم نمی‌کند که از چه سطح درآمدی باشید، گویا در این فضا نباید از قافله لاکچری‌بودن جا بمانید. 

فلسفه کلمه یلدا
تا جایی که در خاطرمان هست، شب یلدا با چنین سنت‌های عجیب‌وغریبی همراه نبود و یلدا جز یک دورهمی طولانی، فلسفه دیگری نداشت. حجت‌الاسلام روح‌ا... دوستی، مشاور و کارشناس مذهبی در گفت‌وگویش با جام‌جم تفسیر جالبی از حروف یلدا دارد و می‌گوید: ما می‌توانیم شب یلدا را به حروف این کلمه خلاصه کنیم، چراکه همه اینها دارای پیام‌هایی است. با این‌حال «ی» یلدا یعنی یاد هم بودن؛ شب یلدا شبی است که باید به یاد هم باشیم. یاد کسانی که از ما دور هستند و کسانی که از بین ما رفتند، چراکه یکی از اهداف یلدا نیز همین یاد هم بودن است. وی می‌افزاید: «لام» یلدا هم یعنی لحظه‌های خوب و خوشی را سپری‌کردن؛ چقدر خوب است در این دورهمی‌های خانوادگی از اختلافات سیاسی و حرف‌هایی که به کدورت منجر می‌شود دوری کنیم و لحظات خوب و خوشی را برای دیگران با کار‌هایی همچون حافظ‌خوانی، خاطره‌گویی، بازی‌های گروهی و... رقم بزنیم. دوستی همچنین «دال» یلدا را به معنای دورهم‌بودن و «الف» آن را هم احترام‌گذاشتن تفسیر می‌کند، چراکه معتقد است یلدا شب احترام‌گذاشتن بوده و به همین خاطر است که ما در خانه بزرگ‌تر‌ها جمع می‌شویم.

خوشی‌ها هرچه پنهان‌تر، پایدارتر 
درحالی‌که بسیاری از آیین‌های ما همچون شب یلدا می‌تواند شور و امید را در دل‌های مردم تحکیم بخشد و لحظات شادی را برای آنان ثبت کند، اما انتشار تصاویر و ویدئو‌هایی در شبکه‌های اجتماعی از میز و سفره‌های رنگارنگ یلدایی، اصل ماجرا که همین دورهمی است را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. دوستی هم بر این باور است که یکی از آسیب‌های شب یلدا چشم‌وهمچشمی و اشتراک تصاویر و ویدئو در فضای مجازی است. این کارشناس مذهبی به ما توضیح می‌دهد: تولیدمحتوا از این شب در فضای مجازی یادآور این موضوع است که مهم نیست ما چه جشنی برگزار می‌کنیم، اما بازخوردی که از مردم دریافت می‌کنیم، دارای اهمیت بیشتری است. او عنوان می‌کند: خوشی‌ها هرچه پنهان‌تر پایدارتر، درصورتی‌که دین ما هم مخالف چنین جار زدنی است. پیامبراکرم (ص) فرمودند اگر غذایی را به خانه می‌برید، به گونه‌ای حمل کنید که بچه همسایه آن را نبیند. ما با دینی بزرگ شده‌ایم که می‌گوید اگر بوی غذایی از خانه‌تان بلند شد، مستحب است که همسایه‌ها را از آن غذا بهره‌مند کنید.

یلدا‌های لاکچری کم‌رونق!
با ظهور و گسترش فضای مجازی، بسیاری از سنت‌های قدیمی این آیین یا از بین رفته‌اند، یا کمرنگ شده‌اند و یادستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته‌اند. روح‌ا... دوستی می‌گوید: فضای مجازی درکمرنگ‌شدن بسیاری ازسنت‌ها، به‌ویژه درشب یلدا، به‌شدت اثرگذار است. او معتقد است که ما فرهنگ‌های غربی را به فضا‌های خود راه داده‌ایم و نتوانسته‌ایم از سنت‌های‌مان پاسداری کنیم. 
از طرفی، نتوانسته‌ایم فرهنگ‌سازی مناسبی انجام دهیم و همین چشم‌وهمچشمی‌ها و تصاویر پرزرق‌وبرق باعث شده‌اند که رونق شب یلدای ما به سمتی حرکت کند که نباید برود.