قیمت ارز و سناریوهای احتمالی آن

این روزها قیمت ارز نوسانات بسیاری را شاهد است. نوسانات قیمت ارز در کشور ما از یک سو صرفاً تابع عرضه و تقاضا و اقتصاد بازار نیست و از سوی دیگر قیمت ارز دستوری و تحت کنترل کامل دولت هم نیست. با این وضعیت پیچیده، سه سناریو برای آینده قیمت ارز پیش‎بینی می‎شود که در ادامه بیان می‌شود:

1ـ سناریوی اول افزایش قیمت ارز مبتنی بر روند دو ماه اخیر است. در این سناریو ارز مانند یک کالای سرمایه‎ای در بازار آزاد کشف قیمت می‌شود و عرضه و تقاضا در تعیین این قیمت نقشی اساسی دارد. بنابراین، تا زمانی که تقاضای ارز بالاتر از عرضه است، به طور مستمر قیمت بالا می‌رود؛ با توجه به اینکه به صورت طبیعی نیاز ارزی کشور جهش پیدا نکرده است؛ می‌توان گفت بخش قابل توجهی از افزایش تقاضا در مدت اخیر کاذب است  و در این حالت خریدار بعد از افزایش نسبی قیمت، کم کم تقاضای خود را کاهش می‌دهد و به تدریج عرضه از تقاضا پیشی می‎گیرد و قیمت ارز کاهشی می‎شود؛ بنابراین احتمال ادامه داشتن قیمت ارز بر اساس سناریوی اول چندان زیاد نیست.

2ـ سناریوی دوم تثبیت قیمت ارز در قیمت‌های فعلی است. در این سناریو تلقی دارندگان و متقاضیان ارز این است که قیمت ارز در گذشته خیلی پایین نگه داشته شده و سرکوب شده است و در حال حاضر به تعادل نزدیک شده و قیمت ارز با نوسانات کم در همین حوالی باقی می‌ماند. در تحلیل این سناریو باید در نظر گرفت که با وجود تورم‌های بالا اساساً امکان تثبیت قیمت ارز وجود ندارد ضمن اینکه قیمت ارز در ایران دستوری نیست و اگرچه دولت به منزله یکی از بازیگران بازار ارز بیشترین تأثیر را بر قیمت ارز دارد؛ ولی تعیین‎کننده نهایی نیست. برای تثبیت قیمت ارز دولت باید مقدار زیادی ارز وارد بازار کند که قطعاً نسبت به این موضوع محدودیت‎های زیادی دارد.

 3ـ سناریوی سوم کاهش قیمت ارز است؛ در این سناریو مبنای اصلی کاهش قیمت ارز، کاهش تقاضا در مقابل عرضه آن است؛ این موضوع یا از طریق کاهش تقاضا محقق می‌شود یا از طریق افزایش عرضه؛ در این سناریو دولت نقش مستقیم ندارد و زمانی که تحلیل دارندگان ارز این باشد که قیمت ارز ظرفیت افزایش بیشتر از این را ندارد و از این به بعد قیمت ارز تا حدی نزولی خواهد بود، اقدام به عرضه ارز می‌کنند که این اقدام باعث افزایش عرضه ارز در بازار می‌شود، از طرف دیگر با آغاز این روند تقاضای کاذب در بازار هم کاهش می‌یابد و هر دو عامل بر کاهش قیمت ارز تأثیر دارند.

بنابراین در یک جمع‎بندی می‎توان گفت، قیمت ارز دیر یا زود روند نزولی خواهد داشت؛ هرچند دولت از طریق اطمینان‎بخشی به فعالان اقتصادی می‌تواند این روند را کند یا تند کند.