پیشنهادهایی برای جایزه کتاب سال دفاع مقدس

در مراسم اختتامیه بیست ودومین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس و مقاومت، که هفته قبل در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد، موضوعات مهمی مطرح شد که می‌تواند سرآغازی برای تفکر بیشتر در زمینه تولید و معرفی آثار دفاع مقدس باشد. این دوره دستاورد‌هایی مثبت به همراه داشت، اما در عین حال باید اذعان کرد که همچنان جا برای بهبود و پیشرفت در آن وجود دارد.

یکی از نکات بسیار مثبت این دوره انتخاب کتاب سال دفاع مقدس، توجه به تولید آثار فاخر در حوزه ادبیات دفاع مقدس است. سخنرانان از اهمیت تداوم این‌گونه برنامه‌ها و آثار سخن گفتند و بر لزوم معرفی و بررسی بیشتر کتاب‌های دفاع مقدس تأکید کردند. همچنین اظهاراتی، چون «کتاب دفاع مقدس باید بتواند حکمت‌افزایی کند» از جمله نکات بسیار صحیح و مهمی بود که می‌تواند به منزله یکی از معیار‌های کلیدی در تولید آثار جدید در نظر گرفته شود. تولید آثار با این هدف نه تنها به ارتقای سطح ادبیات دفاع مقدس کمک می‌کند، بلکه به ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت در میان نسل‌های آینده نیز می‌انجامد.
از سوی دیگر، طرح ایده «برای هر شهید باید یک کتاب داشته باشیم»، بیان‎کننده اهمیت حفظ و ثبت یاد شهدای گرانقدر است. این نکته که باید به تفصیل و با کیفیتی مطلوب این آثار را تولید کنیم، یادآور ضرورت توجه به کیفیت در کنار کمیت است. به این ترتیب، یکی از جنبه‌های مثبت این مراسم، تأکید بر نیاز به تولید آثار دقیق و با جزئیات است که بتوانند عمق و پیچیدگی‌های وقایع دفاع مقدس را به درستی بازنمایی کنند.

با وجود نکات مثبت فوق، به نظر می‌رسد در این مراسم برخی مسائل مغفول واقع شده‌اند یا به آنها به اندازه کافی توجه نشده است. یکی از این موارد، اشاره نکردن به برنامه‌های بلندمدت برای تحقق اهداف عالی در این حوزه بود. فقدان یک برنامه استراتژیک و بلندمدت برای ارتقای سطح کیفی و کمی آثار دفاع مقدس از جمله ضعف‌هایی بود که در این مراسم به چشم می‌خورد.

همچنین اشاره به معیار‌های انتخاب آثار، که بسیار مهم و حیاتی است، به شکل کاربردی و علمی مطرح نشد. لازم است که گروهی از متخصصان و کارشناسان در پایان هر دوره داوری، به طور دقیق‌تر آثار منتخب را نقد و بررسی کنند و معیار‌های علمی و مستند برای انتخاب آثار برتر استخراج و منتشر شود. این امر نه تنها به شفافیت فرآیند داوری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به ارتقای سطح آثار در دوره‌های بعدی منجر شود.

یکی دیگر از نکات حائز اهمیت، این است که لازم است پس از هر مراسم، مجموعه‌ای از مباحث آموزشی و کلاسی برای نویسندگان و علاقه‌مندان به ادبیات دفاع مقدس ترتیب داده شود. این کلاس‌ها می‌توانند با ارائه متون آموزشی و بررسی دقیق‌تر آثار، نویسندگان را در راستای تولید آثار بهتر هدایت کنند. همچنین، تدوین و نشر این مباحث به صورت یک راهنمای دقیق برای نویسندگان تازه‌کار می‌تواند گامی مؤثر در بهبود وضعیت تولیدات ادبی این حوزه باشد.