منافع ایران باید در اولویت باشد

مهدی‌تبار درباره اهداف اصلی ایران از مذاکرات گفت: «به نظر می‌رسد رهبری دو هدف عمده را دنبال می‌کنند: نخست، تعیین خطوط قرمز مذاکرات با تکیه بر تجربه برجام برای جلوگیری از تکرار کاستی‌های آن. دوم، اعلام حمایت از تیم مذاکره‌کننده با تأکید بر خوش‌بینی به توانایی‌های داخلی و موافقت با توسعه مذاکرات. درباره تغییر رویکرد، احتمالاً نامه اخیر دونالد ترامپ که صرفاً بر مذاکره در موضوع هسته‌ای تأکید دارد، نقش داشته است. این امر نوعی عقب‌نشینی از شروط دوازده‌گانه پیشین دولت ایالات متحده به شمار می‎آید و مورد استقبال ایران قرار گرفته است.»

این کارشناس امنیت بین‌الملل با اشاره به نقش عمان در این مذاکرات، گفت: «عمان به دلیل سیاست بی‌طرفی و روابط تاریخی خوب با ایران، به‌عنوان میانجی مورد اعتماد شناخته می‌شود و بار‌ها از حقوق ایران حمایت کرده است. برخلاف امارات، ایران میانجی‌گری عمان را پذیرفته است. پیشنهاد میانجی‌گری روسیه نیز مطرح بود، اما ایران برای اجتناب از تبدیل شدن به ابزار بازی قدرت‌های بزرگ، آن را نپذیرفت.»

چشم‌انداز توافق با آمریکا
وی درباره احتمال دستیابی به توافق گفت: «این موضوع به اراده طرف آمریکایی بستگی دارد. ایران آماده پذیرش محدودیت‌های مشابه برجام در غنی‌سازی و نظارت آژانس است. اگر آمریکا به‌جای هدف برچیدن برنامه هسته‌ای ایران، به دنبال توافقی معقول باشد، راه برای توافق در کلیات باز است. اما اظهارات اخیر ویتکاف نشان می‌دهد آمریکا به دنبال امتیازات بیشتری است که ممکن است مورد پذیرش ایران قرار نگیرد.»
مهدی‌تبار با اشاره به چالش‌های پیش‌روی مذاکرات، افزود: «حذف اروپا از مذاکرات ممکن است به واکنش تند اروپایی‌ها، مانند فعال‌سازی مکانیسم ماشه منجر شود. دولت ترامپ اعتقاد چندانی به مرجعیت آژانس ندارد و ممکن است خواستار بازرسان آمریکایی باشد که ایران با آن مخالف است. همچنین، آمریکا خواستار خروج مواد غنی‌شده از ایران است، اما ایران آن را ابزار بازدارندگی می‌داند. در نهایت، هنوز مشخص نیست آمریکا کدام تحریم‌ها را رفع خواهد کرد.»

واکنش‌های جهانی به توافق احتمالی
این کارشناس امنیت بین‌الملل درباره واکنش سایر کشور‌ها به مذاکرات، گفت: «برخلاف سال ۲۰۱۵، کشور‌هایی مانند عربستان و ترکیه احتمالاً از توافق استقبال می‌کنند، زیرا کاهش تنش بین ایران و آمریکا را به نفع منطقه می‌دانند؛ اما رژیم صهیونیستی، اگر توافق به برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران منجر نشود، آن را تهدید می‌بیند و ممکن است به خرابکاری دست بزند.»
وی افزود: «اروپا احتمالاً واکنشی منفی نشان خواهد داد، مشابه نقش اخلال‌گرایانه فرانسه پیش از برجام. اما روسیه و چین از حل پرونده هسته‌ای ایران استقبال می‌کنند. چین، به‌ویژه به دلیل روابط اقتصادی با ایران، مخالف فشار حداکثری بر تهران است.»

آینده مذاکرات
وی درباره آینده مذاکرات گفت: «پیش‌بینی دقیق زود است، اما مرحله اول مذاکرات، طبق بیانات رهبری، خوب پیش رفته است. با این حال، چالش‌هایی در ادامه محتمل است. جزئیات توافق اهمیت بسیاری دارد و بعید است توافق نهایی به‌زودی حاصل شود. احتمالاً در مرحله اول شاهد توافقی موقت خواهیم بود. ایران با درس گرفتن از گذشته، با خروج مواد غنی‌شده از کشور مخالفت کرده و مذاکره مستقیم با آمریکا را به‌جای اروپا انتخاب کرده است، زیرا آمریکا طرف اصلی دعواست؛ اما نگرانی برخی در ایران این است که مذاکرات به‌جای تمرکز بر رفع تحریم‌ها، برای جلوگیری از جنگ باشد که این رویکرد خطرناک است.»
وی در پایان افزود: «منافع ایران باید در اولویت باشد و این امر جز با بهره‌گیری از نظر‌های کارشناسی محقق نمی‌شود. برخلاف دوره برجام، باید از کنار گذاشتن طیف‌های گوناگون کارشناسی پرهیز شود و همه کارشناسان برجسته در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشند تا توافقی موفق حاصل شود.»