▼ حرف روز
ماشه را درست بچکانیم
اسنپبک به جریان افتاد و ماشه تحریمهای قطعنامههای ۱۶۹۶ تا ۱۹۲۹ کمکم به چکانده شدن نزدیک میشود. آنگونه که پژوهندگان واقعبین و مطلع در این حوزه میگویند و مینویسند، اثرات این مکانیسم نه آنچنان است که عزیزی آن را «کاغذپاره» بنامد و نه توپخانهای است که ملک و مملکت را به تباهی بکشاند. به عبارتی، نه میتوان آن را کوچک شمرد و نه باید دل مردم را آزرد.
هرچند شرایط سیال و متغیر جامعه ما چنان است که اگر نوستراداموس هم بیاید گیج و منگ میشود، ولی از همین الان میتوان گفت به علت تجربه پیشین، تغییر قطببندیهای بینالمللی، انطباقپذیری اقتصاد ملی، توان بازدارندگی کشور و... هرچند در مقطع کوتاهمدت شوکهایی را خواهیم دید، ولی با رعایت الزاماتی میتوانیم با سختیها — اما به سلامت — عبور کنیم.
اما چه باید بکنیم و وظیفه ما چیست؟
از همین الان مشخص است که در زمانی که پیشِ رو داریم، عدهای «گلام» خواهند شد. گلام، همان شخصیت کارتونی دوستداشتنی اما ناامیدکننده، مأیوسکننده، منفیباف و دلسردکننده کارتون «ماجراهای گالیور» بود که مدام به دوستانش — که در میدان عمل و مبارزه و در پی راهحلی برای غلبه بر مشکلات بودند — تلقین میکرد: «ما موفق نمیشیم! من میدونم! کارمون تمومه! من میدونم.»
اما عدهای هم کمی آنسوتر، لباس دنکیشوت بر تن کرده و به جای آنکه به نزاع با دشمن بروند و دشمن را مقصر بدانند، انگشت اتهام را به سوی خودی نشانه میروند. این روزها هم گلامهای زیادی دیده میشود و هم دنکیشوتها: از بیانیهنویسی رادیکالها و وادادهها وسط جنگ، تا نطقهای آتشین انقلابینماهایی که هر روز سیبل را خودی میگیرند و آتششان را به جان خودی میاندازند؛ تا سیاسیونی که روزی قوتِ نانِ انقلاب بودند و امروز قاتلِ جان انقلاب شدهاند و از هوسِ قدرت به توهمِ مجلسِ موسسان برای براندازی افتادهاند.القصه، امروز ماشه نه در دست دشمن، که در دست من و ماست. میتوانیم سیبل را طرف مقابل بگیریم، یا میتوانیم به پای خودی شلیک کنیم. همین خطرها و هشدارها بود که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی هفته قبل به درستی و صراحت فرمودند: «آنهایی که حرف میزنند، مینویسند، تحقیق میکنند، توییت میزنند، بفهمند چه کار میکنند. این اتحادمقدس نباید خدشهدار بشود.»(یعقوب ربیعی)
▼ گزارش روز
مکانیسم ماشه؛ از سایه روانی تا مدیریت واقعبینانه اقتصاد
ایران در سالهای اخیر کوشید تا از طریق مسیرهای دیپلماتیک و تعامل با اروپا مانع از فعالسازی مکانیسم ماشه شود. اما در عمل با بدعهدی و بهانهجویی مکرر طرف اروپایی مواجه شد. تجربه گذشته نشان میدهد تمدید این مکانیسم راهکاری معتبر برای حل مناقشه هستهای نبود و اروپای بدعهد از آن بهعنوان ابزاری برای گروگانگیری اقتصاد و امنیت ملی ایران مینگریست. شرایط پیشنهادی اروپا –از جمله دسترسی نامحدود بازرسان و آغاز مجدد مذاکره با آمریکا– عملاً به تضعیف امنیت ملی کشور منجر میشد. از همین رو مخالفت ایران با تمدید مکانیسم ماشه تصمیمی منطقی در برابر فشار مستمر غرب بود.
بدیهی است این تصمیم هزینههایی دارد، اما هزینههای پذیرش تمدید بیشتر بود. ادامه تمدید به معنای تداوم فضای مبهم در اقتصاد کشور است. تهدید دائمی مکانیسم ماشه «سایه روانی منفی» ایجاد میکند که افق آینده را برای فعالان اقتصادی تیره تر ساخته و ذهنیت «انتظار برای بدتر شدن اوضاع» را تقویت میکرد. در نتیجه، بلاتکلیفی ناشی از تمدید خطرناکتر از تحریم بالفعل است.
تجربه اقتصاد ایران نشان میدهد شوکهای تحریمی گذرا هستند و شرط عبور از آنها انفعالگریزی و تدابیر سازگارانه است. بنابراین ایران نتیجه گرفت بهتر است با «شوک مقطعی فعالسازی مکانیسم ماشه» روبهرو شود و پس از آن وارد وضعیت نسبتاً باثبات گردد.
بازگشت تحریمهای شورای امنیت دامنه فشار را گسترش میدهد، اما کشورهایی با روابط گستردهتر همچنان انگیزه خواهند داشت همکاریها را از طریق روشهای نوآورانه ادامه دهند. ضمن اینکه طرفهای تجاری بزرگ با ایران، به دلیل اختلافات ژئوپلیتیک با آمریکا و ملاحظات انرژی، ارتباط خود را منقطع نمینمایند.
از طرفی تحریمهای اصلی از سوی آمریکا میباشد. ما اکنون نیز در تحریمهای امریکا به سر میبریم و ایران توانسته است بخش عمده این فشارها را مدیریت کند. گذر زمان نیز باعث تلطیف فضای تحریمها میشود، مثل دوره تحریم ۱۳۹۷ که از ابتدای ۱۴۰۰ اقتصاد ایران وارد رشد شد.
باید دانست مهمترین پیامد مکانیسم ماشه در کوتاهمدت روانی است؛ افزایش نااطمینانی و انتظارات تورمی میتواند بازار را تحت تأثیر قرار دهد، اما با تدبیر اقتصاد مسیر تعادل نسبی را بازمییابد. اهمیت مدیریت این دوره کوتاه نباید دستکم گرفته شود. چرا که بیعملی میتواند به تقویت بیاعتمادی و موجهای ثانویه منجر شود. آنچه بیش از خود تحریمها خطرناک است، بیبرنامگی در مواجهه با آن است.دولت حتما در نظر دارد که چند اقدام کلیدی میتواند مسیر اقتصاد را از چالش به سمت گذار موفق هدایت کند:۱. اجرای جدی مالیات بر عایدی سرمایه.۲. نظارت بر صرافیهای دیجیتال و رمزارزها.۳. کنترل کوتاهمدت سرمایه و محدودسازی معاملات پرریسک دلاری.۴. اجرای دقیق قانون پیمانسپاری ارزی۵_ تمرکز بر حمایت از بخش تولید۶_ استفاده واقعی از ظرفیت های مردمی در اقتصاد.اقتصاد ایران از بحرانهای سختتری نیز عبور کرده و تابآوری خود را نشان داده است. تهدید امروز، اگر درست مدیریت شود، میتواند به فرصتی برای بازسازی اعتماد و اصلاح سیاستها بدل شود.(علی محمدی)
▼ خبر ویژه
ایران در آستانه قدرت اول موشکی جهان
«محسن رفیقدوست» وزیر سابق سپاه در دهه ۶۰، با اشاره به دستاوردهای چشمگیر دفاعی ایران، از پیشرفت موشکی کشور از تولید موشک ۱۱۰ کیلومتری در دوران جنگ تا دستیابی به توانمندسازی برای ساخت موشکهای ۱۰,۰۰۰ کیلومتری در زمان حاضر خبر داد.وی در گفتوگویی تأکید کرد: «امروز در زمینه موشکی اگر قدرت اول جهان نباشیم، بدون شک یکی از قدرتهای برتر جهان هستیم.» رفیقدوست با اشاره به سیاست خودکفایی دفاعی که در دوران جنگ پایهگذاری شد، افزود: «برادران بعد از من به مراتب قدرتمندتر بودند و این سیاست را تداوم بخشیدند.»وزیر سابق سپاه با بیان اینکه «از نظر دفاعی در همه چیز خودکفا هستیم»، خاطرنشان کرد: «تحصیلکردههای خوبی داریم که این پیشرفتها را ممکن ساختهاند.» وی همچنین به خریدهای تسلیحاتی دوران جنگ اشاره کرد و گفت: «همه توپ و خمپارههای غربی را به صورت محرمانه از سوئیس خریدیم، اما هیچگاه از اسرائیل اسلحه نخردیم.»
▼ اخبار
پایه حکومت اسلامی، ولایت و فقاهت است
«حجتالاسلام علی سعیدی» رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا، با تشریح مبانی نظری حکومت اسلامی، تأکید کرد: «نظام جمهوری اسلامی بر پایه دو ساحت ولایی و فقاهتی استوار است و استمرار همان حقیقتی است که پیامبران و ائمه اطهار(ع) در طول تاریخ عهدهدار آن بودهاند.»وی در دوره دانشافزایی اساتید بسیجی کشور اظهار داشت: «خداوند برای هدایت انسان، دو نرمافزار ولایت تکوینی و تشریعی را طراحی کرده که دومی در قالب بعثت پیامبران و امامت معصومین(ع) تحقق یافته است.» سعیدی با اشاره به الگوی پیامبر اسلام(ص)، افزود: «ایشان علاوه بر جایگاه ولایی، با طراحی نهادهای اجتماعی، سیاسی و آموزشی در چارچوب شریعت، ساحت فقاهتی را نیز نمایندگی میکردند.»رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا، رسالت امروز مسئولان نظام را عمل در چارچوب ولایت فقیه و جاریسازی تربیت دینی در بدنه مدیریت کشور دانست و خاطرنشان کرد: «این مدل، استمرار راه پیامبر(ص) است که باید توسط نخبگان دنبال شود.»
ایران هرگز از حقوقش عقبنشینی نمیکند
«علاءالدین بروجردی» عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، با تحلیل اقدام اخیر سه کشور اروپایی در فعالسازی مکانیسم ماشه، این حرکت را غیرقانونی و نمایشی برای خروج از انزوای سیاسی خواند.وی تأکید کرد: «هدف اصلی دشمنان، ایجاد فشار روانی و اقتصادی بر جامعه ایران و القای حس ناامنی است، اما ملت ایران همچنان متحد و استوار ایستادهاند.» بروجردی با اشاره به نامه اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به سازمان ملل، افزود: «طرفهای اروپایی و آمریکا خود ناقضان اصلی برجام هستند و صلاحیت اتهامزنی به ایران را ندارند.»عضو کمیسیون امنیت ملی با اطمینان خاطر از عدم بازگشت قطعنامههای شورای امنیت تصریح کرد: «با مخالفت قاطع روسیه و چین، این اقدام در عمل شکست خواهد خورد.» وی در پایان هشدار داد: «جمهوری اسلامی ایران در صورت مواجهه با هرگونه اقدام عملی، پاسخ متقابل قاطعانهای خواهد داد و هرگز از حقوق هستهای صلحآمیز خود عقبننشینی خواهد کرد.»
نهضت بازگشت به مسجد کلید خورد
«حجتالاسلام محمدجواد حاجعلیاکبری» رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، از فعالسازی ۱۰ هزار مسجد برای اجرای برنامههای محلهمحور دولت خبر داد.حاجعلیاکبری در همایش روز جهانی مسجد که با حضور «محمدباقر قالیباف» رئیس مجلس شورای اسلامی، برگزار شد، اظهار داشت: «بر اساس درخواست رئیسجمهور برای کمکگیری از ظرفیت مساجد در حل مسائل محلات، بیش از ۱۰ هزار مسجد در سراسر کشور برای این منظور شناسایی و فعالشدهاند.»وی با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر نقش محوری مسجد، افزود: «مسجد باید به جایگاه اصلی خود به عنوان پایگاه خودسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی بازگردد و از تقلیل آن به صرفاً یک نمازخانه جلوگیری شود.»رئیس قرارگاه ملی مسجد همچنین از برنامههای آتی خبر داد و گفت: «بر اساس پیشبینیها، این تعداد تا پایان سال جاری در قالب «طرح محراب» به ۲۰ هزار مسجد افزایش خواهد یافت تا برنامههای محلهمحور دولت را پیگیری کنند.» وی در پایان از مجلس شورای اسلامی درخواست کرد تا با تصویب قوانین حمایتی، به تقویت هرچهبیشتر نقش مساجد بهویژه مساجد قرآنی کمک کند.
ضربه کاری مقاومت به صهیونیستها در غزه
گردانهای «القسام» و مقاومت فلسطین در درگیریهای شدید محله الزیتون در شرق شهر غزه، ضربات سنگینی به نیروهای نظامی رژیم صهیونی وارد کردند. بر اساس گزارشهای رسانههای صهیونیست، در جریان چندین عملیات هماهنگ شده، دستکم ۲ نظامی صهیونیست کشته، ۱۱ نفر زخمی و ۴ نظامی دیگر مفقود شدند.منابع فلسطینی تأکید کردند که نیروهای مقاومت با اجرای کمینهای دقیق، نظامیان اشغالگر را در محله الزیتون به دام انداختند که در پی آن، ارتش رژیم صهیونی مجبور به فعالسازی پروتکل «هانیبال» برای جلوگیری از اسارت سربازان خود شد. همچنین شش بالگرد امدادی که برای تخلیه مجروحان اعزام شده بودند، تحت آتش سنگین مقاومت قرار گرفتند.در پی این عملیات موفق، نیروهای اشغالگر مجبور به عقبنشینی از محله الزیتون شدند. گردانهای القسام با انتشار پیامی خطاب به رژیم صهیونی هشدار دادند: «به کسانی که فراموش میکنند یادآوری میکنیم: مرگ یا اسارت.» این عملیات، یکی از سنگینترین ضربات در هفتههای اخیر به نیروهای اشغالگر محسوب میشود.
▼ اخبار کوتاه
◄ «محسن پاکنژاد» وزیر نفت با اعلام بهرهبرداری از ۲۹۰۰ کیلومتر خط لوله انتقال نفت گفت: «این پروژهها ضمن کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت، امنیت انرژی کشور را تضمین میکنند.» وی با اشاره به طرحهای افتتاحشده افزود: «خط لوله بندرعباس-رفسنجان با سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورو، ظرفیت انتقال فرآوردههای نفتی را دو برابر کرده است.» وزیر نفت تأکید کرد: «بیش از ۹۵ درصد تجهیزات این طرح با توان متخصصان داخلی تولید شده که نشان از عزم جدی برای خودکفایی دارد.»
◄ «سید عباس موسوی» سخنگوی پیشین وزارت خارجه در واکنش به فعالسازی مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی گفت: «بدون درنگ و تعارف باید قویتر شد و سطح بازدارندگی دفاعی را بر اساس آموزههای قرآنی افزایش داد.» وی افزود: «هماهنگی اروپا، آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تحت فشار قرار دادن ایران آشکار است.» موسوی تأکید کرد: «ملت ایران همراهی خواهند کرد و باید با تقویت روابط با سایر کشورها و حفظ عزت ملی، راهبرد قاطعانهای را دنبال کنیم.»
◄ «راحیل حسینی» رئیس دانشکده هوش مصنوعی دانشگاه آزاد تهران شمال با اعلام کسب رتبه برتر در ارزیابی کشوری گفت: «این موفقیت نتیجه همدلی و تلاش اعضای هیئت علمی، دانشجویان و کارکنان پرتلاش دانشکده است.» وی با اشاره به برنامههای آینده این دانشکده افزود: «راهاندازی رشتههای بینرشتهای، تأسیس مدرسه مهارتی هوش مصنوعی و توسعه سامانههای هوشمند پزشکی در دستور کار قرار دارد.» حسینی در پایان تأکید کرد: «ما مصمم به تربیت نسل جدیدی از متخصصان هوش مصنوعی برای خدمت به پیشرفت کشور هستیم.»
◄ «محمدصادق عظیمیفر» مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی از افزایش ذخایر بنزین و نفتگاز کشور نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: «این امر امکان تأمین پایدار سوخت در اوج مصرف را فراهم میکند.» وی با اشاره به راهبردهای سهگانه وزارت نفت افزود: «افزایش تولید روزانه بنزین و نفتگاز به میزان ۵ میلیون لیتر و بهرهبرداری از طرحهای جدید پالایشگاهی از جمله این اقدامات است.» عظیمیفر تصریح کرد: «افتتاح ۸۰۰ کیلومتر خط لوله جدید نیز موجب صرفهجویی ۶۰۰۰ میلیارد تومانی در سال شده است.»
◄ «ابوالقاسم جراره» نماینده مردم تهران در مجلس با اشاره به مواضع آمریکا گفت: «آمریکا یک کشور استثمارگر و زیادهخواه است که همواره به ایران چشم طمع داشته است.» وی با اشاره به تجربه مذاکرات گذشته افزود: «ما در حین مذاکره به کشورمان حمله کردند؛ آزموده را آزمودن خطاست.» جراره تأکید کرد: «مشکلات ما با مذاکره با آمریکا حل نمیشود، بلکه با اصلاح ساختارها و مشارکت مردم حل میشود.» وی در پایان خاطرنشان کرد: «مذاکره باید در مسیر اقتدار و عزتمندانه کشور باشد، نه با عجله و تحمیل.»
◄ «عزت الرشق» عضو بلندپایه جنبش حماس با اشاره به عملیات موفقیتآمیز مقاومت در غزه گفت: «مقاومت معادلات را بر دشمن صهیونیستی تحمیل میکند.» وی با اشاره به کشته و زخمی شدن شمار زیادی از نظامیان رژیم صهیونیستی در عملیات کمین افزود: «این درگیریها نشاندهنده شکست نقشههای اشغالگرانه دشمن است.»