توماس باراک در ظاهر دو سمت رسمی دارد؛ سفیر آمریکا در ترکیه و نماینده ویژه این کشور در سوریه، اما ردپای او در همه جای خاورمیانه با رویکردی ضد ایرانی دیده میشود. توماس (تام) باراک در امور لبنان سمت رسمی ندارد، اما بیشتر از دیگر فرستادگان آمریکا به بیروت، با سماجت خاصی پیگیر خلع سلاح حزب الله است. همزمان در سوریه تفاهم نامه امنیتی با اسرائیل را به جولانی تحمیل میکند و در موضوع دالان زنگزور نقش ایفا میکند.
باراک که از افراد حلقه میلیاردرهای اطراف ترامپ به شمار میرود، شبیهترین ادبیات را به رئیس جمهور آمریکا دارد. با آنکه خود اصالتی عربی و اتفاقا لبنانی دارد، خبرنگارهای لبنانی را «حیوان» خطاب میکند و کشورهای عربی را نه کشور بلکه «روستاها و قبایل کنار هم» میخواند.
نام «تام باراک» زمانی در خاورمیانه بیشتر شنیده شد که در موضوع سوریه و لبنان ورود کرد. او مانند «استیو ویتکاف» در صفحه شطرنج سیاستهای دولت آمریکا مهرهای آزاد به شمار میرود. اما کمتر از ویتکاف وعده میدهد و همپای ترامپ تهدید میکند. غایت و هدف نهایی باراک، ایران است و محور مقاومت.
دیپلماتی با زبان گزنده
در اوایل شهریورماه گذشته، حضور تام باراک در بیروت حواشی بسیاری در پی داشت. او که با دستور کار مشخص «خلع سلاح حزب الله» به لبنان رفته بود، در کاخ بعبدا (کاخ ریاست جمهوری لبنان) خطاب به خبرنگاران لبنانی گفت: «صبر کنید، لحظهای که شرایط هرج و مرج و حیوانی باشد ما میرویم، پس اگر میخواهید بدانید چه خبر است متمدنانه رفتار کنید!»
این سخنان باراک موجی از خشم در بین مردم و رسانههای لبنانی ایجاد کرد. خصوصا آنکه او در بیروت با سماجت خاصی به دنبال خلع سلاح مقاومت بود و این منظور را هر بار به شیوههای مختلف دنبال میکند. خلاصه کلام او این است که «لبنان باید انتخاب کند یا حزب الله را خلع سلاح کند یا منتظر حمله اسرائیل باشد.»
هرچند تمرکز سیاست آمریکا از حدود یک ماه پیش در لبنان از سلاح مقاومت به مذاکره مستقیم دولت جوزف عون با اسرائیل تغییر یافته، اما به قول عبدالباری عطوان، آنچه افرادی، چون توماس باراک در بیروت درپی آن هستند، عادی سازی روابط لبنان با اسرائیل به همراه خلع سلاح حزب الله است.
باراک از سوریه تا زنگزور
تام باراک در سوریه نیز همانند ترکیه سمتی رسمی دارد. هرچند هنوز در ابتدای سیاست ورزی خود در لبنان است، در سوریه راه بیشتری پیموده است.
به گفته حسین مرتضی از کارشناسان مسائل سیاسی، این تهدیدات باراک در سوریه بود که باعث شد جولانی به سمت توافقی با اسرائیل برود که به زعم بسیاری از کارشناسان «تحقق تمامی اهداف تلآویو» بود.
باراک خطاب به دولت جولانی گفته بود: «هرگونه تأخیر در امضای توافق سوریه با اسرائیل، منجر به حمله مجدد اسرائیل به نیروهای جولانی خواهد شد.»
در کنار پیشبرد سیاستهای کاخ سفید در ترکیه، لبنان و سوریه، رد پای تام باراک در مساله زنگزور نیز دیده میشود. یک ماه پیش از آنکه الهام علی اف و نیکول پاشینیان در واشنگتن اعلامیه صلح را به امضا برسانند و صحبت از «دانال ترامپ» به میان آید، این تام باراک بود که برای اولین بار از وجود چنین طرحی سخن گفت.
تلاش برای اتفاق علیه ایران
در یک نگاه کلی، رد پای تام باراک در تمام آن چیزی که مربوط به ایران یا محور مقاومت است دیده میشود. از زنگزور تا لبنان، سوریه و حتی سفر به اربیل در شمال عراق، او همه جا است و بیش از یک سفیر یا نماینده در یک کشور خاص، در تکاپو است.
تام باراک چندی پیش در شبکه خبر ترکیه از تمایلات خود برای نزدیکی سیاستهای آنکارا و تل آویو سخن گفته بود. همچنین ادعا کرد که در سوریه به دنبال توافق کردهای این کشور با تحریر الشام است. چنانچه در قفقاز جنوبی نیز مدعی تحقق صلح ارمنستان و آذربایجان بود.
او پیرامون ایران به شدت در تلاش است تا همه را با هم آشتی بدهد. اما کارشناس روزنامه جمهوریت ترکیه معتقد است که هدف اصلی این تلاشها ایجاد چهرهای جدید در خاورمیانه علیه ایران است.
این کارشناس ترک میگوید: «تام باراک از خزر تا مدیترانه در حال ساختن جبههای تازه است که ترکیه و اسرائیل در مرکز آن و هدف نهاییاش ایران است. آمریکا میخواهد با دست دیگران، ایران را محاصره کند، نه با جنگ مستقیم بلکه با ائتلافها، ترورها و فشارهای پنهان»
نماینده ترامپ در خاورمیانه یک هدف غایی دارد؛ ایجاد اتحاد علیه ایران و تضعیف محور مقاومت. او میخواهد نقشه جدیدی در خاورمیانه ترسیم کند که گویی کلید آن از خلع سلاح حزب الله لبنان به دست میآید.