سال شوم صهیونیست‌ها؛ رشد ۱۰۰ درصدی فرار نخبگان صهیونیست از فلسطین اشغالی

رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر و به‌ویژه متأثر از شرایط جنگی و تداوم وضعیت ناامنی در دو سال گذشته، با پدیده روبه‌گسترش «فرار مغزها» مواجه شده است که نگرانی‌های عمیقی را میان مقامات و کارشناسان اسرائیلی رقم زده است.

در همین راستا چند روز قبل «اداره مرکزی آمار اسرائیل» گزارش جامعی در مورد میزان مهاجرت معکوس منتشر کرد که برای نخستین بار، این داده‌ها تصویر دقیق‌تری از «فرار مغزها» در سرزمین‌های اشغالی را نشان می‌دهند.

بنا به گزارش ارائه‌شده، در سیستم قدیمی مرکز آمار، اگر فردی «یک سال کامل به‌صورت مداوم در خارج از فلسطین اشغالی» اقامت داشت، «مهاجر» محسوب می‌شد، در نتیجه چنین تعریفی، فردی که اسرائیل را ترک می‌کرد، اما برای بازدید‌های کوتاه - مثلاً سالی یک بار - به اسرائیل بازمی‌گشت، اصلاً به‌عنوان مهاجر تعریف نمی‌شد.

اما اکنون، در سیستم جدید نظام آماری رژیم صهیونیستی، یک صهیونیست که حداقل ۲۷۵ روز از سال را در خارج از اراضی اشغالی باشد، حتی اگر در این مدت بازدید کوتاهی هم داشته باشد، «مهاجر» محسوب می‌شود. این تغییر نه‌تنها یک تحریف آماری را اصلاح کرد، بلکه نشان داد شکاف بین درک عمومی جامعه از مهاجرت معکوس با داده‌هایی که مقامات ارائه می‌دهند، چقدر گسترده بوده است.

براساس نظام آماری پیشین، سالانه فقط حدود ۱۶ هزار اسرائیلی از سرزمین‌های اشغالی به خارج مهاجرت می‌کردند؛ ولی براساس سیستم جدید به‌طور متوسط ​​بیش از ۳۶ هزار نفر، یعنی تقریباً دو برابر بیشتر از گذشته، در هر سال اراضی اشغالی را ترک می‌کنند.

نکته مهم اینکه در سال ۲۰۲۴، افزایش شدیدی در تعداد مهاجرت معکوس رخ داده است. لازم به ذکر است وقتی صحبت از «مهاجران سال ۲۰۲۴» می‌شود، در واقع منظور افرادی است که اسرائیل را در سال ۲۰۲۳ ترک کرده‌اند، زیرا همان‌طور که گفته شد، یک صهیونیست تنها یک سال پس از خروج، مهاجر محسوب می‌شود.

بنابراین، مهاجرتی که در سال ۲۰۲۴ ثبت شد عمدتاً موجی را نشان می‌داد که متأثر از دو واقعه بود؛ یکی برنامه نتانیاهو برای پیشبرد اصلاحات قضائی معروف به کودتای قضائی و دیگری تحولات پس از عملیات طوفان الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، در هر دو مورد، بیشترین افرادی که تصمیم به ترک اراضی اشغالی گرفتند، افراد تحصیل‌کرده و شاغل در بخش‌های مهم مانند حوزه پزشکی و فناوری‌های پیشرفته بودند که تصمیم گرفتند زندگی خود را در محیط امنی ادامه دهند.

فرار مغزها: چه‌کسانی اسرائیل را ترک می‌کنند؟

داده‌های منتشرشده توسط دفتر مرکزی آمار اسرائیل افشا می‌کند که اگر در سال ۲۰۱۰، نسبت افراد دارای مدرک دانشگاهی که اسرائیل را ترک کردند حدود ۴۶ درصد بود، این رقم در سال ۲۰۲۳ به ۶۰.۴ درصد رسید.

بررسی انواع مدارک تحصیلی این مهاجران، نیز روند مشخصی را نشان می‌دهند؛ سهم افراد دارای مدرک لیسانس از ۲۷ درصد به ۳۳ درصد، نسبت افراد دارای مدرک کارشناسی ارشد از ۱۵.۷ درصد به ۲۳.۵ و سهم افراد دارای مدرک دکترا از ۳ درصد به ۳.۷ درصد افزایش یافت، نکته مهم آنکه این یک فرآیند مداوم است که در آن افرادی که تصمیم به مهاجرت معکوس می‌گیرند، به گروهی بسیار تحصیل‌کرده‌تر از گذشته تبدیل می‌شوند.

در پس این شکاف آماری، اهمیت اقتصادی قابل‌توجهی نهفته است. آموزش عالی یکی از قوی‌ترین شاخص‌های سطح دستمزد و پیش‌بینی‌های درآمد مالیاتی دولت و رشد اقتصادی است. دارندگان مدرک لیسانس در فلسطین اشغالی به‌طور متوسط ​​​​بیشتر از کسانی که فقط دبیرستان را تمام کرده‌اند، درآمد دارند و دارندگان مدرک کارشناسی ارشد و دکترا حتی بیشتر از آنها دستمزد می‌گیرند، به‌عبارت دیگر، وقتی فارغ التحصیلان دانشگاه اراضی اشغالی را ترک می‌کنند، این رژیم نه‌تنها شهروندان خود، بلکه بخش قابل‌توجهی از مالیات‌دهندگان خود، آن دسته از مهندسان، پزشکان، دانشمندان و افراد فعال در حوزه فناوری پیشرفته را نیز که آموزش آنها برای این رژیم بسیار پرهزینه و گران تمام شده است، از دست می‌دهد؛ بنابراین فرار مغز‌ها به‌معنای پایان پرداخت مالیات بر درآمد در سرزمین‌های اشغالی و شروع پرداخت در جای دیگری است [۱]که مسئله به‌ویژه در شرایطی که این رژیم با کسری بودجه، نیاز شدید به افزایش بودجه نظامی دارد و با مشکلات در حوزه ارائه خدمات عمومی روبه‌روست، می‌تواند در آینده پیامد‌های اقتصادی هولناک‌تری به‌دنبال داشته باشد.

بعد دیگر قضیه این است که، هرچه تعداد فرار مغز‌ها افزایش یابد، به‌تبع آن تعداد صهیونیست‌هایی که تصمیم به مهاجرت به اراضی اشغالی می‌گیرند نیز کاهش می‌یابد، چرا که خروج متخصصین پیام روشنی دارد: «اینجا امن نیست، اینجا زندگی در خطر است، اینجا آینده‌ای وجود ندارد».

نکته دیگر اینکه «اداره مرکزی آمار اسرائیل» در گزارشی دیگر نشان داد علاوه بر روند صعودی فرار مغزها، میزان مهاجرت معکوس به‌طورکلی نیز بین کل ساکنین اراضی اشغالی رو به افزایش است. طبق این گزارش، در سال ۲۰۲۴ تعداد اسرائیلی‌هایی که از اراضی اشغالی مهاجرت کردند بیشتر از مهاجرانی بود که وارد شدند، بر این اساس در سال گذشته حدود ۳۱ هزار نفر به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کردند، اما به‌عوض بیش از ۸۲ هزار نفر آنجا را ترک کردند، یعنی تعداد کسانی که اسرائیل را ترک کردند بیش از دو برابر تعداد مهاجران صهیونیست واردشده به فلسطین اشغالی بوده است.

برای درک بهتر شرایط امروز لازم است نگاهی به آمار سال ۲۰۲۳ بیندازیم، سالی که تعداد مهاجران ورودی ۴۶ هزار نفر بود، یعنی ۵۰ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۴، در مقابل در آن سال فقط ۵۵ هزار نفر سرزمین‌های اشغالی را ترک کردند. این مقایسه، روشن می‌سازد تداوم جنگ، ناامنی و شرایط ناپایدار اقتصادی و سیاسی در سال ۲۰۲۴ باعث شد تعداد مهاجرت معکوس رشد قابل‌توجهی پیدا کند، امری که از دید کارشناسان اسرائیلی، «زوال اجتماعی» نامیده می‌شود.

همچنین گزارش رسمی مرکز آمار اسرائیل تأکید دارد؛ «اکثریت قریب به اتفاق یهودیان جهان نمی‌خواهند به اسرائیل مهاجرت کنند. آنها در کشور‌های خود شهروندان وفاداری هستند همان‌طور که والدین و اجدادشان بوده‌اند.»، این گزاره مؤید اوضاع نابسامان اجتماعی، اقتصادی و امنیتی سرزمین‌های اشغالی است، در این خصوص معاریو در توصیف این وضعیت نوشت: «یهودیان دیاسپورا که به مهاجرت فکر می‌کنند، احمق نیستند، اسرائیل که اکنون در پریشانی و زیر آتش است، خانه ایده‌آلی نیست، حتی برای کسی که احساس صهیونیست بودن می‌کند و آماده مهاجرت به اسرائیل است، بنابراین آنها تصمیمی برای مهاجرت ندارند.» [۲]با توجه به روند حاضر می‌توان دریافت که جامعه امروز صهیونیستی که از سویی با خروج رو به گسترش متخصصان خود روبه‌روست، در حال از دست دادن جمعیت عمومی خود نیز است؛ یعنی نه‌تنها افراد متخصص و نیرو‌های ماهر تصمیم به ترک اراضی اشغالی می‌گیرند، بلکه به‌طورکلی در سایر قشر‌ها نیز احساس ناامنی در ابعاد مختلف باعث می‌شود که راهی سایر کشور‌ها شوند.

این موضوع تأثیر مستقیمی روی درآمد‌های مالیاتی و کاهش نیروی انسانی ارتش اسرائیل داشته است. در گزارش‌های مختلف وزارت جنگ اسرائیل، مسئله کمبود نیروی انسانی تبدیل به بحرانی شده که برای برطرف کردن بخشی از این کمبود، فشار‌ها روی جامعه حریدی برای ورود به ارتش افزایش یافته است، در نتیجه در ماه‌های اخیر همین مسئله منجر به درگیری در کابینه، خروج برخی اعضای ائتلاف از ترکیب کابینه، برگزاری راه‌پیمایی‌های اعتراضی حریدی‌ها و افزایش اختلافات سیاسی بین اپوزیسیون و کابینه نتانیاهو شده است.