رکوردهایی که به آن افتخار نمی‌کنیم!

کشور ما یکی از پر مصرف ترین کشورهای جهان است و با منابع محدود وبهره وری بسیار پایینی که از محصولات داریم سبب شده است که علاوه بر هدر دادن منابع الهی در مسابقه ای برای فقیر تر شدن خود از کشورهای صنعتی جهان پیشی بگیریم و رکورد دار اسراف در جهان باشیم .به همین خاطر رهبر معظم انقلاب امسال را سال حرکت به سوی اصلاح الگوی مصرف نام گذاری نموده اند تا در زندگی شخصی و اجتماعی خود درنگ نموده و منابع خدادادی را در حد لارم مصرف نماییم.یکی از روشهای مبارزه با اسراف اطلاع رسانی است از این لحاظ در ذیل آمارهایی از میزان مصرف ما در مقایسه با نرم های جهانی درج شده است.
5 برابر متوسط جهانی انرژی مصرف می کنیم !
با وجود درآمد بیش از 80 میلیارد دلاری کشور از فروش نفت خام در سال گذشته، بیش از 44 میلیارد دلار یارانه انرژی در بخشهای مختلف طی یک سال پرداخت شده که حدود 9 میلیارد دلار آن مربوط به بخش خانگی و تجاری بوده است.
این در حالی است که مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری طبق آخرین آمار اعلامی بیش از 410 میلیون بشکه معادل نفت خام، یعنی حدود 41 درصد، از مصرف انرژی کل کشور- معادل 16 میلیارد دلار- بوده که حدود 70 درصد آن را گاز طبیعی و 20 درصد آن را فرآورده های نفتی تشکیل داده است.
به طور کلی نگاهی به آمار موجود نشان می دهد که مصرف انرژی در کشور پنج برابر متوسط جهانی است؛ به گونه ای که در بخش ساختمان به تنهایی مصرف انرژی 2/5 تا چهار برابر استانداردهای جهانی گزارش شده است.
در چنین شرایطی پیش بینی می شود که اگر الگوی مصرف انرژی در بخشهای خانگی و تجاری اصلاح نشود و روند کنونی ادامه یابد، مصرف انرژی در این بخشها در سال 1403 به بیش از 1400 میلیون بشکه معادل نفت خام می رسد که در این صورت علاوه بر دست نیافتن به اهداف چشم انداز 20 ساله، بر جایگاه ایران در صادرات نفت خام خدشه وارد می شود که اقتصاد کشور و محیط زیست نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
در حالی سالانه بیش از 40 میلیارد دلار بابت هدرروی و در واقع یارانه انرژی در کشور از دست می رود که به گفته محمدنژاد- معاون وزیر نفت در امور مهندسی و فناوری- بسیاری از طرحهای توسعه ای صنعت کشور با مشکل تأمین منابع مالی مواجه هستند و طرحهای زیربنایی برای ایجاد اشتغال و جذب دانش آموختگان باید هرچه زودتر اجرا شود.
3برابر استاندارد دنیا برق مصرف می کنیم!
وزیر نیرو با بیان این که میزان سرانه مصرف برق در ایران 3برابر استانداردهای جهانی است گفت: تولید برق در کشور نسبت به جمعیت 70میلیونی 3برابر متوسط تولید برق در دنیاست اما به دلیل مصرف بالا تولید کفاف مصرف را نمی دهد.سیدپرویز فتاح با اشاره به این که تولید برق در حال حاضر 215میلیارد کیلووات ساعت است گفت: چنان چه 215میلیارد کیلووات ساعت تولید را بر جمعیت 70میلیونی تقسیم کنیم حدود 2هزار و 700کیلووات ساعت می شود اما آمار سرانه مصرف حاکی از 2هزار و 900کیلووات ساعت یعنی 3برابر بیشتر از میزان استاندارد است. فتاح گفت: میزان تولید برق در کشور در حال حاضر نیز 3برابر متوسط برق تولید شده در دنیاست اما چون مصرف بالاست تولید برق کفاف مصرف را نمی کند. وی خاطر نشان کرد: آمار مصرف برق تا آخرین روز سال گذشته 215میلیارد کیلووات ساعت بود که این عدد نسبت به سال 86معادل 3/6 درصد رشد نشان می دهد.
سومین مصرف کننده بزرگ گاز جهان هستیم!
میزان مصرف جهانی گاز در سال گذشته میلادی به بیش از 3198 میلیارد مترمکعب رسید که ایران در بین 211 کشور جهان از حیث مصرف گاز در رتبه سوم قرار دارد.
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا طی گزارشی به بررسی وضعیت مصرف گاز در جهان طی سال گذشته میلادی پرداخته است. بر اساس این گزارش، میزان مصرف جهانی گاز به بیش از 3198 میلیارد مترمکعب رسید که ایران در بین 211 کشور جهان از حیث مصرف گاز در رتبه سوم قرار دارد. مصرف گاز در ایران طی سال گذشته به بیش از 111/8 میلیارد مترمکعب رسیده است.بر اساس این گزارش، آمریکا با مصرف 652/9 میلیارد مترمکعب بزرگترین مصرف کننده گاز جهان شناخته شده است و روسیه نیز با 481 میلیارد مترمکعب در رتبه دوم این گزارش است.کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز سالانه 497 میلیارد مترمکعب گاز مصرف می کنند. پس از ایران، ژاپن با 100 میلیارد مترمکعب مصرف گاز در رتبه چهارم قرار گرفته و آلمان و کانادا و انگلیس نیز به ترتیب با 97 میلیارد مترمکعب، 92 میلیارد مترمکعب و 91 میلیارد مترمکعب در رتبه های بعدی قرار دارند. پس از انگلیس نیز کشورهای ایتالیا، عربستان، چین، مکزیک، اوکراین و ازبکستان قرار دارند.میزان مصرف گاز در چین با جمعیتی بالغ بر یک میلیارد نفر به 70میلیارد مترمکعب رسیده است. این گزارش حاکی است، در بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا عربستان در جایگاه دهم، امارات هفدهم، هند و ترکیه بیست و یکم، مصر بیست و پنجم ، الجزایر سی ام، قطر سی و چهارم و بحرین چهل و پنجم قرار دارند.
بالاترین مصرف نان در جهان داریم!
مجیدپارسا نیا، معاون وزیر بازرگانی با اعلام این که ایران بالاترین مصرف نان را در جهان دارد و سالانه 3میلیون تن گندم در کشور اتلاف می شود، از برنامه های این وزارت خانه برای سامان دهی و بهسازی واحد های سنتی نان خبر داد وگفت: سرانه مصرف نان در ایران حدود 160کیلوگرم است که نسبت به کشورهای اروپایی نظیر فرانسه که 56 کیلوگرم و در آلمان 70کیلوگرم در سال است بیشتر است. وی در پاسخ به این سوال که میزان آرد مصرفی داخلی و میزان ضایعات نان چقدر است به فارس گفت : میزان آرد مصرفی داخلی (آرد خبازی) حدود 5/8 میلیون تن در سال و میزان ضایعات نان در استان تهران بر طبق آمارهای موجود 11تا 13درصد است.
سرانه شکر 3کیلوگرم بالاتر
سرانه مصرف شکر در ایران حدود 30کیلوگرم است این در حالی است که این میزان در نواحی مختلف کشور متفاوت است اما مصرف سرانه دنیا 27کیلوگرم است.
مصرف سرانه روغن 5/4 کیلوگرم بالاتر
مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران در خصوص سرانه مصرف روغن گفت: سرانه مصرف روغن در کشور حدود 17کیلوگرم است.
مقایسه مصرف سرانه روغن در ایران با سایر کشورها نشان می دهد مصرف سرانه ما بسیار بالاتر از میانگین جهانی است. مصرف سرانه ایران 17کیلوگرم و مصرف سرانه دنیا 5/12کیلوگرم است و اگر شیوه مصرف روغن را در ایران با سایر کشورها مورد بررسی قرار دهیم این اختلاف آشکارتر می شود.
اقدامات انجام شده
1- تعیین استانداردهای مصرف مواد غذایی
رئیس مرکز آمار ایران گفت: این مرکز از سوی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری مسئول تدوین استانداردهای مصرف مواد غذایی در کشور شده است.
محمد مدد اظهار داشت: مرکز آمار ایران مسئول بررسی نوع کالاهای خوراکی و غذایی خانوارهای ایرانی، تعیین حداقل و حداکثر استانداردهای مصرف آن ها و حتی میزان مصرف در دستگا ه های درآمدی مختلف شده است.
وی خاطرنشان کرد: بر این اساس استانداردهای مصرف مواد خوراکی و غذایی به صورت علمی تهیه و مشخص خواهد شد که مصرف مواد غذایی تا چه حد اسراف است و تا چه میزان سبب بروز مشکل کمبود کالری در افراد می شود. مدد خاطرنشان کرد: کمیته ای در مرکز آمار تشکیل شده و در حال بررسی استاندارد کالاهای غذایی و خوراکی مصرفی خانوارهاست.
2- تشکیل کارگروه اصلاح الگوی مصرف در ریاست جمهوری
معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور با هدف پیگیری و اجرایی کردن اصلاح الگوی مصرف تشکیل کارگروه ویژه این موضوع را در دستور کار خود قرار داد.
بررسی موضوع اصلاح الگوی مصرف در ستاد برنامه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور به منظور تعیین راهبردها و سیاستهای اجرایی مورد نیاز برای عملیاتی کردن این امر مهم و درج احکام مورد نیاز در لایحه برنامه پنجم توسعه حداکثر تا پایان فروردین ماه سال 1388 یکی از مهمترین اقدامها در این زمینه است.
3- تشکیل کمیسیون ویژه اصلاح الگوی مصرف در مجمع تشخیص مصلحت
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام از تصویب تشکیل «کمیسیون ویژه اصلاح الگوی مصرف» در این مجمع با حضور 11 نفر از اعضا خبر داد.
قرار است این کمیسیون بحث و بررسی پیرامون اصلاح الگوی مصرف را آغاز کند و اگر ضرورتی احساس شد، سیاستهایی را در این رابطه خدمت مقام معظم رهبری برای ابلاغ به دستگاه ها ارایه کند.
4- طرح گنجاندن اصلاح الگوی مصرف در تدوین برنامه پنجم توسعه
رئیس مجلس با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درخصوص اصلاح الگوی مصرف گفت: مهم این است که از فرصتی که رهبری در این سال بوجود آورده اند، کار را آغاز کنیم و در قانون برنامه پنجم این موضوع گنجانده شود.
دکتر علی لاریجانی اظهار داشت: کمیسیون ویژه باید طرح هدفمندکردن یارانه ها را با نگاهی وسیعتر بررسی کند که این موضوع احتیاج به قانونگذاری دارد و باید در مجلس بررسی شود.
نکته پایانی
در پایان شایان ذکر است که اگرچه وفور و ارزانی منابع انرژی مواد غذایی در کشور از جمله دلایل مصرف غیربهینه و بی رویه آن شمرده می شود اما اصلاح قوانین، فرهنگ سازی و دادن اطلاعات و آگاهی به مردم می تواند کمک زیادی به مصرف منطقی داشته باشد. به این ترتیب پس از اجرای سهمیه بندی بنزین در سال 1386 ، طرح رعایت الگوی مصرف گاز و جرایم دهکی که عملیاتی شده، حال طرح تحول اقتصادی برای حذف یارانه انرژی در بخشهای مختلف خانگی، تجاری، صنایع و نیروگاهها با هدف هدفمند کردن یارانه ها و در نتیجه کاهش مصرف انرژی مطرح شده است.