روزنامه اعتماد - صفحه 15

مقدمه: انقلاب اسلامي ايران در شرايطي روي داد كه حكومت شاه در اوج ثبات و قدرت به نظر مي‌رسيد. ايران قرار بود ژاندارم منطقه باشد و پايگاهي با ثبات براي امريكا. در آن زمان هيچكس و هيچ كشوري در دنيا حتي فكر يك دگرگوني ساده در ايران نمي‌كرد چه برسد به يك انقلاب تمام عيار كه بساط چندين هزار ساله سلطنت در ايران را برچيند. اما چرا اين انقلاب روي داد سوالي هميشگي است كه شايد هيچگاه رنگ كهنگي به خود نگيرد و همواره ابعاد تازه‌اي را در هر دوره‌اي نمايان كند. اين سوال مهم را با عباس سليمي نمين، پژوهشگر و محقق تاريخ معاصر ايران در ميان گذاشتيم تا با نگاه خود چگونگي رويداد انقلاب ٥٧ را مورد بازخواني قرار دهد. آقاي سليمي نمين تاكيد عمده‌اي بر مفهوم توسعه سياسي و نبود آن در رژيم پهلوي دارد و تاكيد مي‌كند انسداد سياسي منجر به تحقير هر جامعه‌اي مي‌شود كه نهايتا انقلاب را مي‌توان يكي از نتايج محتوم آن دانست.

اشاره: برخی مخالف حکم علنی امام بودند؛ برخی می‌گفتند امام از خیر این ماجرا بگذرد، توصیه می‌شد این کار چهره رحمانی اسلام را خراب می‌کند اما امام مصمم به انتشار نامه بودند، نامه‌ای علیه «سلمان رشدی» نویسنده کتاب «آیات شیطانی» که حکم به ارتداد آن داده شده بود. بیان تاریخ بویژه برای کسانی که امروز مواضع جمهوری اسلامی درباره غرب بویژه آمریکا و انگلیس را تندروی و افراطی(!) می‌دانند، می‌تواند درس خوبی باشد. مقدمه: مهرماه ۱۳۶۷ کتابی تحت عنوان «آیات شیطانی» به قلم «سلمان رشدی» که در قالب رمان، آکنده از اهانت‏ها و افترائات زشت و ننگین به ساحت مقدس پیامبر اعظم(ص) و خانواده و اصحاب شریف ایشان بود و اسلام و قرآن را با تعابیر سخیف توصیف کرده بود، در لندن توسط انتشارات وایکینگ وابسته به مؤسسه پنگوئن انتشار یافت. کتاب این نویسنده که هندی‌تبار بود، ابتدا در هندوستان جلب توجه کرد و انتشار و توزیع آن به علت اعتراضات مسلمانان در هند ممنوع شد. طی هفته‏های بعد، نویسندگان آفریقای جنوبی به احترام عواطف مسلمانان، دعوت قبلی از وی را لغو کردند و سفرای چند کشور اسلامی و عربی در لندن به دولت انگلیس اعتراض کردند. در ماه‏های دی و بهمن جمع زیادی از مسلمانان مقیم انگلیس ابتدا در شهر برادفورد و سپس لندن در تظاهرات خشمگینانه‏ای به اقدام دولت انگلیس در حمایت از انتشار این کتاب موهن شدیداً اعتراض کردند. دامنه اعتراضات مردمی به هند و پاکستان گسترش یافت تا آنکه روز ۲۳ بهمن در جریان تظاهرات هزاران پاکستانی در مقابل مرکز فرهنگی آمریکا در اسلام‌آباد، 6 تن از تظاهرکنندگان کشته و ده‏ها تن نیز مجروح شدند. فردای آن روز در تظاهرات مسلمانان هند نیز یک نفر کشته شد. به‌رغم گذشت 4 ماه از انتشار این کتاب و افزایش اعتراضات مسلمانان، دولت‏های انگلیس و آمریکا از تداوم توزیع و انتشار این فحش‏نامه علیه اسلام و پیامبر گرامی آن(ص) حمایت می‏کردند و این پیام را با رفتار خود به جهان اسلام می‏فرستادند که برنامه‏های جدید دیگری برای گسترش ابعاد حملات تبلیغی و فرهنگی علیه اسلام و مسلمانان آغاز خواهند کرد. پس از توزیع گسترده کتاب موهن آیات شیطانی، همراه با تبلیغات هماهنگ و تشویق‏های محافل صهیونیستی، از گوشه و کنار جهان صدای اعتراض مسلمانان افزایش یافت؛ از سویی هشدارهایی به ناشران داده شد و از سوی دیگر، اقداماتی حقوقی برای محدود کردن توزیع و انتشار کتاب و محکومیت رشدی صورت گرفت و نقدهایی نیز بر این کتاب نوشته شد. البته طراحان و حامیان این اقدام، نه‌تنها به این هشدارها توجهی نکردند، بلکه بر دامنه تبلیغات خود افزودند تا جایی که مقدمات نامزد کردن این کتاب برای جوایز ادبی مهم اروپا مطرح شد. شبکه گسترده توزیع این کتاب در بیشتر کشورهای اروپایی، آمریکایی و بعضی کشورهای آسیایی با قراردادهای کلان برای ترجمه و توزیع آن، به تلاش پرداختند و در عرصه تبلیغاتی و با ایجاد حلقه‏‏های محافظتی، به حمایت علنی از او پرداختند.