روزنامه شرق - صفحه 174

اشاره: بالطبع پروبلماتیکی که ذیل عنوان «مسئله دوران ما» تدوین می‌کنیم، ربط مستقیمی به عینکی که از دریچه آن به جهان می‌نگریم دارد. اگر به این شکل صورت‌مسئله را طرح کنیم و آن وقت سرگرم گفت‌وگو با میراث شریعتی شویم، به نظر می‌رسد اندیشه شریعتی بیشتر نقش یک دکور تزئینی را در صورت‌بندی ما ایفا می‌کند؛ چه اینکه خیلی ساده می‌شود گفت چرا جزنی نه، چرا پویان نه، چرا احسان طبری نه، چرا کسروی نه؟! اما اگر بپذیریم که قصد و انگیزه از این گرد هم آمدن عبارت است از «بحرانی‌کردن وضعیت اکنون ما به میانجی اندیشه شریعتی و نیز بحرانی‌کردن اندیشه او به میانجی وضعیت»، در این حالت جدید باید چنین بپرسیم که: «ما امروز در نظر شریعتی چگونه‌ایم؟ در نظر شریعتی زمانه ما چگونه زمانه‌ای است؟»

مقدمه: گروه اندیشه - علیرضا رجایی بر این باور است که در پاسخ به مسئله اساسی زمانه حاضر نه شریعتی و نه هیچ‌کس دیگر راه‌حلی در اختیار ندارد. در نظر او، مسئله مرکزی در شریعتی جهان مذهب است و روایتش از این جهان نیز بیش از هر چیز به رهایی‌بخشی هم از سنت و هم از تجددی توجه دارد که سرمایه با تمام مناسبات مادی، معنوی و ایدئولوژیکش در کانون آن قرار می‌گیرد. رجايي براي اهميت مذهب نزد شریعتی، دو دلیل مي‌آورد: یکی آنکه جهان ایرانی او بدون مذهب اصولاً قابل تعریف نیست و دوم آنکه بحران جهان تجدد را، همانند اقبال، بحران تفسیر معنوی از هستی می‌داند. رجایی در ادامه اقتراح از روشنفکران درباره شریعتی به دو پرسش پاسخ می‌دهد: ١) بحران امروز ما و ‏پرسش اصلی این دوران را چه می‌دانید؟ ۲) با توجه به میراث شریعتی و پیشینه و پشتوانه هم‌اندیشی و هم‌سخنی در ‏سرمشق گفتمانی و صورت‌بندی معرفتی دوران او، اکنون چه راه‌حل، خروج و برون‌رفتی ارائه می‌دهید؟ ١٥ و ١٦ تیرماه امسال در آستانه چهلمین سالگرد علی شریعتی همایش «اکنون، ما و شریعتی» برگزار می‌شود. گروه اندیشه روزنامه «شرق» در همکاری با بنیاد شریعتی پرسش‌هایی را با روشنفکران متأثر از شریعتی و نیز موافقان و منتقدان او در میان گذاشته است. پیش از این مقصود فراستخواه، عباس منوچهری، احسان شریعتی، علی معظمی، جواد غلامرضاکاشی، هاشم آقاجری و سعید مدنی به این دو پرسش پاسخ داده‌اند. آنچه در ادامه می‌آید نظرات علیرضا رجایی دراین‌باره است.