روزنامه شرق - صفحه 518

اشاره: از فرانسه و برزیل تا افغانستان و پاکستان، آتش خشونت و جنگ‌طلبی در تمام جهان زبانه می‌کشد. در این میان صلح هر روز بیش‌ازپیش به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل می‌شود. اما چه چیزهایی مانع از تحقق این آرمان دیرینه بشری می‌شود؟ درک ما از صلح است که نارساست و آن را تأمین نمی‌کند یا عملمان در مسیر صلح‌طلبی نیست. پرسش‌هایی که با «عمادالدین باقی»، فعال حقوق‌بشر و از بنیان‌گذاران کانون صلح‌جویان ایران، در میان گذاشته‌ایم. باقی معتقد است ما امروز چه در جهان و چه در ایران، نیازمند «صلح مثبت» هستیم. صلحی که تنها دفع جنگ نیست بلکه گام برداشتن در مسیری است که جنگ‌افروزی را به شکلی پایدار کنترل می‌کند.

مقدمه: ١١ سال پیش، دیوید هاروی کتاب معروف خود «تاریخ مختصر نئولیبرالیسم»را به چاپ رساند؛ کتابی که اکنون یکی از پرارجاع‌ترین‌ کتاب‌ها درباره نئولیبرالیسم به‌شمار می‌آید. از زمان چاپ این کتاب در سال ٢٠٠٥، نه‌تنها شاهد بحران‌های اقتصادی و مالی جدیدی بوده‌ایم، بلکه جریان‌های جدیدی از مقاومت را نیز دیده‌ایم که در نقدشان از جامعه معاصر اغلب «نئولیبرالیسم» را آماج حملات خود قرار می‌دهند. به تعبیر کرنِل وِست، جنبش «جان سياه‌پوستان اهمیت دارد» (Black Lives Matter)، «سند محکومیت قدرت نئولیبرالی» است؛ هوگو چاوز نیز در سال‌های آخر، نئولیبرالیسم را «مسیر منتهی به دوزخ» می‌نامید؛ رهبران کارگری برای توصیف محیط بزرگ‌تری که در آن مبارزات کاری روی می‌دهد از همین اصطلاح بهره می‌جویند. درعین‌حال، مطبوعات وابسته به جریان اصلی وقتی می‌خواهند استدلال کنند نئولیبرالیسم فی‌الواقع وجود خارجی ندارد، این اصطلاح را به کار می‌گیرند. اما وقتی از نئولیبرالیسم حرف می‌زنیم، دقیقا، از چه چیزی سخن می‌گوییم؟ آیا نئولیبرالیسم هدف خوبی برای سوسیالیست‌هاست؟ و دیگر اینکه از زمان تولدش در واپسین سال‌های قرن بیستم چه تغییراتی را از سر گذرانده است؟ بیارکه اِسکیرلون ریزِاگِر، استاد دپارتمان فلسفه‌ و تاریخ اندیشه در دانشگاه آرهوسِ دانمارک، در مصاحبه‌ای که پیش‌رو دارید، در باب ماهیت سیاسی نئولیبرالیسم، چگونگی استحاله وجوه مختلف مقاومت توسط نئولیبرالیسم و اینکه چرا هنوز چپ باید پایان‌دادن به سرمایه‌داری را جدی بگیرد با دیوید هاروی به گفت‌وگو نشسته است.