مقدمه: سال ۹۶ از همان ابتدا روزها پرفراز و نشیبی داشت. انتخابات بود و تلاش‌های جناح رقیب برای شکست روحانی و پس از آن نیز ادامه سنگین‌تر تخریب دولت. هجمه‌های دولت آمریکا و عربستان و همچنین عملیات داعش در مجلس و حرم امام(ره) اتفاقات بعدی بود. برای بررسی این موضوع صادق ملکی ، استاد دانشگاه، با «آرمان» گفت‌وگو کرده که متن آن را در ادامه می‌خوانید.

مقدمه: مجادله لفظي ايران و ترکيه به پاسخ سخنگويان وزارت خارجه ايران و ترکيه منجر شد. بعد از آنکه سخنگوي وزارت خارجه ايران به اظهارات رئيس‌جمهور و وزير خارجه ترکيه پاسخ داد، سخنگوي وزارت خارجه ترکيه هم به تهران پاسخ داده است. اين بار سخنگوي وزارت خارجه ترکيه گفته: «غيرقابل‌درک و غيرقابل‌قبول است، کشوري که ابايي از فرستادن پناه‌جويان به ميدان جنگ ندارد، ديگران را به بي‌ثباتي و نقش‌آفريني در منطقه متهم کند!» ايسنا به نقل از ديلي صباح اظهارات سخنگوي وزارت خارجه ترکيه را منتشر کرده و آورده است «حسين مفت اوغلو» سخنگوي وزارت امور خارجه ترکيه به طور مستقيم نام بهرام قاسمي سخنگوي وزارت خارجه ايران را آورده و گفت: اظهارات سخنگوي وزارت خارجه ايران مبني بر اينکه سياست‌هاي منطقه‌اي اين کشور مورد ستايش و عادلانه است، به‌شدت با نگراني‌ها و شکايات نهادهاي بين‌المللي مانند سازمان ملل و سازمان همکاري‌هاي اسلامي در تضاد است. مفت اوغلو همچنين مدعي شد: انتظار مي‌رود ايران گام‌هايي سازنده بردارد و در ازاي اتهام‌زني به کشورهاي منتقد، رويکرد خود در سياست‌هاي منطقه‌اي‌اش را بازبيني کند. در حاشيه کنفرانس امنيتي مونيخ وزير خارجه ترکيه مدعي شده بود ايران به دنبال گسترش شيعه‌گري در منطقه است. هفته گذشته هم اردوغان در بحرين ادعاهايي مشابه عليه ايران مطرح کرده بود. سخنگوي وزارت خارجه ايران در پاسخ به اين اظهارات گفت: ترکيه يکي از کشورهاي مهم همسايه ماست که از کمک‌هاي زيادي از جانب ايران به‌خصوص پس از وقوع کودتا در اين کشور برخوردار بوده است. اما وضعيت آشفته، بي‌سامان و نگران‌کننده ترکيه باعث شده است برخي سياست‌مداران اين کشور در گفتار و رفتار خود ناهنجاري‌هايي داشته باشند، مواضع غيرسازنده‌اي مطرح کنند و احتمالا به عواقب آنچه بيان مي‌کنند، فکر نکنند. همچنين قاسمي با تأكيد بر اينکه آنها بايد در بيان مواضع خود دقت بيشتري بکنند، ادامه داد: ما علاقه‌مند نيستيم چنين گفتماني بين ما و ترکيه وجود داشته باشد. ما صبوري مي‌کنيم ولي اين صبوري حدي دارد و ما اميدواريم آنها در بيان سخنان خود با ذکاوت و هوشياري بيشتري عمل کنند. اميدواريم اين‌گونه سخنان ديگر تکرار نشود و اگر قرار باشد دوستان در ترکيه چنين رويه‌اي را ادامه دهند ما نيز سکوت نمي‌کنيم و پاسخ چنين اظهاراتي را خواهيم داد. عصر روز دوشنبه در واکنش به اظهارات مقامات ترکیه عليه ايران، سفير اين کشور در ايران به وزارت خارجه فراخوانده شدو مراتب نارضايتي ايران به دولت ترکيه منتقل شد. درباره اين تنش کلامي با صادق ملکي که بيش از سه دهه است رابطه ايران و ترکيه را دنبال مي‌کند و تحليلگر روابط ايران و ترکيه است، گفت‌وگو کرديم.

نگاه تاریخی سران آنکارا به سوریه و عراق با ظرفیت های امروز ترکیه همخوانی ندارد. یکی از عوامل اصلی بحرانی که ما امروز در سوریه و عراق شاهد آن هستیم این که ترکیه با رفتن و با اتخاذ و یا با قرائت خاص از روایات تاریخی برای سیاست های مد نظر خود، عقبه تاریخی می سازد تا سیاست های خود را نزد افکار عمومی برای مردمش توجیه کند.

مقدمه: ایران همواره در مسیر صلح و تعامل مثبت با همسایگانش گام برمی‌دارد و به نوعی نقش بزرگ‌تر و ریش سپید را ایفا می‌کند؛ چنانکه به رغم نامهربانی گاه و بیگاه همسایگان شرقی و غربی اما گاه که میان آنها اختلافاتی پدید می‌آید ایران است که درصدد برقراری آشتی میان همسایگان به میدان می‌رود. ترکیه یکی از این همسایگان است که به‌واسطه تسلط آمریکا بر این کشور در تعامل خود با ایران دچار فراز و نشیب‌هایی می‌شود. از سوی دیگر برای ترکیه سخت است که ایران را به خاطر اتحاد و ائتلاف با سعودی از دست بدهد و در همین راستا نکته قابل تامل اینجاست که عربستان هم تلاش دارد محوری علیه ایران شکل دهد و هژمونی منطقه‌ای را علیه ایران سازماندهی کند که در این راستا نگاهی هم به همراهی ترکیه با خود دارد که تحلیلگران تاکید دارند در چنین شرایطی نباید این فرصت جذب ترکیه به عربستان داده شود. انعطاف با ترکیه برای نیل به این هدف به معنای چشم پوشیدن از اقدامات دیگر این کشور درباره ایران نیست که صادق ملکی کارشناس ارشد وزارت خارجه در گفت‌وگویی که با «آرمان» داشت به این مولفه‌ها اشاره کرد. او معتقد است اقدام به هر کاری از سوی اردوغان برای حفظ قدرت دور از انتظار نیست و او درصدد است در کسوت رئیس جمهور یک سلطان باشد. در ادامه متن گفت‌وگوی صادق ملکی ، کارشناس وزارت خارجه و تحلیلگر امور منطقه را با «آرمان» می‌خوانید:

صادق ملکی ، کارشناس و تحلیلگر ارشد سیاسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: شاید نگاه جدی‌تر به اقتصاد مقاومتی و تعریف چارچوب اقتصاد ملی منطبق با شرایط و ظرفیت‌های ایران بتواند هم نقشه راه عبور از مسیر امروز باشد.