اشاره:«اصلاحات خاموش و سركوب‌شدني نيست»؛ تنها بخش كوتاهي از نطق محسن ميردامادي در مجلس ششم بود، با اين حال همچنان و هنوز هم معتقد است «راهي به جز اصلاحات وجود ندارد»، هرچند با همين فعاليت‌هاي «شبه حزبي». قريب به ٢٠ سال از زماني كه اصلاح‌طلبان بر مسند قدرت تكيه زدند، مي‌گذرد. ميردامادي معتقد است كه اصلاح‌طلبان در اين دو دهه واقع‌بين‌تر شده‌اند، واقع‌بيني‌اي كه شايد در نخستين انتخابات پس از ١٣٨٨ اصلاح‌طلبان را برآن داشت تا صرفا براي «بازسازي نهاد انتخابات» و با توجه به «مقتضيات زمان» تن به ائتلاف با روحاني بدهند. ائتلافي كه از منظر او شايد منجر به تشكيل «دولت مطلوب» آنها نشد اما «دولت مقبول» را بر سر كار آورد. محسن ميردامادي مي‌گويد كه پس از ٤ سال و ٤ ماه موضع او و هم‌جناحي‌هايش «اتحاد و انتقاد» است و البته باور دارد، نبايد نقد روحاني «اپيدميك و علامت روشنفكري تلقي شود.» او البته در بخشي از اين گفت‌وگو تاكيد دارد كه احزاب بايد به تقويت «بعد جمهوريت» بپردازند چرا كه «بعد اسلاميت» نظام حاميان مقتدري دارد و توجه به بعد جمهوريت باعث ايجاد موازنه در اين دو ركن مهم نظام جمهوري اسلامي ايران خواهد شد.

مقدمه: بدون شك قلب جريان اصلاحات پس از خرداد۷۶ در جبهه مشاركت مي‌تپيد. جايي كه تئوريسين‌ها و نخبگان جريان اصلاحات، اصول و مباني دموكراسي و مردم سالاري را تئوريزه مي‌كردند و به ساير بخش‌هاي جامعه انتقال مي‌دادند. حزبي كه دبيركلي اش را دكتر محسن ميردامادي از رهبران دانشجويان پيرو خط امام در واقعه تسخير لانه جاسوسي و رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس ششم برعهده داشت. به همين دليل و براي تحليل و بررسي فراز و نشيب‌هاي جريان اصلاحات در طول۱۹ سال گذشته در يك روز سرد زمستاني با دكتر ميردامادي چهره برجسته جريان اصلاحات هم كلام شديم. وی در مقايسه دوران اصلاحات با دولت آقاي روحاني در گفت‌وگو با آرمان امروز عنوان مي‌كند:«شرايط براي آقاي روحاني سخت‌تر از دولت اصلاحات است و فشارهايي كه به دولت آقاي روحاني وارد مي‌شود از دولت اصلاحات بيشتر است. پيروزي رئيس دولت اصلاحات در سال۷۶ به اندازه‌اي براي جريان مقابل غيرمنتظره و غير طبيعي بود كه اين جريان تا مدت‌ها در«كما» بود. به همين دليل دولت اصلاحات در سال‌هاي ابتدايي خود بدون هيچ مزاحم جدي برنامه‌هاي خود را دنبال مي‌كند. از سوي ديگر پس از مدتي مجلس ششم با اكثريت اصلاح‌طلبان و همسو با دولت تشكيل شد كه زمينه را براي فعاليت دولت اصلاحات بيش از پيش هموار مي‌كرد. اين در حالي است كه دولت آقاي روحاني از ابتداي شكل‌گيري تاكنون با يك جريان سازمان يافته راديكال مواجه بوده است. اين جريان سازمان يافته راديكال نيز ريشه در دولت احمدي‌نژاد دارد و ربطي به دولت اصلاحات ندارد». در ادامه ماحصل گفت‌وگوي «آرمان‌امروز» با دكتر ميردامادي را مي‌خوانيد.

اشاره: روزگاري خود رييس كميسيون امنيت ملي بود اما تنها ١٠ سال زمان از آن روزها لازم بود كه رييس كميسيون امنيت ملي مجلس ششم به اتهام اقدام عليه امنيت ملي كشور ٦ سال را در زندان بگذراند. اگرچه حوادث سال ٨٨ هزينه‌هاي سنگيني را بر اصلاح‌طلبان تحميل كرد؛ از منحل شدن مهم‌ترين احزاب‌شان تا زندان رفتن برجسته‌ترين چهره‌هاي‌شان اما واقعيت اين است كه اصلاح‌طلبان متوقف نشدند و در ميدان پر فراز و نشيب سياست ايران باقي ماندند و به فعاليت‌هاي‌شان هرچند حداقلي ادامه دادند. خرداد ماه سال ٩٢ اصلاح‌طلبان از هر نقطه‌اي دست به دست هم دادند، از ميدان ياسر تا كاخ مرمر و زندان اوين تا حسن روحاني را راهي پاستور كنند. محسن ميردامادي جزو چهره‌هايي بود كه در حالي از حسن روحاني حمايت كرد كه خود در زندان دوران محكوميتش را مي‌گذراند. حالا با گذشت سه سال از آن روز مي‌گويد تصميم سال ٩٢ مهم‌ترين تصميم سياسي اصلاح‌طلبان در سال‌هاي گذشته بوده است. او همچنان از تصميم اصلاح‌طلبان در خرداد ٩٢ حمايت مي‌كند و در پاسخ به انتقادهايي كه به دولت روحاني مي‌شود، مي‌گويد: حتي اگر اصلاح‌طلب‌ترين فرد هم به جاي روحاني بود نمي‌توانست موفقيتي بيشتر از روحاني به دست بياورد. وقتي از او مي‌پرسم راي به روحاني عقب نشستن از هزينه‌هاي سال ٨٨ بود بدون مكث و با صداي بلند واژه « نه » را بر زبان آورد و گفت: نمي‌توان آينده و سرنوشت كشور را به يك حادثه تلخ گره زد. به نظر مي‌رسد به باور محسن ميردامادي اصلاح‌طلبي اين سال‌ها با سرعت كمتري حركت مي‌كند اما مهم اين است كه از حركت باز نايستاده است. دبيركل جبهه مشاركت دوران محكوميتش را با مطالعاتي كه داشته تبديل به دوران پرباري كرده است كه حاصل آن ترجمه دو كتاب، «چرا ملت‌ها شكست مي‌خورند؟» و «در سايه خشونت» بود. محسن ميردامادي دوران زندان را به طور ويژه به مطالعاتي در زمينه احزاب قرار داد و به زودي سومين ترجمه او نيز با عنوان كتاب جامع احزاب سياسي در اين مورد منتشر خواهد شد. پس از انتخابات هفتم اسفند بود كه سعيد حجاريان پيشنهاد برگزاري انتخابات تناسبي در ايران را مطرح كرد؛ پيشنهادي كه با استقبال محمدرضا باهنر روبه‌رو شد. محسن ميردامادي اما در اين ميان پيشنهاد سومي را مطرح مي‌كند و معتقد است بهترين سيستم انتخاباتي براي كشور تلفيقي از نظام اكثريت كه در حال حاضر در كشور حاكم است و نظام تناسبي كه مورد نظر حجاريان است، مي‌تواند باشد، نظام انتخاباتي كه در كشور آلمان پياده شده است. از نظر او در شرايط فعلي كشور و با توجه به اينكه احزاب شرايط پاي‌گيري ندارند، مي‌توان به كار جبهه‌اي روي آورد و در جناح‌هاي سياسي جبهه‌هاي فراگير تشكيل دهند، نظير آنچه در انتخابات هفتم اسفند رخ داد. از او در مورد اتفاقات اخير مجلس و عملكرد اصلاح‌طلبان سوال كردم و اينكه به باور برخي نتيجه كار جبهه‌اي به اينجا ختم شد كه عملا رياست مجلس و رياست همه كميسيون‌ها از دست اصلاح‌طلبان خارج شود. ميردامادي اما نگاه متفاوت‌تري به نتيجه انتخابات مجلس دارد و مي‌گويد كه بايد واقع‌بينانه به انتخابات هفتم اسفند نگاه كرد. به نظر مي‌رسد رياست علي لاريجاني بر مجلس و تركيب كميسيون‌ها برخلاف آنكه براي برخي اصلاح‌طلبان عجيب بود براي او كاملا قابل پيش‌بيني بود چرا كه مي‌گويد نتيجه انتخابات در تهران با آنچه در شهرهاي ديگر رقم خورد، متفاوت بود و نمي‌توان نتيجه تهران را به كل شهرهاي كشور تعميم داد. با همه اينها كسي كه خود تجربه نمايندگي در مجلس را داشته، معتقد است بايد نمايندگان اصلاح‌طلب و اعضاي فراكسيون اميد را مقيد به كار جمعي كرد. به نظر مي‌رسد محسن ميردامادي كه چندين سال تجربه كار حزبي داشته امروز خيلي بيشتر از گذشته بر كار جمعي و تشكيلاتي اصرار دارد.

اشاره: ٣٦سال از آن روزي كه دانشجويان پيرو خط امام سفارت امريكا را تسخير كردند گذشته اما هنوز هم كه هنوز است در چرايي و چگونگي اين اتفاق مهم تاريخ سياسي پساانقلاب زواياي تاريك فراواني وجود دارد؛ زوايايي كه هر از چندگاهي باعث مي‌شود تا رهبران ديروز دانشجويان مسلمان پيرو خط امام درباره بحران گروگانگيري در سفارت امريكا سخن بگويند. محسن ميردامادي از جمله اين افراد است. او كه در ١٣ آبان ١٣٥٨ تنها ٢٦ سال سن داشته در تحليل اين رخداد مهم و در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه اشغال سفارت، واكنشي طبيعي به سياست‌هاي دولت امريكا در قبال ايران در تمام سال‌هاي قبل از انقلاب اسلامي و از زمان كودتاي ۲۸ مرداد بوده است. او در عين حال اذعان مي‌كند كه وارد كردن اين موضوع به دعواهاي سياسي داخلي و افشاگري دانشجويان پيرو خط امام عليه افراد، كاري اشتباه بوده است. ميردامادي تاكيد دارد كه برخي جريان‌هاي سياسي منافع خود را در منجمد ماندن اين واقعه و ممانعت از فهم تاريخي اشغال سفارت امريكا مي‌دانند. از همين رو مي‌گويد كه تسخير سفارت امريكا را بايد در بستر تاريخي خودش تحليل كرد و شناخت. اما شايد شاه بيت گفته‌هاي محسن ميردامادي را بايد جايي دانست كه او به انتشار اسناد سفارت امريكا توسط دانشجويان پيرو خط امام اشاره مي‌كند و مي‌گويد: هرچند انتشار اسناد سفارت امريكا اقدامي كاملا مثبت و مفيد بود اما ٣٦سال از آن روزي كه دانشجويان پيرو خط امام سفارت امريكا را تسخير كردند گذشته اما هنوز هم كه هنوز است در چرايي و چگونگي اين اتفاق مهم تاريخ سياسي پساانقلاب زواياي تاريك فراواني وجود دارد. زوايايي كه هر از چندگاهي باعث مي‌شود تا رهبران ديروز دانشجويان مسلمان پيرو خط امام درباره بحران گروگانگيري در سفارت امريكا سخن بگويند. محسن ميردامادي از جمله اين افراد است. او كه در ١٣ آبان ١٣٥٨ تنها ٢٦ سال سن داشته در تحليل اين رخداد مهم و در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه اشغال سفارت، واكنشي طبيعي به سياست‌هاي دولت امريكا در قبال ايران در تمام سال‌هاي قبل از انقلاب اسلامي و از زمان كودتاي ۲۸ مرداد بوده است. او در عين حال اذعان مي‌كند كه وارد كردن اين موضوع به دعواهاي سياسي داخلي و افشاگري دانشجويان پيرو خط امام عليه افراد، كاري اشتباه بوده است. ميردامادي تاكيد دارد كه برخي جريان‌هاي سياسي منافع خود را در منجمد ماندن اين واقعه و ممانعت از فهم تاريخي اشغال سفارت امريكا مي‌دانند. از همين رو مي‌گويد كه تسخير سفارت امريكا را بايد در بستر تاريخي خودش تحليل كرد و شناخت. اما شايد شاه بيت گفته‌هاي محسن ميردامادي را بايد جايي دانست كه او به انتشار اسناد سفارت امريكا توسط دانشجويان پيرو خط امام اشاره مي‌كند و مي‌گويد: هرچند انتشار اسناد سفارت امريكا اقدامي كاملا مثبت و مفيد بود اما انتشار اسناد و گزارش‌هاي مربوط به افراد تحت عنوان «افشاگري‌ها» اشتباهي مهم از طرف دانشجويان بود. به گفته ميردامادي شعار دانشجوي خط امام افشاكن افشاكن، فشار برخي گروه‌هاي سياسي بود. رهبر سابق دانشجويان پيرو خط امام در اين گفت‌وگو درباره اينكه چرا محمود احمدي‌نژاد به عنوان نماينده انجمن اسلامي دانشگاه علم و صنعت اولويت را در تسخير سفارت شوروي مي‌دانسته هم سخن گفته است.