(روزنامه ابتكار - 1394/06/16 - شماره 3236 - صفحه 7)
نشاط سیاسی در سایه وفاق احزاب و قانونمندی آنها حاصل می‌شود. این جمله بدان معنا نیست که استقلال احزاب به واسطه این وفاق زیر سوال برود و وابستگی از هر نوع آن ایجاد شود. در حال حاضر نگاه مردم به احزاب به دلیل تنش‌های حزبی در چند سال گذشته، چندان مثبت نیست و اینکه سخن از وفاق به میان می‌آید، به دلیل تغییر در نگاه مردم نسبت به احزاب است. از سوی دیگر آستانه تحمل احزاب نسبت به نقد بسیار کم است و با کوچکترین نقد سران احزاب به فکر تقابل می‌افتند بدون اینکه نگاهی داشته باشند به واقعیت سخنی که نسبت به آنها زده شده است.
همین موضوع وفاق احزاب را کاهش داده و نسبت مشارکت مردم را در تشکل‌های سیاسی کاهش می‌دهد. اگر قرار است که اصولی در حوزه احزاب حرکت کنیم باید دامنه فعالیت احزاب را وسیعتر کنیم و آنها را در مسیر قانون، مطالبه‌گر نسبت به دولت بدانیم. نشاط سیاسی در جامعه هم که منجر به اداره بهتر جامعه می‌شود، میسر نمی‌شود جز با تحمل کردن یکدیگر و تقویت نقاط مشترک بین احزاب. در حقیقت احزاب باید در مسیر جلب مشارکت مردم در عرصه‌های سیاسی تلاش کنند و کاری نکنند که مردم از سیاست دلزده شوند. همچنین برای رفع مشکلات احزاب و کاهش تنش میان آنها باید جلسات بیشتری بین آنها برگزار شود.
باید احزاب را تقویت کرد
چندی پیش رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدار احزاب و تشکل‌های اصلاح طلب، اصولگرا، اعتدالیون و مستقل استان خراسان رضوی، با اشاره به اینکه نباید کار تشکیلاتی را منحصر به نام گذاری و عضویت بدانیم و باید احزاب را تقویت کرد، گفت: تشکل‌های سیاسی پایه‌گذار یک نظام سالم مبتنی بر دموکراسی هستند. وی با برشمردن امتیازات وجود تشکل‌های سیاسی در نظام‌های دموکرات، بر ضرورت هزینه دولت برای آموزش احزاب و تشکیلات تاکید کرد و افزود: در کشور ما تمامی مسوولیت‌ها انتخاباتی است و اگر کسانی تخلف می‌کنند، در درجه اول تخلف از قانون اساسی است. هاشمی رفسنجانی با اشاره به مصادیقی از نقش تاثیرگذار احزاب در انتخابات چند کشور مهم دنیا، گفت: این دلیلی بر رشد آگاهی مردم است که حکومت‌ها از اشغال نظامی، حکومت‌های استبدادی و موروثی و کودتاها به سوی حاکمیت مردم تغییر ماهیت می‌دهند.
رفتار اعتدالی احزاب
همچنین حجت‌الاسلام علی اکبر مرتضوی کیاسری، عضو هیات رئیسه و خزانه دار خانه احزاب ایران با اشاره به اینکه لازم است که احزاب هم در رفتار و هم در گفتار و احساس خود رویکردی اعتدالی داشته باشند، گفت: امیدوارم همه احزاب هم در گفتار و هم در رفتار رویکردی اعتدالی در پیش بگیرند و چهره خانه احزاب را زیباتر از گذشته به نمایش بگذارند. وی افزود: حضرت امام می‌گوید اگر کسی خارج از حزب و صنف شما صلاحیت بیشتری برای انتخاب شدن داشت وظیفه دارید به او رای دهید؛ چراکه انتخابات یک آزمون الهی و مشخص کننده سره از ناسره و مومن از کم ایمان است. مرتضوی کیاسری اضافه کرد: مقام معظم رهبری نیز در سخنان‌شان بر تنظیم کردن روابط فعالان سیاسی با دیگران بر مبنای خودی و غیر خودی بودن آنها توجه دارند و نه تاکید بر وابستگی‌های صنفی و حزبی، به همین خاطر نیز لازم است احزاب با وجود رقابت‌های سیاسی و اختلاف نظرها به این موضوع نیز توجه ویژه‌ای داشته باشند. به گفته وی، باید برای فرهنگ تحزب و رشد فرهنگ تحزب و کارکرد در حوزه‌های سیاسی تلاش شود تا رابطه بین مردم و احزاب تقویت شود که این اقدامات می‌تواند به رشد و توسعه کشور بینجامد .
مشکل جامعه ما نبود نگاه مشترک است
مسعود پزشکیان، عضو فراکسیون اقلیت مجلس هم با اشاره به اینکه مشکل ما نبود نهادهای اجتماعی است که اگر هم وجود داشته باشند به خاطر منافع حزبی و جریانی در کنار هم قرار گرفته‌اند، گفت: مشکل جامعه ما نبود نگاه مشترک در نهادهای مردمی است که اسم آن را می‌توان حزب یا نهاد هم گذاشت. وی افزود: نبود نگاه مشترک باعث می‌شود که افراد به تنهایی هر وقت قدرتی بدست آوردند، فضای سیاسی را به جایی که دیدگاه آن فرد است، سوق می‌دهند و این فضا با نگاه افراد چپ و راست می‌شود؛ بنابراین ما چیزی را می‌بافیم که هر روز رشته می‌کنیم. به عنوان مثال مدام قانون می‌نویسم، هدف مشخص کرده و یا برنامه تدوین می‌کنیم اما به سال نکشیده آن را تغییر می‌دهیم و یا مدیری را تعیین می‌کنیم پس از اینکه مهارت لازم را بدست آورد آن را عوض کرده و چیزی را که او ساخته خراب می‌کنیم.
این بدترین نوع مدیریت واداره جامعه است و پس از 36 یا 37 سال که از انقلاب می‌گذرد اگر به خوبی نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم تعداد افرادی که از جمله مدیران با سابقه هستند به اندازه انگشتان دست هستند. در واقع هنرمان این است آن‌هایی که کاری کرده‌اند را خراب کرده و به نوعی برای‌شان پرونده ساخته‌ایم. وی درباره ضررهای مغفول ماندن احزاب بیان کرد: مشکل ما این است که نهادهای اجتماعی در کنار منافع حزبی و جریانی نگاه‌های کاملا متضادی دارند، یکی کاملا سرمایه‌داری فکر می‌کند و دیگری سوسیالیستی، یکی بی‌تفاوت است و دیگری دیدگاه‌های تند دارد در صورتیکه اگر حزب، حزب باشد باید برای اقتصاد، آموزش و فرهنگ برنامه روشنی ارائه دهد و اگر نتوانست اجرا کند باید جوابگو باشد.
نقش جریان‌های سیاسی در از بین رفتن بی‌اعتمادی به احزاب
علیرضا خسروی از اعضای فراکسیون اصولگرایان مجلس هم معتقد است به دلیل عملکرد نادرست برخی سیاستمداران، افکار عمومی جامعه اعتمادشان را نسبت به کار سیاسی تشکیلاتی و تحزب از دست داده‌اند. وی تصریح کرد: معنا و مفهوم کار حزبی در ایران یعنی حضور خانوادگی، فامیلی و وابستگان سیاستمداران در پست‌های سازمانی، پس کار حزبی در ایران هم اکنون هم وجود دارد که با معنای واقعی آن فاصله معناداری دارد. نماینده مردم سمنان در مجلس با تبیین تفاوت احزاب واقعی و فامیلی افزود: حداقل نفعی که کار حزبی دارد این است که مردم گفتمانی را به میل خود می‌پذیرند که آن گفتمان علاوه بر مبانی نظری، پاسخگوی عملکرد خود است،خلائی که هم اکنون وجود دارد همین است. افراد توسط وابستگان فکری، خانوادگی و فامیلی در پست‌های سازمانی قرار می‌گیرند ولی تعهد چندانی به انجام امور غیرشخصی و باندی ندارند.
او با تاکید بر اینکه اگر ساختار حزبی در کشور به معنای درست آن وجود داشت، تغییرات انجام شده همراه با پاسخگویی بود، گفت: برای اصلاح رویه‌های سیاسی نادرست باید از راس آغاز کرد. در حال حاضر به دلیل فقدان نگاه و رفتار حزبی مبنای عزل ونصب مدیران باید در شایسته سالاری باشد، مساله‌ای که در حال حاضر در کمتر دولتی مشاهده شده است.
نماینده مردم سمنان و مهدی شهر در مجلس تمایل چهره‌ها و سیاستمداران به کار تشکیلاتی را بستر مناسبی برای ترمیم پاره‌ای مسائل دانست و افزود: معتقدم جریان‌های سیاسی از اصولگرا، اصلاح طلب و پایداری با معرفی تفکر و گرایش سیاسی خود به مردم، بستر جمع شدن هواداران و همفکران سیاسی و اقتصادی خود تحت نام و پرچم مشخص به وجود آورند و سازوکار و مشرب فکری خود را تعریف کنند و اجازه گردش نخبگان به هواداران و همفکران سیاسی را در داخل تشکیلات خود بدهند. در صورت ایجاد و توسعه چنین ساختارهایی رفته رفته می‌توان افکار عمومی را از نظر فکری و روانی نسبت به کار تشکیلاتی خوشبین کرد.
احزاب در ایران از بالا به پایین جامعه است
توران ولی مراد، دبیر ائتلاف اسلامی زنان گفت: مشکل ما آن است که احزاب در کشور ما از رده‌های بالا به رده پایین می‌رسند در حالی که باید از بدنه اجتماع فعالیت شروع شود و پس از طی مراحلی به مرحله قدرت و مدیریتی برسد. متاسفانه در کشور ما وقتی به پول و قدرت می‌رسند تازه خودشان را به عنوان یک حزب معرفی می‌کنند و برنامه‌هایشان را اعلام می‌کنند و فعالیت حزبی‌شان را از این مرحله شروع می‌کنند. وی ادامه داد: اگر حزب از رده پایین به سمت بالا در حرکت باشد به کارکرد اصلی خود بازگشته است.
بدنه اجتماعی وجود داشته باشد حرکت کنند ساختار خود را شکل دهند، مطالباتشان را بیان کنند و با فعالیت‌های تشکیلاتی افراد را پرورش دهند تا به پست‌های مدیریتی برسند. هستند احزابی که در کشور ما از این روش برای کار حزبی استفاده می‌کنند. اما آنها به هیچ قدرتی نرسیدند مثل آن می‌ماند که احزاب قوی‌تر خود را بزرگتر این احزاب کوچکتر می‌دادند. بزرگترها احزاب کوچکتر را برای کسب آرای بیشتر و بدنه اجتماعی می‌خواهند.
به همین علت است که توده مردم از احزاب سیاسی دل خوشی ندارند. ولی مراد با تاکید بر ضرورت حضور زنان در فعالیت‌های حزبی و سیاسی تاکید کرد: با تمام مشکلات هنوز زن‌ها جایگاهی در فعالیت حزبی و سیاسی ندارند. اگر هم فرصتی به زنان داده می‌شود محدود است و نگاه ابزاری به همراه آن است. همانطور که مراکز تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر کشور در انحصار آقایان است، احزاب و مراکز قدرت و بودجه هم در اختیار مردان است. با نگرش‌های مختلف شاید سهم اندکی به زنان می‌دهند. این سهم‌ها هم رسمی نیست و با لابی به دست می‌آید.
نهادهای واسط جامعه
امیر محبیان، موسس حزب نواندیشان ایران اسلامی نخبگان یا احزاب را بوجود آورنده نهادهای واسط جامعه خواند و افزود: احزاب باید این رابطه را سامان مند نمایند که مطالبات مردمی را واقع گرایانه کرده و به حکومت انتقال می‌دهند. او فقدان احزاب و عدم رسمیت یافتن آنها را از جمله اشکالات حوزه نقد سیاسی عنوان کرد و گفت: ممکن است انتقاد مردم کارشناسی نباشد و چون به راحتی شنیده نمی شود، این نقدها بشکل غرغرهای کوچک و جمعی استخراج می‌شود.
باید به سمت پاسخگو کردن احزاب حرکت کنیم
از سوی دیگر آذر منصوری، کارشناس سیاسی با اشاره به اینکه کسب قدرت نقش طبیعی احزاب است گفت: باید برای حرکت در جهت توسعه سیاسی و پاسخگو کردن احزاب با استفاده از قانون گام برداشت. وی با بیان اینکه چه کنیم ظرفیت انتخابات به سمت پاسخگویی بیشتر و عملکرد مطلوبتر پیش برود، افزود: از الزامات جوامع آزاد، احزاب هستند یعنی اصلاحات در نهادهای منتخب وارکان قدرت باید جریان سازی شود و احزاب، عاملان اصلاحات هستند.
منصوری گفت: زمانی می‌توانیم ادعای ساختار دموکراتیک کنیم که نهاد دولت و ملت که احزاب نقش اساسی دارند شکل بگیرد در غیر اینصورت با این موج سواری‌ها مواجه خواهیم بود. در هر صورت گروه‌ها و تشکل‌های سیاسی اگر قرار است رویکرد اصلی خود را در جامعه ایفا کنند باید فعالیت آنها تنها منوط به دوران انتخابات نباشد بلکه در تمامی عرصه‌های سیاسی و اجتماعی باید مطالبات مردم را در برابر دولت و حکومت خواستار باشند و به این صورت مردم را با خود همگام کنند.
http://ebtekarnews.com/?newsid=17739
ش.د9402812