خیز ریاض برای توطئه‌ای جدید

(روزنامه آفتاب يزد – 1395/02/23 – شماره 4610 – صفحه 13)

درحالی که مسئولان نفتی ریاض تا چندی پیش بر ضرورت اجرایی شدن طرح فریز نفتی به منظور بهبود قیمت جهانی نفت تاکید داشتند، اما حالا در چرخشی آشکار و عجیب عنوان کرده اند که می خواهند میزان تولید نفت خود را افزایش دهند. به گزارش آفتاب یزد، نیمه دوم سال گذشته بود که همزمان با افت ناامید کننده قیمت جهانی نفت به مرز 30 دلار، پایه‌های اقتصاد بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت به لرزه افتاد. این سقوط بی سابقه قیمت نفت موجی از نگرانی مقامات کشورهای مختلف از جمله ونزوئلا، روسیه، کویت و... را به دنبال داشت و از سوی دیگر انتظاراتی مبنی بر ضرورت چاره‌اندیشی برای خروج از این کابوس درمیان بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت به وجود آمد. در همین حال، انتقاداتی هم از عربستان و کشورهای مشترک المنافع با این کشور به عنوان یک عضو تاثیرگذار بازار جهانی نفت و نقش آن در اشباع بازار به واسطه تولید بالا شدت گرفت.

سر درگمی ریاض

در شرایطی که بسیاری عربستان را عامل اصلی شوک به وجود آمده در بازار نفت به دلیل برخی اهداف سیاسی قلمداد می کنند، اما کماکان مقامات ریاض در توجیه نقش خود در افزایش تولید و به تبع آن اشباع بازار عنوان می کنند که در تلاش برای شکست صنعت نفت شیل آمریکا هستند. این بهانه خنده دار نه تنها هرگز توجیهی برای نقش مخرب عربستان در بازار نبوده، بلکه از آن سو، در سال 2015 بالاخره این سیاست نفتی کشنده ریاض که درحقیقت با هدف تحت فشار قراردادن اقتصاد برخی کشورها از جمله ایران و سلطه بر منطقه اجرایی شد، دامن عربستان را هم گرفت و آتشی که آنها روشن و با نفت خود آن را شعله ور کردند بالاخره به جان آنها افتاد، چرا که نفت آنقدر ارزان شد که اقتصاد بزرگترین کشور صادرکننده نفت را نیز با چالش مواجه کرد. در سال 2015 ریاض با کسری بی سابقه ای در بودجه خود مواجه شده و به همین دلیل با یک بودجه ریاضتی به استقبال سال 2016 رفت. با ظاهر شدن نشانه‌های خطر برای اقتصاد عربستان به دلیل ارزان شدن نفت، آنها به این فکر افتادند تا طرحی را به همراه سایر کشورها برای ساماندهی به بازار پیاده سازی کنند.

از همین روی، طرحی با عنوان فریز نفتی از سوی عربستان پیشنهاد شد تا کشور‌ها سطح تولید خود را کاهش دهند و از این طریق قیمت نفت فرصتی بیابد تا قدری افزایش پیدا کند. این ایده با واکنش مثبت بسیاری از کشورها از جمله روسیه، کویت، ونزوئلا، امارات، عراق و سایر تولیدکنندگان مواجه شد که البته در این بین ایران به دلیل مشکلات حاصل از تحریم‌های سال‌های اخیر که منجر به افت چشمگیر صادرات نفت شده است، اعلام کرد که طبیعتا نباید از تهران این توقع را داشت که سطح تولید نفت خود را فریز کند، بلکه باید از این حیث برای ایران استثنائاتی قائل شد. با قوت گرفتن ایده فریز نفتی، در روز 17 آوریل مصادف با 29 فروردین ماه سال جاری، غول‌های تولید کننده نفت امیدوارانه در دوحه قطر گردهم آمدند تا به این ایده رنگ واقعیت ببخشند.

درحالی که انتظار می‌رفت در جریان این نشست مهم ترین تصمیم برای بهبود بازار جهانی نفت اخذ شود، اما با مخابره شدن اخباری مبنی بر تاخیر در زمان برگزاری نشست و برخی حاشیه‌ها تمامی معادلات بر هم ریخت و در ادامه مشخص شد که عربستان به بهانه عدم حضور مسئولان ایرانی در دوحه زیر معامله زده است. این اتفاق در حالی رخ داد که عدم حضور نمایندگان ایران در این نشست ازقبل هم مشخص بود و این رفتار مقامات ریاض خبر از تلاش آنها برای مقصر جلوه دادن ایران بوده و از سوی دیگر سردرگمی و عدم رضایت قلبی آنها برای بهبود بازار جهانی.

این سیاست‌های دوگانه عربستان و قرار دادن سایر تولیدکنندگان نفت در یک دور باطل و بی نتیجه، با اظهار نظر اخیر مدیر عامل آرامکو ( شرکت ملی نفت عربستان و بزرگترین شرکت نفتی جهان) کاملا شفاف شد و دم خروس بیرون زد، چرا که با این سخنان مشخص شد که ریاض از همان ابتدا هم قصدی برای مدیریت بازار و بهبود شرایط نداشته است. مدیرعامل آرامکو، به تازگی اعلام کرده که قصد دارد میزان تولیدات خود را افزایش دهد. امین الناصر معتقد است که عرضه و تقاضا در اواخر امسال یا اوایل سال آینده به تعادل خواهد رسید و زمانی که این اتفاق رخ دهد قیمت نفت نیز افزایش می یابد. الناصر می گوید اگر نیاز ببینیم تولید را افزایش دهیم، این کار را انجام خواهیم داد. گفتنی است، آرامکو بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز تولید می کند و الناصر خاطر نشان کرده که این میزان افزایش خواهد یافت.

افزایش عرضه و تعادل عرضه و تقاضا! چگونه؟

تحلیلگران حوزه انرژی براین باورند که اشباع بازار و عدم تعادل میان عرضه و تقاضا و از سوی دیگر کاهش رشد اقتصادی برخی کشورها از جمله چین ، دو عامل اصلی در سقوط نرخ جهانی نفت است. با این وجود اما مدیر عامل آرامکوی عربستان می گوید عرضه و تقاضا در اواخر امسال یا اوایل سال آینده به تعادل خواهد رسید و از سوی دیگر از خیز عربستان برای افزایش تولید خبر داده است. در این بین، او مشخص نکرده که دقیقا این تعادل در عرضه و تقاضا با توجه به تلاش ریاض برای افزایش عرضه چگونه رخ خواهد داد؟ و چگونه می توان انتظار افزایش قیمت‌ها را با توجه به شدت یافتن اشباع بازار داشت.

وزیر کهنه کار، قربانی نشست دوحه

اما با خاتمه یافتن غائله نشست دوحه و بلاتکلیفی سایر کشورهای صادرکننده نفت از رهگذر بد قولی آل سعود، اما در روزهای اخیر خبری منتشر شد که بسیار تعجب برانگیز بود. ظرف روزهای گذشته علی النعیمی، وزیر نفت عربستان در حالی که بیش از دو دهه از دوران مدیریتش برای وزارت نفت، بزرگترین کشور تولیدکننده نفت، می گذرد، ناگهان برکنار شد. این برکناری که انعکاس وسیعی در رسانه‌های مختلف داشت، اما خبر از بروز اختلاف نظرهای چشمگیر میان او و محمد بن سلمان، فرزند شاه سعودی در جریان نشست دوحه دارد. منابع آگاه به تازگی فاش کرده اند که از قرار معلوم در نشست دوحه میان علی النعیمی و محمد بن سلمان اختلاف نظری پیش می آید و از طرف محمد بن سلمان به وزیر کهنه کار عربستان توهین می شود. به طوری که النعیمی درحالی که برای امضای توافقنامه تعلیق قیمت‌های نفت آماده می‌شد، محمد بن سلمان که وزیر دفاع و جانشین ولیعهد عربستان است با وی تماس می گیرد و از او و هیئت همراهش می خواهد تا هرچه سریعتر کنفرانس را ترک کنند و به ریاض برگردند. این رفتار محمد بن سلیمان با النعیمی با همراه برخی اختلاف نظرها درباره فروش سهام آرامکو در نهایت باعث شد تا وزیر نفت باتجربه عربستان درخواست استعفا بدهد. با تغییر صورت گرفته درکابینه، اما به سرعت جایگزین النعیمی از راه رسید و مدیرعامل فعلی آرامکو یعنی خالد الفلیح، جایگزین او شد.

حذف النعیمی و آغاز تنش با ایران

حذف غیرمنتظره النعیمی تحلیلگران را به واکاوی علت این تغییر و اهداف آن واداشته است. برخی بر این باورند که در پس این تغییر اهدافی به منظور تنش بیشتر با ایران وجود دارد و محمدبن سلمان در نظر دارد پازل نبرد خود با ایران را تکمیل کند. در واقع عربستان به دنبال یافتن راهی برای تحت فشار گذاشتن رقیب اصلی خود در منطقه یعنی ایران است، چرا که ایرانی که به تازگی از بند تحریم‌ها رها شده برنامه ای بر کاهش تولید نفت خام خود ندارد و از سوی دیگر به دنبال بازپس‌گیری سهم از دست رفته خود در بازار جهانی است.

تحلیلگران بر این باورند که خالد الفلیح، مدیر مقتدری در حوزه کاری خود محسوب می شود، اما در عین حال به نظر نمی رسد که او استقلال وزیر نفت قبلی را در اختیار داشته باشد، چرا که بر اساس شواهد محمد بن سلمان بیشتر به دنبال کاهش وابستگی عربستان به نفت و حفظ سهم بازار در برابر ایران است تا افزایش بهای نفت و از سوی دیگر او مردی همه کاره در تصمیم گیری‌هاست.

7 عدد حیرت‌انگیز در آرامکو

اما شرکت نفت آرامکوی عربستان که بزرگترین شرکت نفتی جهان به شمار می‌رود تاکنون توانسته آمار جالبی را ازخود برجای بگذارد.

2 تریلیون (هزار میلیارد) دلار

شاهزاده محمد بن سلمان ارزش سهام این شرکت در عرضه عمومی اولیه را بیش از 2 هزار میلیارد دلار برآورد کرده است. این رقم حدود 5 برابر ارزش سهام شرکت اپل، همچنین بیش از 5 برابر ارزش سهام شرکت «اکسان موبیل» به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در غرب است.

یک بشکه از هر 8 بشکه

آرامکو می‌گوید از هر 8 بشکه نفتی که در جهان تولید می‌شود، یک بشکه متعلق به این شرکت است. به عبارت دیگر، شرکت نفتی آرامکو حدود 12 درصد از سهم تولید جهانی نفت را در اختیار دارد که بیش از هر تولیدکننده دیگری است.

261 میلیارد بشکه

آرامکو مدعی است دارای 261 میلیارد بشکه ذخایر نفتی است که نیاز این شرکت را در سالهای آتی به خوبی تامین می‌کند.

یک میلیون بشکه

آمریکا روزانه حدود یک میلیون بشکه نفت از شرکت آرامکو خریداری می‌کند. البته ژاپن و هند نیز روزانه تقریبا همین تعداد بشکه نفت را از این شرکت خریداری می‌کنند.

مالیات 93 درصدی

آرامکو دقیقا اعلام نمی‌کند میزان مالیات پرداختی آن چقدر است، اما از آنجا که حدود 87 درصد درآمد عربستان از بخش نفت تامین می‌شود، تحلیلگران نفتی، مالیات پرداختی آن به دولت را حدود 93 درصد ارزیابی می‌کنند.

9.9 دلار

عربستان سعودی و کویت تنها کشورهایی در جهان هستند که می‌توانند نفت خود را با هزینه کمتر از 10 دلار در هر بشکه تولید کنند.

65 هزار کارمند

آرامکو در کشوری با 28 میلیون جمعیت، برای بیش از 200 هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد کرده است که از این تعداد، حدود 65 هزار نفر مستقیما در استخدام این شرکت هستند.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=36336

ش.د9500228